Historia

Bitwa pod Lipanami - koniec wojen husyckich

Ostatnia aktualizacja: 30.05.2017 06:42
30 maja 1434 taboryci ponieśli ostateczną klęskę pod Lipanami. W Czechach po kilkunastu latach chaosu i religijnych wojen zapanował spokój.
Audio
  • Ruch husytów - fragment audycji z cyklu "Kronika dwóch tysiącleci". Komentarz prof. Tadeusza Rosłanowskiego. (PR, 29.04.2000)
Bitwa pod Lipanami na obrazie Josepha Mathausera fot. Wikimedia Commonsdomena publiczna
Bitwa pod Lipanami na obrazie Josepha Mathausera fot. Wikimedia Commons/domena publiczna

Punktem zapalnym i początkiem wojen husyckich stała się męczeńska śmierć Jana Husa. Uznany za heretyka, spłonął na stosie podczas soboru w Konstancji w 1415 roku, pomimo gwarancji bezpieczeństwa, jakimi obdarzył go król Niemiec Zygmunt Luksemburski. Wkrótce potem Czechy stały się jednym z głównych ognisk ruchu proreformatorskiego w Europie.

Husyci, pod wodzą Jana Žižka wzniecili powstanie i przez lata skutecznie odpierali skierowane przeciw nim krucjaty, a nawet przeszli do kontrofensywy, organizując wyprawy na tereny Słowacji, Śląska i Niemiec. – Husytyzm to ruch bardziej narodowy i patriotyczny, o wydźwięku antyniemieckim, niż rzeczywista herezja – mówił na antenie PR prof. Tadeusz Rosłanowski – chociaż odwoływał się do wzorców wcześniejszego nieco herezjarchy angielskiego Johna Wycliffe’a.

W toku walk wśród husytów wyróżniły się dwa wyraźne odłamy. Jeden, umiarkowany, oparty o możnych i rycerstwo, zwano utrakwistami lub kalikstynami. - Obie nazwy pochodziły od zamierzeń rytuału religijnego, którego domagali się husyci – tłumaczył historyk – domagali się, aby ludzie świeccy, tak jak duchowni, mogli otrzymywać pod dwoma postaciami (utrakwiści) oraz pić wino mszalne z kielicha (kalikstyni).

Naprzeciw temu umiarkowanemu nurtowi wykształcił się radykalny nurt plebejski. Zwany taborytami, od miasta Tabor w południowych Czechach, które stało się głównym ich ośrodkiem.
Po ugodzie, jaką utrakwiści zawarli z katolikami, doszło do wewnętrznego konfliktu wśród husytów. Do decydującego starcia doszło 30 maja 1434 pod Lipanami. Taboryci ponieśli straszliwą klęskę.

Zwycięzcy podjęli rokowania z Zygmuntem Luksemburskim i Kościołem. W ich wyniku podpisano tzw. kompakty praskie. Ustalono reguły pokojowego współżycia, a cesarz Niemiec został ostatecznie także królem Czech. Na koniec wojny nikt już nie pamiętał o ideach Jana Husa. Wkrótce potem zaczął się wielki rozkwit kraju pod rządami Jerzego z Podiebradów.

mjm

Czytaj także

Święty Wojciech zabity przez Prusów

Ostatnia aktualizacja: 23.04.2024 05:40
Biskup, męczennik, patron Kościoła katolickiego w Polsce zginął w Prusach zamordowany przez pogan podczas wyprawy misyjnej. Dziś przypada uroczystość liturgiczna Świętego Wojciecha. Obok Matki Bożej Królowej Polski i Świętego Stanisława, Święty Wojciech jest głównym patronem naszego kraju.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Hus. Pierwszy reformator Kościoła

Ostatnia aktualizacja: 06.07.2024 05:30
W Kościołach protestanckich uznawany za męczennika i obrońcę wiary. Jako prekursor reformacji spłonął na stosie podczas soboru w Konstancji 6 lipca 1415 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zbigniew Oleśnicki. Szara eminencja średniowiecznej Polski

Ostatnia aktualizacja: 01.04.2024 05:40
– Był to jeden z nielicznych polityków, którzy mieli koncepcję generalną, polegającą na stworzeniu z Polski wielkiego państwa – mówił historyk, prof. Henryk Samsonowicz.
rozwiń zwiń