Wybuch wojny w Europie przyczynił się do przyspieszenia wydarzeń w Japonii, gdzie coraz silniejsze poparcie i władzę zdobywały ugrupowania nacjonalistyczne i militarystyczne, dążące do poszerzenia japońskiej strefy wpływów. W 1940 roku Kraj Kwitnącej Wiśni podpisał pakt z niemiecką III Rzeszą i Włochami, tworząc oś Berlin-Rzym-Tokio, a w 1941 roku atakiem na Pearl Harbor Japonia włączyła się do II wojny światowej.
00:43 Fragm. wystąpienia po ataku na Pearl Harbour.mp3 Fragm. wystąpienia F. D. Roosevelta po ataku na Pearl Harbor (grudzień 1941) - nagranie z materiałów Deutschen Rundfunkarchivs Frankfurt am Main.
Hasło "Tora-Tora-Tora"
Plan inwazji na amerykańską bazę został opracowany przez sztab admirała Yamamoto i polegał na ataku bez wypowiedzenia wojny. Sygnałem do rozpoczęcia operacji było hasło "Tora-Tora-Tora", po japońsku "tygrys". O świcie 7 grudnia 1941 roku do ataku na amerykańską bazę ruszyło między innymi 6 lotniskowców z 360 samolotami oraz 2 pancerniki, 9 niszczycieli i 10 okrętów podwodnych. Atak poprowadzili japońscy admirałowie Yamamoto i Nagumo.
W porcie Pearl Harbor znajdowało się wówczas 70 okrętów amerykańskich. W pobliżu stacjonowało także ponad 385 samolotów. Nie było dwóch lotniskowców USS "Lexington" i USS "Enterprise", najbardziej wartościowych okrętów floty i głównych celów dla Japończyków. Dowódcą amerykańskich sił na Pacyfiku był admirał Husband Edward Kimmel. Japońskie samoloty dotarły nad cel około godziny ósmej, a cała akcja zakończyła się sukcesem po dwóch godzinach.
SŁUCHAJ W RADIACH WOLNOŚCI
W ciągu jednego dnia zginęło około 2400 Amerykanów. Zniszczeniu uległo ponad 160 samolotów, a około 20 jednostek pływających zostało zatopionych lub uszkodzonych. Po stronie japońskiej życie straciło około 65 ludzi.
Przyczyną klęski Amerykanów było między innymi zaskoczenie - atak został przeprowadzony w niedzielę. Amerykanie nie dopełnili też podstawowych wymogów bezpieczeństwa. Nie istniała sieć posterunków obserwacyjnych, nie działało rozpoznanie radiolokacyjne, okręty były pozbawione sieci przeciwtorpedowych. W chwili ataku żadne działo przeciwlotnicze nie było gotowe do użycia. Porażka Amerykanów pozwoliła Japończykom zachować inicjatywę strategiczną w wojnie przez następne pół roku.
Roosevelt wiedział?
W 1999 roku amerykański dziennikarz, publicysta i uczestnik II wojny światowej Robert Stinnett wydał książkę "Dzień kłamstwa. Prawda o Pearl Harbor". Autor dowodził, że prezydent Franklin D. Roosevelt i amerykańska administracja rządowa wiedzieli o planach ataku Japończyków na Pearl Harbor, ale nie poinformowali o nich dowódców bazy. Wszystko po to, by mieć pretekst do przystąpienia USA do wojny, na czym zależało prezydentowi, a czego bardzo nie chcieli amerykańscy obywatele. Rzeczywiście, atak Japończyków zmienił nastawienie Amerykanów i dał przyzwolenie na włączenie się do II wojny światowej.
Tezę Roberta Stinnetta popierał historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz.
03:57 postacie i wydarzenia ii wojny światowej (36)___102_05_iv_tr_0-0_50ce8321[00].mp3 O Pearl Harbor opowiada historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz. Audycja z cyklu "Postacie i wydarzenia II wojny światowej" przygotowana przez Andrzeja Sowę (PR, 21.02.2005)
- Wszystko wskazuje na to, że polityka amerykańska wobec Japonii miała na celu sprowokowanie Japończyków do zaatakowania Stanów Zjednoczonych. Amerykanie dokonali agresji ekonomicznej, wypowiedzieli wojnę gospodarczą Japonii, ponieważ nałożyli embargo na wszystkie towary japońskie. Chodziło o to, żeby zmusić Japończyków do wycofania się z Chin. Japonia nie mogła na to przystać bez walki i odpowiedź była bardzo łatwa do przewidzenia - mówił historyk w radiowej audycji z 2005 roku.
Amerykanista prof. Krzysztof Michałek zwracał uwagę na nieobecność 7 grudnia 1941 roku w amerykańskiej bazie lotniskowców z samolotami.
- Dlaczego amerykańskie lotniskowce, które stanowiły siłę uderzeniową, wyszły z portu w Pearl Harbor kilkanaście godzin przed japońskim atakiem na manewry, a cała pozostała flota, pancerniki, krążowniki i niszczyciele, pozostały na miejscu? - zastanawiał się w audycji "Z pierwszej ręki" z 2001 roku.
07:42 Co dziś wiemy o klęsce Amerykanów w Pearl Harbor.mp3 Co wiemy dziś o amerykańskiej klęsce w Pearl Harbor - komentarz amerykanisty prof. Krzysztofa Michałka, fragm. aud. ”Z pierwszej ręki”. (PR, 7.12.2001)
Ekspert zauważał jednak, że Amerykanie przygotowania do wojny, ale w pierwszej kolejności z Niemcami, czynili już wcześniej.
- 3 grudnia 1941 roku dziennik "Chicago Tribune" ujawnił plany administracji Roosevelta dotyczące wojny w Europie. I ta wojna miała być prowadzona według schematu, który później miał miejsce - słyszymy w audycji.
Bitwa o Midway
Tak czy inaczej, wkrótce po ataku na Pearl Harbor wojska japońskie opanowały całą Azję Południowo-Wschodnią i znaczną część Oceanii, zagrażając przy tym Indiom i Australii. W czerwcu 1942 roku nastąpił przełom w wojnie na Pacyfiku: Cesarstwo poniosło druzgocącą porażkę w bitwie o Midway i odtąd zaczęło tracić zdobyte terytoria. Od początku 1945 roku miasta japońskie poddawane były nalotom dywanowym armii amerykańskiej. Po zakończeniu obrad w Poczdamie, w lipcu 1945 roku alianci postawili ultimatum i wezwali cesarstwo do bezwarunkowej kapitulacji.
Tragiczny koniec wojny
Po zignorowaniu deklaracji poczdamskiej, 6 sierpnia 1945 roku lotnictwo amerykańskie zrzuciło bombę atomową na Hiroshimę, a trzy dni później - na Nagasaki. 8 sierpnia Związek Radziecki wypowiedział wojnę Japonii, a dzień później sowieckie dywizje wkroczyły do Mandżurii. 2 września 1945 roku Japonia skapitulowała. W czasie II wojny światowej życie straciło ponad 2 miliony żołnierzy japońskich, śmierć poniosło 580 tysięcy osób cywilnych. Zginęło niemal 4 proc. ludności kraju.
bs/im
