Prezydent Herbert Hoover – przyjaciel Polski

31. prezydent Stanów Zjednoczonych był przykładem amerykańskiej kariery od pucybuta do milionera. Po I wojnie światowej organizował pomoc humanitarną dla Polski, dzięki czemu był jednym z najbardziej popularnych polityków w II Rzeczpospolitej.

Herbert Hoover - portret prezydencki z 1956 roku

Foto: Wikimedia Commons/domena publiczna

20 października 1964 roku w Nowym Jorku zmarł Herbert Hoover, polityk Partii Republikańskiej i prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1929–1933.

Posłuchaj

24:29 herbert clark hoover___f 58313_tr_0-0_10806411c1b57acc[00].mp3 O Herbercie Hooverze w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" opowiadała prof. Halina Parafianowicz, autorka książki "Zapomniany prezydent. Biografia polityczna Herberta Clarka Hoovera". (PR, 26.02.1992) 

Prezydent z Dzikiego Zachodu

Zanim objął fotel w Gabinecie Owalnym, dorastał w niewielkiej mieścinie West Branch w stanie Iowa. Urodził się 10 sierpnia 1874 roku w ubogiej rodzinie kowala niemieckiego pochodzenia. Hooverowie byli kwakrami, członkami protestanckiej wspólnoty religijnej o niezwykle surowych wymaganiach moralnych.

Hoover w 1895 roku ukończył studia geologiczne w kalifornijskim Uniwersytecie Stanforda. Niedługo później zatrudnił się w brytyjskiej firmie wydobywczej, która wysłała go do pracy w kopalni złota w Australii.

– To doświadczenie bardzo mu się przydało, bo tam dał się poznać jako fachowiec, który potrafi sobie poradzić w kopalni i pracy administracyjnej, co w przyszłości otworzyło mu prawdziwą karierę – mówiła prof. Halina Parafianowicz w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku".

Organizator pomocy humanitarnej

Tuż przed I wojną światową był już światowej klasy ekspertem od złóż naturalnych. Owa prawdziwa kariera Herberta Hoovera rozpoczęła się jednak wraz z rozpoczęciem pracy w administracji publicznej.

– Włączony został nieco przez przypadek do pomocy stu dwudziestu tysiącom Amerykanom przebywającym w Europie po wybuchu I wojny światowej. Jako człowiek z ogromnymi kontaktami i pieniędzmi zorganizował bardzo sprawnie pomoc swoim rodakom – mówiła prof. Halina Parafianowicz. – Niedługo później przyjął ofertę zorganizowania pomocy humanitarnej dla ludności cywilnej w Belgii i północnej Francji. Kilka lat później taką pomocą objęto niemal całą Europę.

Woodrow Wilson – prezydentura w obliczu wojny

Na początku 1919 roku Herbert Hoover stanął na czele American Relief Administration (z ang. Amerykańska Administracja Pomocy), która miała wspomóc odbudowę powojennej Europy i organizowała pomoc humanitarną dla ludności dotkniętej działaniami wojennymi. Jednym z największych beneficjentów była Polska, którą Herbert Hoover odwiedził w sierpniu 1919 roku.

– Była to podróż triumfalna, a jego nazwisko było powszechnie znane w polskiej prasie i publicystyce. Obok prezydenta Woodrowa Wilsona był najbardziej popularnym politykiem – powiedziała prof. Halina Parafianowicz w audycji Polskiego Radia z 1992 roku.

Droga do Białego Domu

Herbert Hoover postanowił na dobre związać się z działalnością publiczną i w 1921 roku dołączył do administracji prezydenta Warrena Hardinga w roli sekretarza handlu. Sprawował pomyślnie to stanowisko do 1928 roku, a jego praca w rządzie okazała się trampoliną do przyszłego zwycięstwa w wyborach prezydenckich.

Umiał wykorzystać dobrą koniunkturę lat 20. dla poprawy sytuacji gospodarczej Stanów Zjednoczonych. Wysoki poziom życia kojarzył się Amerykanom z decyzjami podejmowanymi przez Herberta Hoovera.

– Był już milionerem i osiągnął właściwie wszystko. Następnym szczeblem w karierze był już tylko Biały Dom – stwierdziła prof. Halina Parafianowicz. – W 1928 roku z ramienia Partii Republikańskiej wygrał wybory z ogromną przewagą.

Prezydentura w cieniu kryzysu

Mogło się wydawać, że Hoover – cieszący się dużą popularnością i opinią człowieka, który wszystko zamienia w złoto – ma przed sobą niemal pewne dwie kadencje w fotelu prezydenta Stanów Zjednoczonych. W realizacji tych zamierzeń przeszkodził Wielki Kryzys, który jesienią 1929 roku wstrząsnął Ameryką. Społeczeństwo ogarnęła fala masowego bezrobocia i niezadowolenia z powodu gwałtownego pogorszenia się standardu życia.

Czarny czwartek – krach na Wall Street

– Niewątpliwie ukształtowany przez lata wizerunek Hoovera zaszkodził w czasie prezydentury. Zarzucano mu, że ten człowiek, który miał Ameryce dać jeszcze więcej nie radzi sobie z sytuacją – mówiła prof. Halina Parafianowicz w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku".

Najcięższe lata Wielkiego Kryzysu przypadły na okres prezydentury Herberta Hoovera. Przyczyniło się to do porażki z Franklinem Delano Rooseveltem w wyborach przeprowadzonych w 1932 roku. Na emeryturze krytykował działalność swojego przeciwnika w wyścigu o reelekcję.

– Był nadal aktywny publicznie, dużo pisał i udzielał się na spotkaniach Partii Republikańskiej. W trakcie II wojny światowej ponownie był aktywny w organizowaniu pomocy humanitarnej i w marcu 1946 roku kolejny raz odwiedził Polskę – podsumowywała prof. Halina Parafianowicz.

sa