19 sierpnia 1557 roku Polska wypowiedziała wojnę Zakonowi Kawalerów Mieczowych.
Istotnym nurtem polityki Zygmunta Augusta, panującego w latach 1548-1572, było zainteresowanie Bałtykiem. Na terenie Inflant osłabiony Zakon Kawalerów Mieczowych przeżywał konflikty wewnętrzne, podobne do tych w dawnym państwie krzyżackim. Postępy reformacji, zatargi zakonu z arcybiskupem ryskim, niezadowolenie szlachty i mieszczan zwróciły uwagę sąsiadów.
Polska i Litwa, Moskwa, Szwecja i Dania. Wszystkie były żywo zainteresowane pozycją handlową na Bałtyku. Przez Inflanty przechodziły ważne szlaki handlowe, łączące zachodnią i północną Europę ze wschodem. Kluczową role odgrywała przede wszystkim Ryga.
450. rocznica zawarcia Unii Lubelskiej - zobacz serwis specjalny
W 1553 roku, w obliczy konfliktu moskiewsko-litewskiego, władze zakonne opowiedziały się za Moskwą. Mistrz zakonu zawarł układ z dyplomatami Iwana IV groźnego i obiecał przyjąć pozycję neutralną.
Jednak na Inflantach doszło do wybuchu walk wewnętrznych. Gdy w 1556 roku arcybiskup ryski Wilhelm, protegowany Zygmunta Augusta, został aresztowany, Polska interweniowała zbrojnie.
Do walk nie doszło. Zakon Inflancki, między innymi dzięki pośrednictwu cesarskiemu, podpisał sojusz wojskowy, na którego mocy Inflanty zobowiązały się do wystąpienia wraz z Litwą przeciw Moskwie.
Wojska moskiewskie zajęły zbrojnie Dorpat i Narwę. Duńczycy opanowali wyspę Ozylię, Szwedzi Rewal z cześcią Estonii. W obliczu klęsk w zakonie ostatecznie zwyciężyła postawa polsko-litewska. Nowo wybrany wielki mistrz Gotard Ketler w 1561 roku spotkał się z Zygmuntem Augustem w Wilnie i poddał mu Inflanty. Zakon rozwiązano.
Ketler został lennym księciem Kurlandii i Semigalii. Pozostałe tereny Inflant zostały najpierw włączone do Litwy, a od 1569 roku podlegać miały wspólnie Rzeczpospolitej.
Było to jednak dopiero preludium do wojny z Moskwą, tzw. I wojny inflanckiej, która trwała w latach 1563-1570.
Posłuchaj gawędy prof. Teresy Chynczewskiej-Hennel w audycji z cyklu "Historia Polski".
