Co roku ambicją organizatorów jest konstruowanie jak najbardziej aktualnej wypowiedzi diagnozującej palące zjawiska współczesności i stwarzanie przestrzeni, w której twórcy mogą wejść w otwarty i krytyczny dialog z publicznością. Pandemia i jej ekonomiczne oraz społeczne konsekwencje z tym większą mocą uwidoczniły zagadnienia, które są przedmiotem zainteresowania kuratorów i artystów zaproszonych do udziału: kryzys klimatyczny, alienacja, lęk o przyszłość, radykalizm czy manipulacja za pomocą obrazów – by wymienić tylko część z nich.
W sprowokowanej przez okoliczności odpowiedzi na nową i dynamicznie zmieniającą się sytuację przeobrażeniu uległa formuła festiwalu. Część wystaw przybierze nowe, nieoczekiwane formy: książki, strony internetowej czy serii interwencji artystycznych zarejestrowanych przez artystów w miejscu ich zamieszkania. Klasyczne wystawy otwierane będą sukcesywnie, w miarę dostępności galerii i muzeów, z zachowaniem niezbędnych środków ostrożności. Wydarzenia towarzyszące – wykłady, rozmowy, spotkania, prezentacje, warsztaty – odbędą się w wersji on-line. Będzie to najdłuższa, bo trwająca nawet cztery miesiące i najbardziej innowacyjna edycja Miesiąca Fotografii.
– Nowa sytuacja, w jakiej znaleźliśmy się jako społeczeństwo globalne, ujawniła drzemiące w nas od dawana emocje niepewności, niepokoju i lęku, towarzyszące obecnie mieszkańcom całego świata. Ten stan wzmacnia poczucie straty i buntu, a może nawet rozgoryczenia, że coś przeoczyliśmy, zignorowaliśmy, że już jest po wszystkim – kontynuuje Joanna Gorlach, dyrektorka festiwalu. – Artyści od dawna alarmują nas o tym, że coś jest nie tak, że czas na zmianę. Każdy wstrząs to czas na reorganizację, regenerację i na nowe scenariusze działania. Pracę nad koncepcją programu tegorocznej i kolejnych edycji festiwalu do 2022 roku oparliśmy na postulacie konieczności przyjęcia odpowiedzialności i zmian, które są nieuchronne, ale dają szansę na budowanie nowych wartości. Podchodzimy do tego wyzwania z otwartością, ciekawością i świadomością, że tylko od nas samych i naszych wysiłków zależy, jakie będzie wspólne jutro twórców, organizatorów, ludzi.
Nowatorski format wystaw
Kuratorzy wystawy "Znaki na niebie i na ziemi", Sebastian Cichocki i Jagna Lewandowska, zaprosili artystów profetów, przeczuwających i opisujących zmiany w naturze. Wystawa będzie miała charakter serii performansów zebranych w format publikacji. Klimatyczne "Scenariusze przyszłości" analizuje duet Lena Dobrowolska i Teo Ormond-Skeaping, prezentując efekty swojego wieloletniego projektu badawczo-artystycznego. Wątek nieadekwatności komunikacji obrazkowej do opisywania uczuć podejmą artystki i artyści biorący udział w wystawie "Z nikim się nie dzielę", której kuratorem jest Adam Mazur. Wystawa odbędzie się w stworzonej od podstaw eksperymentalnej przestrzeni wirtualnej.
"Złość piękności szkodzi" Weronika Perłowska
Kwestię reprezentacji emocji podejmą też Weronika Perłowska, laureatka ubiegłorocznego Przeglądu Portfolio (wystawa "Złość piękności szkodzi", Galeria Nośna) oraz Karolina Gembara, członkini kolektywu Sputnik Photos, która przyjrzała się z bliska osobom doświadczonym migracją (zrealizowana na zamówienie Miesiąca Fotografii wystawa "Ukłon. Ćwiczenia z gościnności", Fundacja Razem Pamoja). Ukłonem w stronę fotografii dokumentalnej będzie prezentacja projektu "Ranne ptaki są nieufne" (Galeria Szara Kamienica) duetu Dyby i Adama Lachów – efekt ich kilkunastomiesięcznej podróży po Polsce dużej i małej.
"Ukłon. Ćwiczenia z gościnności" Karolina Gembara
Dowodem na to, że wiele zjawisk trapiących współczesny świat zostało krytycznie opisanych przez klasyków polskiej sztuki powojennej, będzie wybór zdjęć z archiwum Zygmunta Rytki (wystawa "Zygmunt Rytka. Do kogo należy kosmos", Strzelnica, oddział Muzeum Fotografii w Krakowie). Kurator wystawy Karol Hordziej zaproponuje między innymi wybór prac z monumentalnego cyklu Fotowizje, poprzez który artysta kontestował wpływ mass mediów na kształtowanie obrazu świata.
"Do kogo należy kosmos" Zygmunt Rytka
Sekcja ShowOFF
Swojej bliższej i dalszej rzeczywistości z nie mniejszą uwagą przyglądają się uczestnicy Sekcji ShowOFF: od indywidualnych zmagań z tożsamością w kontekście rodziny czy najbliższego otoczenia poprzez powidoki dziecięcych uczuć, aż po relacje polsko-żydowskie i demitologizację postaci Józefa Piłsudskiego. Wystawy Sekcji ShowOFF tradycyjnie są efektem współpracy laureatów wyłonionych w międzynarodowym konkursie oraz kuratorów – opiekunów poszczególnych projektów. Format ten niejednokrotnie był początkiem wspaniałej kariery, by wspomnieć tylko laureatki dwóch ostatnich edycji Paszportów "Polityki" w kategorii "Sztuki wizualne": Dianę Lelonek i Weronikę Gęsicką, których twórczość wpisuje się w kanon współczesnej fotografii polskiej.
Kuratorzy pod swoje skrzydła wzięli następujących artystów: Andrea Copetti – Oktawiana Jurczykowskiego i Domenico Camardę, Joanna Rzepka-Dziedzic – Aleksandrę Nowysz i Agatę Read; Joanna Kinowska – Barta Krezolka i Joannę Szpak Ostachowską; Mateusz Sarełło – Jakuba Stanka i Dominika Wojciechowskiego. Wystawy Sekcji ShowOFF prezentowane będą, prawdopodobnie po raz ostatni, w urokliwych przestrzeniach Tytano.
Wydarzenia (nie tylko) towarzyszące
W obliczu „koronakryzysu” istotnym przeobrażeniom uległ program wydarzeń wyrastający na autonomiczny blok w programie Miesiąca Fotografii w Krakowie. W ślad za postawionym sobie przez organizatorów pytaniem "Czy fotografia może zmieniać świat", propozycje programowe obejmą tematy dotyczące najnowszych badań nad wizualnością i medialnością obrazów, a poszerzone zostaną o konteksty społeczne, ekonomiczne czy psychologiczne, będące przedmiotem zainteresowań artystów i kuratorów.
Wydarzenia podzielone zostaną na kilka pasm tematycznych, gdzie głos zabiorą zarówno badacze nowych form komunikacji z Laboratorium Narracji Wizualnych, jak i pisarze, psychologowie, filozofowie, kulturoznawcy, badacze mitów i przyszłości. W centrum ich rozważań znajdą się fotografia w obliczu katastrofy, dokument i bunt, rozmowy o współdziałaniu, (samo)pomocy oraz sztuce jako narzędziu oporu i zmiany czy też opowieść o gniewie i złości. To wszystko w formie wykładów, esejów wizualnych i panelowych dyskusji. Do współpracy zostali zaproszeni między innymi Anna Bas, Łukasz Lamża, Agnieszka Sural czy Urszula Zajączkowska.
Nowością i nie lada atrakcją jest rozpoczynający się w tym roku cykl rozmów Jak zobaczyć świat z najważniejszymi badaczami współczesnej kultury wizualnej na świecie (wśród nich m.in. Nathan Jurgensen, Joanna Żylińska czy Nicholas Mirzoeff). Nie zabraknie też wirtualnych form oprowadzania po wystawach oraz warsztatów skierowanych do tych wszystkich, którzy ze względu na ograniczenia w przemieszczaniu się muszą zostać w domach. Wszystkie wydarzenia odbędą się on-line.
– Problemy globalne już dawno nie miały tak dużego wpływu na życie jednostek, dotyczy to również organizatorów wydarzeń kulturalnych – komentuje Tomasz Gutkowski, szef Fundacji Sztuk Wizualnych organizującej festiwal. – Decyzja, by nie odwoływać tegorocznej edycji MFK pod naporem niesprzyjających okoliczności, nie była łatwa, ale jest to nasz wyraz lojalności i solidarności z twórcami, kuratorami, ale także rzeszą często anonimowych specjalistów – koordynatorów, techników, redaktorów, logistyków współtworzących krajobraz polskiej kultury współczesnej. Chcemy w ten sposób również pokazać, że kultura w czasach chaosu jest dla nas jedną z najważniejszych potrzeb i wierzymy, że nasza publiczność podziela ten pogląd.
Informacje o terminach wystaw i wydarzeń najlepiej śledzić na kanałach społecznościowych lub na stronie www.photomonth.com.
***
Tytuł audycji: Wieczór z Trójką w domu
Prowadzi: Agnieszka Szydłowska
Autorka materiału dodatkowego: Agnieszka Obszańska
Data emisji: 13.05.2020
Godzina emisji: 21.36
mat. prasowe/kr
