Historia

22 lipca

Ostatnia aktualizacja: 22.07.2011 00:00
Urodził się Bolesław Wieniawa-Długoszowski, żołnierz i dyplomata.

356 p.n.e. - Urodził się Aleksander III Wielki, król Macedonii, wychowanek Arystotelesa, pogromca Dariusza III króla Persów. Przyczynił się do rozwoju kultury greckiej na podbitych terenach, dbał o gospodarkę i naukę. Zmarł 13 czerwca 323 r. p.n. e.

1603 - Zmarł Łukasz Górnicki, humanista, tłumacz i pisarz polityczny. (ur. 1527)

1794 - Urodził się Friedrich Wilhelm Bessel, niemiecki astronom i matematyk, jako pierwszy dokładnie obliczył odległość między Ziemią i gwiazdą inną niż Słońce, ustalił położenie ponad 50 tysięcy gwiazd, obliczył orbitę komety Halleya. Zmarł w 1846 roku.

1807 - Cesarz Francuzów, Napoleon I Bonaparte, nadał Księstwu Warszawskiemu konstytucję oraz kodeks cywilny. Artykuł 4 konstytucji zawierał sformułowanie: "... znosi się niewola. Wszyscy obywatele są równi przed obliczem prawa. Stan osób pozostaje pod opieką trybunałów".  

1822 - Urodził się Johann Gregor Mendel, opat zakonu augustianów, czeski przyrodnik, twórca współczesnej genetyki. Sformułował podstawowe prawa dziedziczenia, zwane obecnie "prawami Mendla", przeprowadzając badania nad krzyżowaniem roślin, głównie grochu jadalnego. Zmarł 6 stycznia 1884 roku.

1835 - James Bowman Lindsay, szkocki samouk, skonstruował lampę elektryczną nadającą się do codziennego użytku.

1878 - Urodził się Janusz Korczak, właściwe nazwisko Henryk Goldszmit, pedagog, lekarz i pisarz. Podczas okupacji hitlerowskiej znalazł się dobrowolnie w getcie jako opiekun sierot, z którymi 6 sierpnia 1942 roku wywieziono go do Treblinki. Studiował medycynę na Uniwersytecie Warszawskim oraz w klinikach Berlina, Paryża i Londynu, autor licznych książek dla dzieci, wśród których największą popularnością cieszy się "Król Maciuś Pierwszy". Zmarł 6 sierpnia 1942 roku. 

1881 - Urodził się Bolesław Wieniawa-Długoszowski, lekarz, generał dywizji, dyplomata, legionista, osobisty adiutant Józefa Piłsudskiego, 17 września 1939 roku prezydent Ignacy Mościcki wyznaczył go na swego następcę, nie objął urzędu wskutek sprzeciwu Francji, jedna z najbarwniejszych postaci przedwojennej Warszawy, znany z upodobania do kobiet, koni i hucznej zabawy. Zmarł śmiercią samobójczą 1 lipca 1942 roku. 130 rocznica

1887 - Urodził się Gustav Ludwig Hertz, niemiecki fizyk. Wraz z Jamesem Franckiem, laureat nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1925 roku, za odkrycie praw rządzących zderzeniem elektronu z atomem. W latach 1945 -1954 pracował przymusowo na rzecz ZSRR. Zmarł 30 października 1975 roku.

1888 - Urodził się Selman Waksman, amerykański bakteriolog pochodzenia żydowskiego, urodzony w Rosji. W 1943 roku odkrył antybiotyk streptomycynę, wyizolowany ze szczepu bakterii Streptomyces griseus. W 1949 roku uzyskał neomycynę. Laureat nagrody Nobla z medycyny w 1952 roku. Zmarł 16 sierpnia 1973 roku.

1948 - Zjazd zjednoczeniowy Związku Walki Młodych, Organizacji Młodzieżowej Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych, Organizacji Młodzieży Wiejskiej RP "Wici" i Związku Młodzieży Demokratycznej, powstał Związek Młodzieży Polskiej /ZMP/, istniał do 1957 roku, kiedy to rozpadł się na Związek Młodzieży Wiejskiej i Związek Młodzieży Socjalistycznej.

1897 - W Warszawie rozpoczęło działalność pogotowie ratunkowe.

1902 - Zmarł Mieczysław Ledóchowski, kardynał, arcybiskup, gnieźnieński i poznański, od 1892 roku prefekt Kongregacji Rozkrzewiania Wiary. Urodził się 29 października 1822 roku.

1910 - Urodził się Bolesław Mrówczyński, pisarz, autor powieści podróżniczo-przygodowych o charakterze historycznym, głównie dla dzieci i młodzieży: "Plama na Złotej Puszczy", "Człowiek bez nazwiska", "Cień Montezumy", "Błękitny trop". (zm. 19.11.1982)

1917 - Aresztowanie, a następnie uwięzienie przez Niemców w twierdzy magdeburskiej Józefa Piłsudskiego i pułkownika Kazimierza Sosnkowskiego.

1925 - Urodził się Roman Kosierkiewicz, śpiewak i aktor, przez ponad 30 lat solista Operetki Warszawskiej, występował również w filmach, między innymi: "Miś", "Polonia Restituta", "Na odsiecz Wiedniowi", "Człowiek z M-3", "Cesarskie cięcie". (zm. 24.06.2000)

1930 - Zmarł Wacław Szymanowski, rzeźbiarz i malarz, tworzący w stylu secesji, autor rzeźb nagrobkowych i pomników, z których najbardziej znany jest pomnik Fryderyka Chopina w warszawskich Łazienkach.  (ur. 23.08.1859)

1936 - Urodził się Zbigniew Belina-Brzozowski, poeta, autor książek dla dzieci i młodzieży: "W miasteczku, które jest jak ogród Andersa", "Dycha z Kopernikiem", "Kilka czarodziejskich historii". (zm. 15.03.1993) 75 rocznica

1942 - Rozpoczęło się wywożenie Żydów z Getta Warszawskiego. Na ulicach rozplakatowano ogłoszenie o wysiedlaniu Żydów na Wschód. W rzeczywistości transporty kierowano do obozów zagłady, głównie w Treblince.

1943 - Amerykańska 7 Armia zajęła Palermo na Sycylii.

1944 - W nocy z 21 na 22 lipca w Chełmie został ogłoszony Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. W 1945 roku Krajowa Rada Narodowa pod przewodnictwem Bolesława Bieruta, a właściwie kierownictwo PPR, ustanowiło święto 22 lipca jako święto Odrodzenia Państwa Polskiego. Obchodzono je do 1989 roku.

1946 - W Warszawie oddano do użytku Most Poniatowskiego, odbudowany ze zniszczeń wojennych. 65 rocznica

1946 - Urodziła się Mireille Mathieu, francuska piosenkarka. Przez 40 lat artystycznej kariery nagrała blisko 1200 piosenek w 9 językach, sprzedała 150 milionów płyt, uważana za ambasadora kultury francuskiej na świecie, a przez niektórych za drugą Edith Piaf. Jej najbardziej popularne utwory to: "Acropolis adieu", "Paris un tango", "Mille colombes". 65 rocznica

1946 - W Nowym Jorku podpisano konwencję o utworzeniu Światowej Organizacji Zdrowia WHO. Formalnie rozpoczęła działalność w kwietniu 1948 roku. 65 rocznica

1947 - Urodził się Marcin Wolski, satyryk, reżyser i artysta kabaretowy, od 1969 roku redaktor Polskiego Radia, związany z kabaretami Stodoła i Pod Egidą. Twórca radiowego magazynu satyrycznego "60 minut na godzinę" oraz telewizyjnego kabaretu politycznego "Polskie ZOO".

1947 - Urodził się Albert Brooks, amerykański aktor i reżyser, grał w filmach: "Co z oczu to z serca", "Czułe słówka", "Zagubieni w Ameryce".

1949 - W Warszawie otwarto Trasę W-Z i odbudowanym most imienia Kierbedzia, nazwany "Śląsko-Dąbrowskim". Odsłonięto też odrestaurowany Pomnik Mikołaja Kopernika i Kolumnę Zygmunta.

1949 - Urodził się Alan Menken, amerykański kompozytor, laureat Oscara za muzykę do filmów "Alladyn", "Pocahontas" oraz "Piękna i Bestia".

1949 - Urodził się Wojciech Trzciński, kompozytor, aranżer, pianista i gitarzysta, autor piosenek: "Odpływają kawiarenki", "Staruszek świat", "Żegnaj lato na rok".

1951 - W Warszawie oddano do użytku Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową MDM oraz Centralny Dom Towarowy przy ulicy Brackiej, obecnie "Smyk". 60 rocznica

1951 - W Świnoujściu otwarto port handlowy. 60 rocznica

1952 - Uchwalono konstytucję PRL. Wprowadziła ona między innymi nową nazwę państwa - Polska Rzeczpospolita Ludowa.

1953 - Przekazanie do użytku odbudowanego Rynku Starego Miasta oraz części traktu starej Warszawy.

1955 - Zakończyła się budowa Pałacu Kultury i Nauki imienia Józefa Stalina - daru narodu radzieckiego dla narodu polskiego. Obiekt przekazano w kolejną rocznicę Manifestu Lipcowego, obchodzonego jako powstanie PRL. W tym samym dniu oddano też Stadion "Dziesięciolecia", zaprojektowany przez architekta Jerzego Hryniewieckiego.

1955 - Urodził się Michał Breitenwald, aktor teatralny i filmowy, występował w teatrach Torunia, Bydgoszczy i Warszawy, zagrał w filmach: "Wrota Europy", "Avalon", "Powiedz to Gabi", "Latarnik", w serialu telewizyjnym "Skorumpowani".

1956 - Oddano do użytku największy w Polsce stadion sportowy w Chorzowie. 55 rocznica

1960 - Urodził się Piotr Siejka, aktor teatralny i filmowy, zagrał między innymi w filmach: "Piłkarski poker", "Pornografia", "Dziewczyna z Mazur", "Sara", "E=MC2", "Wszyscy jesteśmy Chrystusami".

1963 - Otwarcie zapory i Jeziora Zegrzyńskiego.

1966 - Zmarł Tadeusz Sinko, filolog klasyczny, historyk literatury polskiej, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Nauk, ogłosił ponad 800 prac naukowych, w tym: "Zarys historii literatury greckiej", "Hellenizm Juliusza Słowackiego", "Antyk Wyspiańskiego", a przede wszystkim trzytomową "Literaturę grecką" - jedno z największych osiągnięć polskiej filologii klasycznej, był uważany za jednego z najwybitniejszych erudytów swojej epoki. (ur. 14.09.1877) 45 rocznica

1974 - Zmarł Eugeniusz Kwiatkowski, ekonomista, polityk, inżynier i chemik. Budowniczy Portu w Gdyni, magistrali węglowej Gdynia-Śląsk oraz Centralnego Okręgu Przemysłowego. Po wojnie powierzono mu odbudowę wybrzeża, ale wkrótce odsunięto od wszelkich wpływów. Urodził się 30 grudnia 1888 roku.

1974 - W Warszawie otwarto Trasę Łazienkowską i część Wisłostrady.

1981 - Ali Agca - turecki zamachowiec, który strzelał do papieża Jana Pawła II, został skazany na dożywotnie więzienie. 30 rocznica

1983 - Na mocy uchwały Rady Państwa z dnia 20 lipca 1983 roku został zniesiony stan wojenny na terytorium całego kraju.

1990 - Zmarł Manuel Puig, argentyński pisarz, autor powieści, między innymi "Pocałunek kobiety-pająka", w których parodiując styl, fabułę i strukturę kompozycyjną literatury popularnej, poruszał problem wpływu zjawisk kultury masowej na życie i świadomość społeczną klasy średniej. (ur. 28.12.1932)

2000 - Zmarł Claude Sautet, francuski reżyser, w ciągu 45-letniej kariery nakręcił ponad 30 filmów, w tym tak znane, jak: "Okruchy życia", "Max i ferajna", "Cezar i Rozalia", "Vincent, Francois, Paul i inni", "Borsalino", "Nelly i Arnaud", "Serce jak lód", "Zwykła historia", za którą otrzymał w 1980 roku Oscara, uznawany za jednego z najwybitniejszych reżyserów XX wieku. (ur. 23.02.1924)

2007 - Katastrofa polskiego autokaru pod Grenoble. Zginęło 26 osób, a 24 zostało rannych. Do katastrofy doszło w miejscowości Vizille. Autobus, którym podróżowało 50 osób, głównie pielgrzymów, odwiedzających europejskie sanktuaria maryjne wypadł na zakręcie z drogi i stoczył się kilkadziesiąt metrów w dół w dolinę rzeki.

2010 - Zmarł Andrzej Falkiewicz, eseista i krytyk teatralny, kierownik Bałtyckiego Teatru Dramatycznego w Koszalinie, autor szkiców: "Mit Orestesa. Szkice o dramaturgii współczesnej", "Jeden i liczba mnoga", "Teatr - społeczeństwo". (ur. 05.12.1929)