10 grudnia 1936 król Wielkiej Brytanii Edward VIII abdykował na rzecz swojego brata Jerzego VI. Edward VIII piastował swoją funkcję niespełna rok. Zrezygnował z korony dla miłości.
Nz: Książę Edward VIII podczas wizyty w Kanadzie w 1919 roku, Wikipedia/dp
Wbrew zasadom i etykiecie
Edward VIII całe swoje życie buntował się przeciwko sztywnym zasadom monarchii i obowiązkom przyszłego następcy tronu. Studia przerwał po 3 latach bez żadnego tytułu naukowego, twierdząc, że ksiażki nie są dla niego. W 1930 roku król Jerzy V podarował 36-letniemu Edwardowi własną rezydencję w Fort Belvedere niedaleko Sunningdale w hrabstwie Berkshire. Tam przystojny książę z chęcią organizował huczne przyjęcia, na których poznawał swoje kolejne kochanki. W końcu spotkał Wallis Simpson.
Edward VIII poznał Wallis, gdy ta jeszcze była jeszcze mężatką. Związek króla i Amerykanki, a na dodatek dwukrotnej rozwódki, nie posiadającej nawet majątku był ciosem w godność monarchii brytyjskiej.
– Edward VIII zdawał sobie sprawę, że ani król, ani rząd mogą jego związku nie zaakceptować – mówił w aud. Sławomira Szofa w 1995 roku, historyk Michał Leśniewski. – Miał nadzieję, że jakieś rozwiązanie uda się znaleźć, ale zdawał sobie sprawę, że nie będzie ono proste.
Wstąpienie na tron
Oburzenie postępowaniem księcia Edwarda było ogromne. Co ciekawe, przecież Kościół anglikański został ustanowiony przez Henryka VIII właśnie dlatego, że papież nie chciał unieważnić jego kolejnego małżeństwa. Wszystko zmieniły ponad 40-letnie rządy królewej Wiktorii, które stały się punktem odniesienia w kwestii moralności.
– Po pierwsze, monarcha był głową Kościoła anglikańskiego i miał być symbolem moralnym państwa, które rozprzestrzeniało się na wszystkie kontynenty tego świata – podkreślał Michał Leśniewski. – Król jako symbol tego imperium był czymś więcej niż osobą. Dlatego musiał mieć nieskalaną opinię.
Po śmierci króla Jerzego V – 20 stycznia 1936, na tronie zasiadł Edward VIII. Przyjmując godność królewką był 41-letnim przystojnym kawalerem. Nowego władcę przyjęto z dużą obawą i rezerwą. Już od początku wydawało się, że nie przystaje on do tradycyjnego modelu króla.
– Król wydawał się być nadmiernym demokratą – podkreślał gość audycji. – Owszem, monarchia brytyjska była zawsze bliżej swego ludu niż inne monarchie starej Europy, ale ten dystans tworzony przez Edwarda był zdecydowanie za mały.
Nz: Edward VIII i Wallis Simpson na wakacjach w Jugosławii, źr. National Media Museum, Wielka Brytania, Wikipedia/Commons
Nieokiełznany król
Jako król, Edward VIII nie krył się już ze swoimi uczuciami do Wallis Simpson. Społeczeństwo brytyjskie, które dotykał wówczas silny kryzys gospodarczy oczekiwało od króla ważnych decyzji i odpowiedzialności. Konsternację wywoływał także brak powściągliwości w wyrażaniu przez Edwarda VIII swoich poglądów politycznych i sympatii, między innymi przyjacielskich stosunków z Joahimem von Ribbentropem.
– Edward VIII chciał być królem nowoczesnym, chciał zmienić monarchię – twierdził Michał Leśniewski. – Wszystko wskazuje na to, że chciał zerwać, albo przynajniej osłąbić tę tradycyjną więź wiktoriańską. Chciał sprowadzić monarchię na poziom społeczeństwa.
Latem 1936 roku pojawiły się plotki, że Edward VIII zamierza poślubić Simpson, która była w trakcie rozwodu ze swoim drugim mężem. Król zabronił prasie brytyjskiej w jakikolwiek sposób komentować jego związek, ale zagraniczne gazety jednak nie pozostawiały na królu suchej nitki.
Oficjalnie, bez żadnych niedomówień, o związku stojącym na drodze do realizacji zadań królewskich, poddani monarchii dowiedzieli się z ust premiera Stanleya Baldwina 10 grudnia 1936. Abdykacja króla Wielkiej Brytanii była pierwszym, i jak do tej pory ostatnim, tego typu przypadkiem. W BBC wygłosił on krótkie przemówienie: Uwierzcie mi, gdy mówię do was, że uznałem za niemożliwe dźwiganie wielkiego ciężaru odpowiedzialności bez pomocy i wsparcia kobiety, którą kocham.
Żyli długo i szczęśliwie
Na tronie brytyjskim zasiadł Jerzy VI, młodszy brat Edwarda VIII. Jerzy nadał Edwardowi mianował go księciem Windsoru z zastrzeżeniem, że jeśli Wallis Simpson zostanie jego żoną, jej nie będzie przysługiwał żaden oficjalny tytuł.
3 czerwca 1937 Edward VIII i Wallis Simpson zawarli związek małżeński. Do końca życia dużo podróżowali, ale czując społeczną dezaprobatę dla swojego związku nigdy nie osiedlili się w Anglii.
– Edward na pewno wolałby być i królem, i mężem, ale chyba nie żałował swojej decyzji – twierdził historyk Michał Leśniewski. – To jego przemówienie, że nie może ponosić ciężarów korony bez osoby, którą kocha, zdawało się szczere. Nie mamy żadnych sygnałów i znaków, że był nieszczęśliwy.
Posłuchaj historii miłości, która była ważniejsza niż korona królewska
mb
