Historia

18 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 18.04.2011 10:00
Bolesław Chrobry pierwszym królem Polski.

1025 - Koronacja Bolesława Chrobrego. Data jest umowna. Niektórzy historycy twierdzą, że faktycznie odbyła się w czasie zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku, inni, że w 1025 roku miało miejsce tylko jej odnowienie (potwierdzenie). Miejsce również nie jest znane, ale przyjmuje się, że uroczystość odbyła się w Gnieźnie.

1480 - Urodziła się Lukrecja Borgia, księżna Ferrary, słynna z urody i złego prowadzenia się córka papieża Aleksandra VI. Gromadziła na swoim dworze uczonych, pisarzy, artystów, czyniąc z Ferrary ośrodek kultury i sztuki. Na podstawie plotek i faktów z życia Lukrecji napisano wiele utworów literackich, a także oper. Najbardziej znaną jest opera pt. "Lucrezia Borgia” Gaetano Donizettiego do libretta Felice Romaniego, która została wystawiona po raz pierwszy w 1833 roku w Mediolanie. (zm. 24.07.1519)
1518 - Odbył się ślub Zygmunta Starego, króla Polski, z Boną, córką Jana Sforzy, księcia Mediolanu.
1787 - Urodził się Michał Szubert, botanik, założyciel Ogrodu Botanicznego w Warszawie. Zmarł 5 maja 1861 roku.
1791 - Sejm Czteroletni uchwalił "prawo o miastach królewskich", na mocy którego obywatele tych miast zyskiwali przywilej nietykalności osobistej i majątkowej oraz delegację w Sejmie z prawem głosowania w sprawach miast, handlu i rzemiosła. Na mocy ustawy zniesiono jurydyki, dokonując administracyjnego scalenia Warszawy (przyłączenie Pragi do Warszawy). 220 rocznica
1799 - Urodził się Tymon Zaborowski, poeta, autor klasycystycznych poematów i tragedii oraz cyklu dum o wymowie patriotycznej: "Dumy podolskie za czasów panowania tureckiego w tej ziemi” wydanych w 1830 roku. Zmarł 28 marca 1828 roku.   
1819 - Zmarł Franciszek Skarbek Malczewski, arcybiskup warszawski i prymas Królestwa Polskiego. Sakrę biskupią otrzymał w 1815 roku. Trzy lata później został arcybiskupem warszawskim. Urodził się 4 października 1754 roku.  
1819 - Urodził się Franz von Suppe, austriacki dyrygent i kompozytor, kapelmistrz w Theater an der Wien, później w Carltheater w Wiedniu, twórca ponad 30 operetek m.in. "Galatea”, "Lekka kawaleria”. (zm. 21.05.1895)  
1826 - Ur. Franciszek Kostrzewski, malarz i rysownik; uprawiał malarstwo realistyczne o tematyce rodzimej, obrazujące życie ludu na wsi i w mieście; od 1860 r. poświęcił się głównie rysunkowi; był stałym współpracownikiem warszawskich czasopism ilustrowanych "Kłosy” i "Tygodnik Ilustrowany” (zm. 30.09.1911).  125 rocznica
1854 - Zmarł Józef Elsner, kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki, organizator instytucji muzycznych i szkolnictwa muzycznego w Warszawie, założyciel konserwatorium warszawskiego przekształconego w 1926 roku w Szkołę Główną Muzyki, nauczyciel Fryderyka Chopina.     
1870 - Papież Pius IX (1792-1878) doprowadził na Soborze Watykańskim I do przyjęcia dogmatu o nieomylności papieża w kwestiach wiary i moralności.  
1882 - Urodził się Leopold Stokowski, amerykański dyrygent światowej sławy. Prowadził filadelfijską orkiestrę symfoniczną. W 1962 roku stworzył American Symphony Orchestra, którą dyrygował przez wiele lat. Był szczególnie ceniony za transkrypcje orkiestrowe utworów Bacha. Zmarł 13 września 1977 roku.
1887 - Urodził się Wincenty Siemaszko, fitopatolog, mikolog, badacz flory grzybów pasożytniczych występujących na Kaukazie, profesor SGGW w Warszawie. Zmarł 20 czerwca 1943 roku.  
1888 - Urodziła się Maria Grzegorzewska, pedagog, psycholog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, twórczyni podstaw rozwoju szkolnictwa specjalnego w Polsce, autorka "Głuchoniemych" i "Psychologii niewidomych". Jej imieniem nazwano jedną z ulic na warszawskim Ursynowie. Zmarła 7 maja 1967 roku.  
1898 - Zmarł Gustave Moreau, francuski malarz, jeden z czołowych twórców symbolizmu, malował obrazy o tematyce religijnej, sielankowej i mitologicznej przesycone mistycyzmem i zmysłowością: ”Orfeusz”, "Widzenie”, "Taniec Salome”. Urodził się 6 kwietnia 1826 roku.
1906 - Trzęsienie ziemi w San Francisco spowodowało śmierć 700 (być może nawet 3000) osób i ogromne zniszczenia - z 400 tysięcy mieszkańców, około 225 tysięcy straciło dach nad głową. 105 rocznica
1916 - Urodził się Witold Kula, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, współorganizator Instytutu Historii Polski Akademii Nauk; zajmował się badaniem dziejów gospodarczo-społecznych Polski oraz metrologią historii pojmowaną jako oddzielna dziedzina nauki; autor m.in. prac: "Rozważania o historii”, "Problemy i metody historii gospodarczej” (zm. 12.02.1988).  95 rocznica
1926 - Polskie Radio rozpoczęło nadawanie regularnych audycji z rozgłośni przy ul. Koszykowej w Warszawie. Program zainaugurowano wykonaniem Poloneza As-dur Fryderyka Chopina przez orkiestrę pod dyrekcją Jana Dworakowskiego. Audycje trwały 6 godzin dziennie - od 17-tej do 23-ciej. Pod koniec 1926 roku Warszawa miała ponad 33 tysięcy abonentów. 85 rocznica
1926 - Zmarł Jan Szczepanik, nauczyciel ludowy, technik samouk, wynalazca. Opracował nową metodę tkania materiałów wzorzystych. Skonstruował urządzenie do przesyłania obrazów na odległość (1897), kamerę fotograficzną i rzutnik do zdjęć (1898) oraz film dźwiękowy (1914), a także film barwny małoobrazkowy, wykorzystany przez firmę Kodak. (ur. 1872) 85 rocznica
1934 - W Warszawie utworzono Instytut im. Fryderyka Chopina. Instytucja ta w 1950 roku została przekształcona w Towarzystwo imienia sławnego kompozytora.   
1939 - Urodził się Maciej Szumowski, dziennikarz, reportażysta, dokumentalista, autor ponad 100 filmów dokumentalnych w tym cyklu "Polska zza siódmej miedzy”, działacz "Solidarności”, w latach 80. redaktor naczelny "Gazety Krakowskiej”. (zm. 01.02.2004)  
1943 - Zmarł Tymoteusz Adamowski, skrzypek. W 1879 roku osiadł w Stanach Zjednoczonych gdzie koncertował i był profesorem konserwatorium New England w Bostonie. (ur. 1858)
1945 - Zmarł Witold Rumbowicz, inżynier mechanik, konstruktor lotniczy I logistyk, organizator pierwszej polskiej wytwórni lotniczej - Zakładów Mechanicznych "E. Plage i T. Leśkiewicz” w Lublinie. Był współzałożycielem Podlaskiej Wytwórni Samolotów, dyrektorem naczelnym Państwowych Zakładów Lotniczych w Warszawie.  
1946 - Rozwiązanie Ligi Narodów, której kompetencje przejęła ONZ.  
1948 - Zmarł Wincenty Pstrowski, górnik, rębacz czołowy, członek PPR,  propagandowy wzór przodownika pracy. Urodził się 28 maja 1904 roku.
1951 - Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy podpisały w Paryżu traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Wszedł w życie 23 lipca 1952 roku. 60 rocznica
1955 - Zmarł Albert Einstein, genialny fizyk, twórca teorii względności, jeden z twórców teorii kwantów  i fizyki statystycznej. W 1921 roku otrzymał nagrodę Nobla za wyjaśnienie zjawiska fotoelektrycznego zewnętrznego i prace teoretyczne w dziedzinie fizyki. W 1933 roku opuścił Niemcy i osiadł w USA. Jest autorem ponad 300 prac naukowych w tym: "Istota teorii względności” i "Ewolucja fizyki”. Urodził się 14 marca 1879 roku.          
1958 - Zmarł Maurice Gamelin, francuski generał, szef sztabu generalnego w okresie międzywojennym. W 1939 roku został mianowany naczelnym dowódcą wojsk sprzymierzonych. Urodził się 20 września 1872 roku.
1970 - Zmarł Michał Kalecki, ekonomista, profesor Zakładu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk i Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, członek PAN. W jego dorobku ważne miejsce zajmuje teoria cyklu koniunkturalnego (powstała niezależnie i wcześniej od teorii Keynesa) nosząca nowatorski charakter zarówno w interpretacji przyczyn wahań cyklicznych jak i roli państwa w życiu gospodarczym. Jest autorem pierwszych w Polsce szacunków dochodu społecznego za lata 1929 i 1933 oraz licznych publikacji naukowych: "Teoria cyklu koniunkturalnego”,  "Teoria dynamiki gospodarczej”, "O podstawowych zasadach planowania wieloletniego”.      
1980 - Zimbabwe proklamowało niepodległość. Na pamiątkę tego wydarzenia obchodzone jest święto narodowe.
1983 - W Warszawie przy ulicy Twardej, po kilku latach remontu, otwarto Synagogę Nożyków, jest to obecnie jedyna czynna przedwojenna synagoga w Warszawie, która przetrwała II wojnę światową.
1988 - W Madrycie zmarł Józef Łobodowski, poeta, prozaik, tłumacz literatury, współpracownik "Kultury”, "Orła Białego” i "Tygodnika Polskiego”. Jako antykomunista był jednym ze współzałożycieli Sekcji Polskiej Radia Madryt. W londyńskich "Wiadomościach" Mieczysława Grydzewskiego zamieszczał cykl swoich felietonów "Worek Judaszów". Tłumaczył dzieła m. in. św. Jana od Krzyża, Federica Garcíi Lorki, Anny Achmatowej, Josifa Brodskiego, Aleksandra Sołżenicyna. Jest autorem zbiorów "Rozmowa z ojczyzną", "Pieśń o Ukrainie" oraz powieści "Komysze" i "W stanicy". Urodził się 19 marca 1909 roku.
1992 - Zmarł Tadeusz Pawłowski, taternik, alpinista, uczestnik polskiej wyprawy do Ruwenzori w Afryce. Był jednym z twórców nowoczesnego ratownictwa. Kierował Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym, potem GOPR-em. (ur. 1910).  
1998 - Zmarł Roman Kałuża, pisarz, publicysta, dziennikarz, filozof. W latach 1983-1986 organizował z zagranicy pomoc dla Solidarności w Polsce. Od 1983 do 1990 roku w Radiu Wolna Europa, w latach 1990-1991 był doradcą w ministerstwie edukacji narodowej oraz redaktorem w "Rzeczpospolitej". Potem był m.in. doradcą ministra Jana Parysa, ekspertem Kancelarii Prezydenta RP, rzecznikiem prasowym prezesa Ruchu STU Czesława Bieleckiego, wykładowcą Wyższej Szkoły Dziennikarskiej im. Melchiora Wańkowicza w Warszawie. Jest autorem książek - "Zejście z Autostrady Słońca", "Stefan Banach", "Wariat w wielkim świecie". Urodził się 28 lipca 1949 roku.
2002 - Zmarł Thor Heyerdahl, norweski badacz i podróżnik, który zasłynął przepłynięciem Pacyfiku na tratwie. W 1947 roku dzięki trwającej 101 dni podróży z Ameryki Południowej do Polinezji na tratwie z drzewa balsa, udowodnił, że możliwe były migracje z Ameryki Południowej do Polinezji. Autor kilkunastu książek podróżniczych i zdobywca Oscara w 1951 roku za dokumentalny film o Kon-Tiki. (ur. 1914)