34 lata temu orzeł odzyskał koronę. Symboliczny koniec komunizmu w Polsce

To był symboliczny koniec komunizmu w Polsce. 29 grudnia 1989 roku Sejm przegłosował nowelizację konstytucji, w której znalazł się zapis dotyczący nowego godła państwowego. Został nim wizerunek orła białego w koronie w czerwonym polu.

Godło narodowe

Foto: PAP/Darek Delmanowicz

- Był to kres Polski Rzeczpospolitej Ludowej. Jako państwo narodziła się III Rzeczpospolita. Mimo że ten proces przechodzenia z PRL do III RP trwał jeszcze kilka lat, to nie można przecenić tego typu symbolicznych gestów. Została postawiona pewna wyraźna granica - tłumaczy prezes Instytutu Pamięci Narodowej Łukasz Kamiński.

Z kolei historyk profesor Wojciech Roszkowski przypomina, że orzeł w koronie był jasnym sygnałem dla społeczeństwa. - Korona została usunięta przez komunistów. Wobec tego przywracaniu przeświadczenia, że Polska jest krajem wolnym i suwerennym, towarzyszyła wola przywrócenia korony jako wizualnego znaku, że zaczynamy zupełnie nowy okres - powiedział.

Posłuchaj

00:25 Łukasz Kamiński 29.12.2014.mp3 Symboliczny koniec komunizmu w Polsce. Prezes IPN Łukasz Kamiński (IAR)

 

Komunistyczne władze już pod koniec II wojny światowej, w 1944 roku, usunęły koronę z głowy orła. Przyjęta 29 grudnia 1989 roku nowelizacja konstytucji zmieniała między innymi Art. 1, który w nowej wersji brzmiał: "Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej". Sejm usunął zapisy dotyczące kierowniczej roli partii, przyjaźni ze Związkiem Radzieckim, a wprowadził między innymi swobodę działalności gospodarczej, ochronę własności i pluralizm polityczny.

Nowelizacja dokonała także symbolicznej zmiany, orzeł odzyskał koronę. Godło, czyli biały orzeł w czerwonym polu to obok flagi i hymnu najważniejszy symbol Rzeczpospolitej Polskiej.

Orzeł był herbem Piastów, czyli pierwszych władców Polski. Najstarszy zachowany wizerunek orła jest na monetach Bolesława Chrobrego, pochodzi z XI wieku. Jako oficjalny herb był używany przez Przemysła II w 1295 roku. Orzeł to symbol mocy i siły. Wizerunek orła wykorzystywano na pieczęciach, tarczach, chorągwiach i herbach książąt piastowskich. Jego forma graficzna zmieniała się, ale przez stulecia pozostał jako symbol polskiej państwowości.

Dziś godłem Polski jest biały orzeł w złotej koronie, ze złotymi szponami i dziobem z głową zwróconą w prawo w czerwonym polu.

Posłuchaj

00:19 Wojciech Roszkowski 29.12.2014.mp3 Symboliczny koniec komunizmu w Polsce. Prof. Wojciech Roszkowski (IAR)

 

IAR/asop