Historia

Jan Tyszkiewicz - twórca redakcji muzycznej Wolnej Europy

Ostatnia aktualizacja: 07.11.2014 07:00
- Wreszcie, w 1961 dostałem wiadomość od pana Nowaka, że mogę przyjeżdżać, że mogę otwierać redakcję muzyczną. To była dla mnie wiadomość tak wspaniała, to było moje marzenie - wspominał początki działania redakcji muzycznej Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Jan Tyszkiewicz, jej twórca.
Audio
  • Jan Tyszkiewicz wspomina uwolnienie z obozu koncentracyjnego w Dachau oraz dalsze losy wojenne, pierwsze spotkanie z muzyką i początki pracy w RWE. Archiwalna audycja z cyklu "Zapiski ze współczesności” (cz.3)
  • Jan Tyszkiewicz opowiada o swojej pracy dla Radia Wolna Europa i późniejszej współpracy z Polskim Radiem. Archiwalna audycja z cyklu "Zapiski ze współczesności” (cz.4)
  • Jan Tyszkiewicz wspomina swoje dzieciństwo. Archiwalna audycja z cyklu "Zapiski ze współczesności” (cz.1)
  • Jan Tyszkiewicz opowiada o losach swojej rodziny po wybuchu II wojny światowej oraz pobycie w obozie koncentracyjnym w Dachau. Archiwalna audycja z cyklu "Zapiski ze współczesności” (cz.2)
Jan Tyszkiewicz - kompozytor. W Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w latach 1955-1992. foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Jan Tyszkiewicz - kompozytor. W Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w latach 1955-1992. foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

5 lat temu, 7 listopada 2009, zmarł Jan Tyszkiewicz, dziennikarz, kompozytor, wieloletni współpracownik Radia Wolna Europa i Polskiego Radia.

- Hrabią, tak jak tata, to ty niestety chłopaku nie będziesz, ale kompozytorem, jeśli się czegoś chce, to jest to możliwe - miał powiedzieć Tyszkiewiczowi stryj.

Jan Tyszkiewicz przyszedł na świat 19 kwietnia 1927 w Tarnawatce, w majątku rodzinnym. Michał, stryj Jana Tyszkiewicza, ożenił się z Hanką Ordonówną. - Byłem z tego dumny. Mówiłem, że to jest jedyna ciocia, która śpiewa w radiu - wspominał Jan Tyszkiewicz po latach. - Może ona mi zaszczepiła to pierwsze nasienie miłości do muzyki.
Gehenna wojny
Dzieciństwo Tyszkiewicza przerwane zostało przez wybuch wojny, gdy przyszły redaktor miał 12 lat. Ewakuował się do Rumunii, później do Chorwacji, gdzie przebywał do 1943 roku. - Weszli Niemcy, kazali nam się popakować i pozamykali nas w obozach koncentracyjnych. Mamę i siostry do Ravensbrücka, a mnie do Dachau - wspominał po latach. - Jako pierwszą pracę miałem wywożenie trupów. Miałem 189 cm i 37kg. Krwawił mi żołądek z głodu.
Trudne lata powojenne
W Dachau doczekał końca wojny. Po uwolnieniu obozu przez Amerykanów trafił do Paryża, a następnie dołączył do II Korpusu Polskiego gen. Andersa.  Po paru miesiącach wyjechał do Szkocji i tam zdał maturę. Na Wyspach pracował najpierw jako kelner i tragarz. Wówczas w jego życiu znów pojawił się stryj Michał. - Hrabią, tak jak tata, to ty niestety chłopaku nie będziesz, ale kompozytorem, jeśli się czegoś chce, to jest to możliwe - miał powiedzieć Tyszkiewiczowi stryj.

Michał Tyszkiewicz pomógł przyszłemu redaktorowi zdobyć wykształcenie muzyczne.  
Radio Wolna Europa
Po ukończeniu przez Tyszkiewicza szkół muzycznych odezwał się do niego szef Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Jan Nowak-Jeziorański z propozycją tworzenia redakcji muzycznej.  Początkowo pracował w redakcji lizbońskiej. Redakcja kulturalna w Monachium wystartowała w 1961. - Jedyną nieprzyjemną stroną tej pracy było to, że mimo, że mogłem przeprowadzać wywiady z setkami  prawdziwych wielkich gwiazd, nie mogłem rozmawiać z polskimi gwiazdami - wspominał Tyszkiewicz. - Myśmy dzięki tej redakcji zyskali nową generację. Myśmy nie mówili ani słowa o polityce.
Na antenie RWE prowadził audycje muzyczne: “Rendez-vous o 6.10”, “Godzina bez kwadransa”, “Świat muzyki filmu i teatru “. Po 13 grudnia 1981 roku, w czasie stanu wojennego, kiedy wszystkie połączenia Polaków mieszkających za granicą z krajem były przerwane, tworzył audycję “Pomost do Polski”, która pozwalała na utrzymanie kontaktu z Polakami w kraju.  
Po powrocie do kraju w 1989 roku pracował w Polskim Radiu. Międzynarodową sławę przyniosła mu kompozycja "Modlitwa dziecka o lepsze jutro” (ang. "Song for a Better Tomorrow”). Jest autorem wspomnień "Arystokrata bez krawata” i powieści "Kareta asów”.

Posłuchaj wspomnień Jana Tyszkiewicza.

bm

Czytaj także

Radio Wolna Europa - Głos Wolnej Polski

Ostatnia aktualizacja: 03.05.2020 05:50
- Będziemy mówili Wam prawdę o wypadkach rozgrywających się w świecie, którą sowiecki reżim chce przed Wami ukryć, by zabić w Was resztki nadziei – mówił Jan Nowak-Jeziorański w przemówieniu inaugurującym działalność Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rok Nowaka-Jeziorańskiego. "Był sternikiem, ambasadorem, doradcą"

Ostatnia aktualizacja: 28.12.2013 08:36
- Nowak-Jeziorański przez całe życie był niezwykle aktywny w sprawach polskich - mówił w Jedynce Jacek Taylor, wykonawca testamentu i przyjaciel Kuriera z Warszawy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Nowak-Jeziorański. Legendarny kurier z Warszawy

Ostatnia aktualizacja: 02.10.2023 05:45
109 lat temu urodził się Jan Nowak-Jeziorański. Legendarny kurier z Warszawy, pisarz i polityk, wieloletni dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rok Jana Nowaka-Jeziorańskiego."RWE było głosem sumienia Polaków"

Ostatnia aktualizacja: 02.04.2014 20:29
Senat przypomina o Janie Nowaku-Jeziorańskim. W ramach obchodów jego roku w wyższej izbie parlamentu odbyła się konferencja przybliżająca jego postać.
rozwiń zwiń