Joseph Bell urodził się 2 grudnia 1837 roku. Był wykładowcą w szkole medycznej na Uniwersytecie w Edynburgu, jednym z pionierów medycyny kryminalnej. Zainteresowania odziedziczył po pradziadku. W swojej pracy szeroko stosował obserwację. Potrafił, na drodze dedukcji, wyciągać przydatne dla śledztwa wnioski jedynie oglądając zwłoki i miejsce zbrodni. Doskonalił swoje umiejętności, obserwując przypadkowe osoby i usiłując odgadnąć, jaki zawód wykonują oraz co robiły w ciągu kilku ostatnich godzin. Był również pionierem obserwacji w diagnostyce medycznej.
Bell zaangażował się w kilka głośnych dochodzeń policyjnych, głównie w Szkocji, m.in. w sprawę nazwaną "tajemnicą Ardlamont" z 1893 roku. Zwykle współpracował z profesorem Henrym Littlejohnem. Podobno obaj brali udział w sprawie Kuby Rozpruwacza. Choć oficjalnie nie została ona nigdy rozwiązana, wytypowanie przez Bella głównego podejrzanego miało przerwać serię zabójstw kobiet...
Zdaniem niektórych udział Bella w sprawie Kuby Rozpruwacza, jego powiązania z królową (pracował on jako osobisty lekarz Wiktorii, gdy monarchini odwiedziła Szkocję) i pozostawienie zagadki nierozwiązaną świadczą o tym, że legendarny morderca był członkiem rodziny królewskiej.
Arthur Conan Doyle poznał Bella osobiście w 1877 roku, gdy został jego asystentem w Królewskim Szpitalu w Edynburgu. Wcześniej, jako student, uczestniczył w prowadzonych przez niego wykładach. Jego postać i, przede wszystkim, nowoczesne metody badawcze – w tym słynna dedukcja – stały się luźną inspiracją dla postaci Sherlocka Holmesa, którego przygody Doyle opisał w czterech powieściach i kilkunastu opowiadaniach.
Joseph Bell był podobno dumny z tego faktu. Zmarł 4 października 1911 roku.