08:09 Kanał Panamski_błogosławieństwo czy przekleństwo.mp3 Kanał Panamski – przekleństwo czy błogosławieństwo Panamy? Rozmowa z prof. Henrykiem Szlajferem na temat historii Panamy, jej roli na kontynencie oraz o losach Manuela Noriegi, aud. Ernesta Zozunia z cyklu "Trzy strony świata". (PR, 12.12.2011)
15:22 Panamska mieszanka kultur.mp3 O panamskiej mieszance kultur opowiada Anna Słowakiewicz "Muzyka, kraj i ludzie". (PR, 29.05.1977)
Kraj kanału
– Nie byłoby kanału, nie byłoby Panamy – mówił prof. Henryk Szlajfer z Centrum Studiów Latynoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego. – Historycznie rzecz biorąc Panama jest częścią Kolumbii, która została od tego kraju oderwana w związku z projektami budowy kanału.
Prace przy budowie Kanału Panamskiego (8 kwietnia 1907), aut. H.C. White Co., źr. Biblioteka Kongresu USA, Wikipedia/dp
Choć za datę utworzenia Panamy uznaje się rok 1903, kiedy to z inspiracji USA Panama oderwała się od Kolumbii, historia tego kraju zaczęła się wcześniej. W 1849 roku w Kalifornii odkryto złoto. Jako że, najkrótsza droga z Europy prowadziła właśnie przez Panamę, szybko zaczęły powstawać tam szlaki komunikacyjne. Budowa kanału była tylko kwestią czasu.
Rozpoczęcie budowy
Już 31 grudnia 1879 w Panamie uroczyście witano wielkiego Francuza, budowniczego Kanału Sueskiego, Ferdinanda Marie de Lessepsa. To on zainicjował panamską przeprawę. Niebawem na miejsce zaczęli zjeżdżać się robotnicy żądni nowych wrażeń oraz ci, którzy chcieli sie przy tej okazji dorobić. Na zakończenie tej wielkiej budowy czekał cały świat.
– Panowały tam tropikalne deszcze, słońce, upał i wilgoć – mówiła Anna Słowakiewicz w audycji nadanej w 1977 roku. – Brak warunków sanitarnych nie kazał długo czekać na rezultaty: tyfus i dyzenteria, obok żółtej febry, zbierały żniwo. Rosło miasto rozpusty i zbrodni, a roboty przy kanale prawie nie następowały na przód.
W 1889 roku budowa stanęła w miejscu. Setki robotników zostało tym samym bez pracy i środków do życia. Ferdinand Marie de Lesseps wycofał się z inwestycji.
Połączył dwa światy
Do budowy Kanału Panamskiego powrócili w 1904 roku Amerykanie. 10 lat później szlak był gotowy, a otworzono go oficjalnie w 1920 roku. Strefa Kanału Panamskiego znajdowała się pod jurysdykcją amerykańską przez ponad 75 lat. Dopiero w 1977 roku zapewniono Panamie prawa do tego terenu.
W Panamie, dzięki budowie kanału spotkało się wiele kultur, religii, ras. Do dziś jest on jedną z najważniejszych dróg wodnych świata.
Otwarcie kanału znacznie skróciło trasę, jaką musiały pokonywać dawniej statki. Podczas jego budowy zmarło około 25 tys. robotników, a około 20 tys. z nich zaraziło się malarią lub żółtą febrą.
Posłuchaj, jakie znaczenie dla świata i samej Panamy ma kanał, który połączył dwa oceany - Spokojny i Atlantycki.
mb
