Planowanie państwowych obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego władze PRL rozpoczęły już sześć lat wcześniej. Rocznica miała być okazją do wydania wojny Kościołowi. O jedność podczas obchodów milenijnych apelował w styczniu 1966 roku Jerzy Turowicz, redaktor "Tygodnika Powszechnego". Jego wezwanie spotkało się z ostrą reakcją I sekretarza KC PZPR, Władysława Gomułki.
- Sprawa w tym, że Kościół, episkopat, przeciwstawia chrzest Polsce Ludowej! - grzmiał w odpowiedzi z mównicy przywódca partyjny.
I sekretarz krytykował słowa prymasa Stefana Wyszyńskiego o roli Polski jako przedmurza chrześcijaństwa, uznając je za antyradzieckie.
- Stanęły naprzeciwko siebie dwie tradycje, które w 1966 roku trywialnie się upolityczniły. Oto jest tradycja wiary chrześcijańskiej społeczeństwa, przeciwko niej próbuje się przeciwstawić innego typu tradycję, czyli tradycję państwową - wyjaśniał prof. Wiesław Władyka w audycji Sławomira Szofa. - Pouczające jest porównanie dwóch kultur językowych i sposobów mówienia do społeczeństwa, to były dwa różne światy.
Na zdjęciu: Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński przemawia do ludzi zgromadzonych na placu katedralnym przed ołtarzem polowym, źr. NAC
Porównania można dokonać, wsłuchując się w archiwalne nagrania Polskiego Radia z Gniezna i Poznania. Zachowały się nagrania Władysława Gomułki oraz unikatowe, niewyemitowane wówczas nagranie mszy milenijnej. Posłuchaj audycji Sławomira Szofa zawierającej oba nagrania.
29:37 był rok 1966___fl 17403_tr_0-0_1210399320d582e9[00].mp3 "Był rok 1966" - audycja Sławomira Szofa z archiwalnymi nagraniami wystąpień Władysława Gomułki i nieemitowanym w 1966 roku fragmentem mszy milenijnej. (PR, 15.03.1991)
Podczas wydarzeń związanych z państwowymi obchodami podkreślano słowiański charakter Polski i kreowano pogląd o wiecznym zagrożeniu czyhającym ze strony Niemiec. Akcentowany był socjalistyczny charakter państwa, który władze przedstawiały jako największy sukces w trwającej 1000 lat historii kraju. Za wielkie osiągnięcie władze komunistyczne uznały program "Tysiąc szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego", w ramach którego wybudowano 1417 placówek.
- Dokonywała się wielka manipulacja interpretacyjna, która zawsze w polityce jest potrzebna, niemniej przyjmowała ona postać karykatury - oceniał w 1991 roku państwowe obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego prof. Wiesław Władyka.
Kulminacją państwowych obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego były uroczystości 22 lipca w Warszawie. Połączono je z rocznicą ogłoszenia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Władze zorganizowały wówczas defiladę wojskową, która przeszła ulicami Warszawy.
01:34 7 dni_inauguracja_tysiąclecie.mp3 Najdostojniejszy jubilat - plenarna sesja Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu zainaugurowano obchody tysiąclecia państwa polskiego, wystąpienie przewodniczącego rady państwa Aleksandra Zawadzkiego - fragment audycji "7 dni w kraju i na świecie". (PR, 21.02.1960)
Jednocześnie komunistyczni decydenci Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej starali się umniejszać znaczenie obchodów kościelnych. Zgody na przyjazd do kraju nie otrzymał papież Paweł VI. Dochodziło do ataków milicji i ZOMO na wiernych, a nawet do aresztowania kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, by zablokować jego peregrynację. Te starania spełzły na niczym. W uroczystościach kościelnych z okazji Millenium Chrztu Polski, w tym we mszy, która odbyła się 3 maja na Jasnej Górze, brały udział tysiące osób w całym kraju. Ludzie opowiedzieli sie po stronie Kościoła.
bm
