Happy birthday madame Thatcher

Dwa lata temu, z powodu grypy, musiała w ostatniej chwili odwołać udział w urodzinowym bankiecie, wydanym na jej cześć przez premiera Davida Camerona na Downing Street. "Żelazna Dama" skończyła dzisiaj 87 lat.

Margaret Thatcher podczas przeglądu wojsk na Bermudach

Foto: Wikipedia/domena publiczna

Uważana za matkę opatrznościową brytyjskiej gospodarki, uwielbiana a zarazem znienawidzona.  U większości Brytyjczyków osoba Margaret Thatcher do dziś budzi mieszane uczucia. Ale nic już nie zmieni faktu, że była najdłużej rządzącym premierem w dwudziestowiecznej historii Wielkiej Brytanii. Bezkompromisowa, świetnie zorganizowana i uporządkowana. Stała na czele brytyjskiego rządu od 1979 do 1990 roku. Nie da się też zaprzeczyć, że żadna inna kobieta nie odegrała tak wielkiej roli na światowej scenie politycznej XX wieku. 

Przeprowadziła reformy ekonomiczne, które wyciągnęły Wielką Brytanię z długotrwałego marazmu gospodarczego. Zdobyła sobie uznanie za śmiałe rozwiązania wielu kwestii społecznych. Jednak jej przeciwnicy do dziś ją oskarżają o zdemontowanie tzw. "państwa dobrobytu"  i zniszczenie wielkich zakładów pracy, co skazało wielu ludzi na długotrwałe bezrobocie. Szczególnie rozbieżne są opinie dotyczące jej spuścizny w dziedzinie myśli ekonomicznej, głównie kwestii wydajności rynku i długotrwałego wzrostu gospodarczego. Zgodnie z obecnie dostępnymi danymi rozwój gospodarczy kształtował się w okresie jej rządów raczej na niskim poziomie.

Do dziś wiele jej decyzji jest przedmiotem zażartych sporów. W byłych rejonach górniczych pólnocnej Anglii, w Szkocji i Walii jej rządy traktowane są jak klęska. Nieodwracalne okazało się  przejście od gospodarki przemysłowej do gospodarki opartej na usługach. Z drugiej jednak strony ekonomia brytyjska może zawdzięczać jej wiele zmian w prawie gospodarczym, dzięki którym  przedsiębiorcy zyskali więcej swobody.  Rzuciła wyzwanie związkom zawodowym i zerwała z dotychczasową ugodową polityką. Jej poglądy i jej działaność stały się wzorem dla wielu innych polityków usiłujących reformować gospodarki swoich krajów.

Również za granicą Margaret Thatcher nie spotkała się z jednoznaczną oceną. Lewica uważa ją za osobę, która siłą zdławiła opozycyjne ruchy społeczne oraz przeprowadziła reformy społeczne, które nie uwzględniały interesów "klasy pracującej". Twierdzono, że jej reformy faworyzowały bogatszą klasę średnią i "wielki kapitał". 

13 października 2005 roku podczas jej 80 urodzin brytyjski polityk baron Geoffrey Howe tak skomentował karierę polityczną Żelaznej Damy: "jej prawdziwym osiągnięciem było nie tylko przekształcenie i odmiana jednej partii ale dwóch, tak więc kiedy laburzyści wrócili do władzy nie mogło być mowy o odwrocie od thatcheryzmu, który został przez nich zaakceptowany".

Zapewne jeszcze przez dziesięciolecia Margarat Thacher będzie tematem gorących dyskusji, ale z pewnością już stała się ikoną  twardej walki politycznej. Ona i jej słynna torebka już przeszły do historii. Sto lat Żelazna Damo!

Posłuchaj więcej audycji o Margarat Thatcher na stronach Radia Wolności >>>

ks