Pod znakiem romantyzmu
Rok 2022 ustanowiony został przez Sejm Rokiem Romantyzmu Polskiego. Okazją do uhonorowania tego nurtu w kulturze i jego twórców była 200. rocznica wydania tomiku poetyckiego "Ballady i romanse". Debiutanckie dzieło Adama Mickiewicza ukazało się drukiem w Wilnie w 1822 roku i to właśnie ta data uznawana jest za początek polskiego romantyzmu.
W ramach Roku Romantyzmu Polskiego Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeprowadziło łącznie 152 projekty, ponad 60 z nich realizowały organizacje pozarządowe. Ponad 70 projektów przeprowadził Instytut Mickiewicza, który zajmuje się promocją polskiej kultury za granicą. Wśród nich jest tłumaczenie na język angielki "Ballad i romansów" Adama Mickiewicza.
To właśnie ten debiutancki tomik naszego wieszcza został wybrany lekturą podczas tegorocznej edycji Narodowego Czytania.
Polskie Radio również zaangażowało się w uczczenie Roku Romantyzmu Polskiego. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wraz z Agencją Muzyczną Polskiego Radia przygotowało projekt muzyczny "Jednego serca. (Kon)teksty polskiego romantyzmu". Projekt łączy teksty polskich poetów romantycznych (m.in. Mickiewicza, Norwida, Krasińskiego) z aranżacjami lub muzyką Jana Stokłosy. Swoich głosów użyczyli tacy artyści, jak Mateusz Ziółko, Kasia Moś czy Janusz Radek.
Czytaj także:
Towarzystwo Filomatów. Mickiewicz debiutuje jako poeta i biurokrata
"Ballady i romanse". 10 spraw o jednej z najważniejszych polskich książek
Patroni roku 2022
Decyzją Sejmu mijającemu rokowi patronowali również, poza polskimi romantykami, Maria Grzegorzewska z okazji 100. rocznicy utworzenia przez wybitną pedagog Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej, Maria Konopnicka w 180. rocznicę urodzin pisarki, pisarz Józef Mackiewicz w 120. rocznicę przyjścia na świat, himalaistka Wanda Rutkiewicz w 30. rocznicę śmierci. Patronami roku 2022 byli również twórca polskiego hymnu Józef Wybicki, który zmarł 200 lat temu oraz Ignacy Łukasiewicz, urodzony w 1822 roku twórca światowego przemysłu naftowego.
W 2022 roku wypadła także 110. rocznica śmierci Bolesława Prusa. Polskie Radio przygotowało z tej okazji serwis specjalny poświęcony temu wybitnemu pisarzowi doby pozytywizmu. Serwis dostępny jest pod adresem prus.polskieradio.pl.
BOLESŁAW PRUS - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY 
Odbudowa Pałacu Saskiego
W mijającym roku oficjalnie ruszyły prace związane z odbudową Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie. 18 sierpnia 2022 roku ogrodzono teren budowy na Placu Piłsudskiego, a następnie odkopano dawne piwnice pałacowe, gdzie przeprowadzane są obecnie badania archeologiczne.
W zamierzeniu Pałac Saski ma stać się przestrzenią instytucji i inicjatyw kulturalnych. Jedynie fragment środkowych arkad, który nie został z zniszczony przez Niemców w 1944 roku i tworzy Grób Nieznanego Żołnierza, pozostanie w nienaruszonej formie.
Z okazji rozpoczęcia prac nad odbudową tego wyjątkowego zabytku Polskie Radio wraz ze Spółką Celową Pałac Saski przygotowało specjalny serwis multimedialny, który przybliża historię Pałacu Saskiego. Setki ilustracji, dziesiątki ciekawostek, animacji i infografik oraz łamigłówki, których rozwiązanie daje dostęp do treści premium – to wszystko czeka na odwiedzających edukacyjną platformę pod adresem odkryjpalacsaski.pl.
ODKRYJ PAŁAC SASKI - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY: 
Pałac Saski, który wzniesiono w wyniku rozbudowy XVII-wiecznego pałacu Jana Andrzeja Morsztyna, w kolejnych wiekach był kilkukrotnie modernizowany. W okresie II Rzeczypospolitej mieściła się w nim siedziba Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a w sąsiednim budynku - Pałacu Brühla - siedziba MSZ. Według planów odbudowa Pałacu Saskiego zakończy się w 2030 roku.
Pogrzeb westerplatczyków
Do najważniejszych wydarzeń historycznych w Polsce w 2022 roku należał z pewnością pogrzeb westerplatczyków. 4 listopada 2022 roku na nowo otwartym Cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte pochowano szczątki 10 bohaterskich obrońców półwyspu.
Wśród pochowanych było siedmiu odnalezionych w 2019 roku i później zidentyfikowanych polskich żołnierzy poległych we wrześniu 1939 roku. Są to: plutonowy Adolf Petzelt, kapral Jan Gębura, kapral Bronisław Perucki, starszy strzelec Władysław Okrasa (Okraszewski), starsi legioniści Ignacy Zatorski i Zygmunt Zięba oraz legionista Józef Kita. Pochowano także dwóch żołnierzy, których tożsamości nie udało się ustalić. Przez 80 lat spoczywali oni w dołach na terenie półwyspu, po tym, jak polegli w walce z Niemcami.
Wraz ze swoimi podwładnymi na nowym Cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego uroczyście pochowany został major Henryk Sucharski, dowódca Wojskowej Składnicy Tranzytowej, który zmarł w 1946 roku, a jego szczątki ekshumowano w 2021 roku.
Prezydenci RP wracają do Polski
W mijającym roku w Polsce pochowano także innych zasłużonych Polaków - trzech polskich prezydentów RP na uchodźstwie. Szczątki Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego zostały sprowadzone z Wielkiej Brytanii 12 listopada.
Trumny w uroczystym kondukcie żałobnym zostały przewiezione ulicami Warszawy do Świątyni Opatrzności Bożej na Wilanowie, gdzie odbyła się główna część uroczystości - msza żałobna. Liturgii przewodniczył przewodniczący Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki, homilię wygłosił metropolita warszawski kardynał Kazimierz Nycz, a egzekwie poprowadził Prymas Polski abp Wojciech Polak.
Uczestniczący w uroczystościach premier RP Mateusz Morawiecki podkreślił, że Władysław Raczkiewicz, August Zaleski i Stanisław Ostrowski "po długiej podróży wracają na polską ziemię, wracają tu, gdzie jest ich miejsce". Szef rządu dodał, że jest to również część procesu odzyskiwania i odbudowywania pamięci historycznej po 1989 r. "Naród, który odbudowuje swoją pozycję, musi dbać o swoich wielkich poprzedników, o swoje dziedzictwo" - mówił premier.
Szczątki Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego spoczęły w Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie w warszawskiej Świątyni Opatrzności Bożej.
Najlepsze książki historyczne
W 2022 roku po raz trzynasty przyznano nagrody w ramach konkursu "Książka Historyczna Roku". Jury nagrodziło autorów prac wydanych między 1 lipca 2019 roku a 31 grudnia 2021 roku w czterech kategoriach.
W kategorii "Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku" jurorzy docenili pracę Tomasza Sikorskiego i Adama Wątora pt. "Liga Narodowa w zaborze pruskim i jej działacze". W głosowaniu czytelników zwycięzcą w tej kategorii został Paweł Skibiński i jego książka "Odnowa tej Ziemi. I Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, czerwiec 1979".
Jury za "Najlepszą książkę popularnonaukową poświęconą historii Polski w XX wieku" uznało pracę Wojciecha Wencla pt. "Lechoń. Rycerz i faun". Czytelnicy w tej kategorii wybrali inną książkę tego autora - "Wierzyński. Sens ponad klęską".
W kategorii "Najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku" uznana została książka Piotra Długołęckiego "W obliczu Zagłady. Rząd RP na uchodźstwie wobec Żydów 1939 -1945".
Natomiast za "Najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku" jury uznało książkę "Żyć znaczy filozofować" autorstwa Stanisława Grygiela.
Jurorzy przyznali również honorowe wyróżnienia tytułom: "Odnowa tej ziemi. I Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, czerwiec 1979" autorstwa Pawła Skibińskiego, "Pańska, szlachecka, faszystowska. Polska w sowieckiej propagandzie, kulturze i historiografii 1917-1945" Tadeusza Pawła Rutkowskiego, "Dialog należy kontynuować… Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969-1985. Studium przypadku" w opracowaniu Rafała Łatki i Filipa Musiała oraz "Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1919 czerwiec-grudzień" w opracowaniu Sławomira Dębskiego.
W Jury konkursu zasiedli: prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk, prof. dr hab. Andrzej Nowak, prof. dr hab. Marek Kornat, dr Piotr Gontarczyk, dr. hab. Zbigniew Wawer, Paweł Lisicki, Piotr Semka oraz ks. prof. dr hab. Waldemar Graczyk.
Archeologiczne "naj"
W mijającym roku naukowcom udało się przeprowadzić wiele interesujących badań archeologicznych, które rzuciły nowe światło na dokonania naszych przodków. Niektóre tegoroczne odkrycia pobiły dotychczasowe "rekordy".
W Izraelu udało się odczytać najstarsze pełne zdanie zapisane w języku kananejskim, natomiast w sąsiednim Egipcie odkryto najstarszy grobowiec związany z przesileniem zimowym. W 2022 roku w Hiszpanii archeolodzy natrafili na pozostałości największej nekropolii z czasów Bizancjum na Półwyspie Iberyjskim. W tym samym roku na terenie Izraela odkryto jeden z najstarszych meczetów na świecie. Naukowcy ustalili też, że najstarsze afrykańskie szczątki Homo Sapiens są jeszcze starsze niż dotychczas sądzono.
th
