27 czerwca 1846 urodził się Charles Stewart Parnell, przywódca Home Rule, ruchu na rzecz autonomii Irlandii.
Syn wiejskiego dżentelmena zanim trafił do parlamentu wiódł spokojne i dostanie życie w rodzinnym dworze. Protestancki ziemianin w szeregach parlamentarzystów irlandzkich popierających ruch na rzecz autonomii Irlandii wszedł w 1875 roku. Nie zgadzał się z obowiązującymi dotąd metodami walki. – Parnell odrzucił cierpliwą perswazję i opowiedział się za obstrukcją parlamentarną. Nie był dobrym mówcą, ale wkrótce stał się człowiekiem znienawidzonym przez całą angielską Izbę Gmin – mówiła na antenie Polskiego Radia dr Agnieszka Janiak-Jasińska.
W końcu lat siedemdziesiątych XIX wieku w obliczu klęski agrarnej Parnell stanął na czele Irlandzkiej Narodowej Ligi Ziemskiej. Najważniejszym celem organizacji było powszechne uwłaszczenie chłopów, a nawet nacjonalizacja ziemi. Tzw. wojna agrarna z lat 1879-1882 to największy masowy ruch społeczny nowoczesnej Irlandii.
Odpowiedzią brytyjskiego rządu, na którego czele po raz pierwszy stanął William Gladstone, liberał wrażliwy na irlandzkie bolączki, było wprowadzenie ustawy ziemskiej. Oparta na zasadzie podwójnej własności zapewniała dzierżawcom udziały, prawo sprzedaży i uczciwy czynsz.
Dla Ligi Ziemskiej było to zbyt mało. Za jedyne skuteczne rozwiązanie uznawała wprowadzenie powszechnej własności chłopskiej. Jakkolwiek nie udało się wprowadzić tej idei w życie, to jednak problem agrarny wydawał się być rozwiązany.
Po rozwiązaniu kryzysu na wsi Parnell skierował cały ruch narodowy ku walce o autonomię. Ligę Ziemską zastąpiła Liga Narodowa. Wybory 1885 roku przyniosły ogromny sukces liberałów, którzy popierali irlandzkie postulaty.
Pierwszy projekt ustawy o autonomii Irlandii przepadł jednak już w Izbie Gmin, a drugi odrzucono w Izbie Lordów. Głosy konserwatystów skutecznie zablokowały starania przychylnego Irlandii Gladstone’a.
Przeciwnicy polityczni na wiele sposobów próbowali zrujnować reputację Parnella. Udało im się to w 1888 roku, gdy światło dzienne ujrzał nieformalny związek irlandzkiego przywódcy z angielką Katherine O’Shea. Dla wiktoriańskiej Anglii był to skandal.
Parnell błyskawicznie stracił autorytet polityczny, a pozostawiona bez przywódcy partia irlandzka uległa rozłamowi. – Osiągnięcia polityczne Parnella są jednak bezsprzeczne. Jak nikt wcześniej uświadomił Brytyjczykom prawo narodu irlandzkiego do niepodległości – mówiła historyk.
Posłuchaj audycji Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej".
