12 listopada 1989 roku w Krzyżowej na Dolnym Śląsku odprawiona została historyczna msza święta. Udział w niej wziął premier pierwszego niekomunistycznego rządu w Polsce Tadeusz Mazowiecki oraz kanclerz Niemiec Helmut Kohl.
01:45 Helmu Kohl i Tadeusz Mazowiecki w Krzyżowej.mp3 Fragment wypowiedzi kanclerza RFN Helmuta Kohla i premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego podczas mszy św. w Krzyżowej (PR, 12.11.1989)
Po koszmarze II wojny światowej pierwszym ważnym krokiem na drodze pojednania polsko- niemieckiego był list biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 roku. Następnym stał się gest pojednania w Krzyżowej.
Wydarzenie to stało się przełomowym momentem w stosunkach polsko-niemieckich. Na ołtarzu wzniesionym u stóp pałacu, należącego przed wojną do rodziny Helmuta von Moltke, który stracił życie za swoje przekonania, umieszczone było zdanie z ewangelii św. Mateusza: "błogosławieni pokój czyniący".
Myślą przewodnią homilii wygłoszonej przez biskupa opolskiego Alfonsa Nossola były słowa: "Iść razem – pojednani w prawdzie i miłości". Hierarcha podkreślił, że dar wzajemnego przebaczenia jest heroizmem, który należy podjąć, aby móc budować nowy rozdział w koegzystencji dwóch doświadczonych przez historię narodów.
Za symboliczny początek nowego etapu we wzajemnych relacjach obu krajów, uznano moment, kiedy w trakcie nabożeństwa szefowie obu rządów objęli się, na znak przekazania sobie pokoju. Premier Tadeusz Mazowiecki podkreślił wówczas, że Msza Pojednania wzmocni poczucie braterstwa między narodem polskim i niemieckim.
Kanclerz Helmut Kohl powiedział po mszy: - Cieszę się, że mogłem to przeżyć i myślę, że poczynając od tego miejsca, przy którym powstało tak wiele z najlepszej duchowej tradycji Niemiec, dzieło przyjaźni wyjdzie ku nowej wolnej Europie.
09:03 Epoka Kohla.mp3 Epoka Kohla - aud. z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii Niemiec", komentarz prof. Janusza Stefanowicza (27.04.1998)
Krzyżowa jest symbolem tych Niemców, którzy walczyli z hitleryzmem. Podczas II wojny światowej działała tam jedna z grup ruchu oporu w III Rzeszy - Krąg z Krzyżowej. Jej członkowie zostali zamordowani przez nazistów po nieudanym zamachu na Hitlera. W 1989 roku szefowie obu rządów zdecydowali o budowie Międzynarodowego Domu Spotkań w Krzyżowej.
mk