Historia

29 lipca

Ostatnia aktualizacja: 29.07.2011 00:00
Zmarł Edward Gierek

1609 - Włoski astronom Galileusz zademonstrował pierwszy teleskop nadający się do prowadzenia obserwacji astronomicznych.

1793 - Urodził się Jan Kollar, słowacki pisarz i myśliciel, propagator idei kulturalnego zjednoczenia Słowian. Zmarł 24 stycznia 1852 roku.

1817 - Urodził się Wilhelm Griesinger, psychiatra niemiecki, zwolennik swobodnego leczenia pacjentów psychiatrycznych. Zmarł w 1868 roku.  

1817 - Urodził się Iwan Ajwazowski, rosyjski malarz marynista ormiańskiego pochodzenia, autor ponad 6 tysięcy obrazów, między innymi znajdujących się w Warszawie: "Pasterze ze stadem", "Pejzaż z Krymu". Zmarł 5 maja 1900 roku.

1830 - Rewolucjoniści w Paryżu zmusili oddziały wojskowe do opuszczenia miasta i przejęli kontrolę nad stolicą. Oznaczało to zwycięstwo rewolucji lipcowej. 

1833 - W wyniku decyzji państw zaborczych zmieniono konstytucję Wolnego Miasta Krakowa. Ograniczono kompetencje Senatu, a główną instytucją stała się Konfederacja Rezydentów, złożona z przedstawicieli państw zaborczych.

1856 - Zmarł Robert Schumann, kompozytor niemiecki, jeden z głównych przedstawicieli romantyzmu, autor miniatur fortepianowych, wśród nich popularnego "Marzenia", koncertów, sonat, pieśni, 4 symfonii, oratoriów i uwertur do dramatów Byrona, Schillera, Szekspira i Goethego. Urodził się 8 czerwca 1810 roku. 155 rocznica

1868 - Zmarł John Elliotson, angielski lekarz-chirurg, pionier nowoczesnej medycyny, jeden z pierwszych angielskich lekarzy propagujących stosowanie stetoskopu oraz hipnozy przy znieczulaniu pacjentów. Urodził się 29 października 1791 roku.

1881 - Urodził się Ignacy Dygas, śpiewak operowy, znany jako odtwórca partii Jontka w "Halce" Stanisława Moniuszki, a także ról w operach Ryszarda Wagnera. Występował we Włoszech, Hiszpanii, Rosji i Stanach Zjednoczonych. Od 1919 roku był głównym tenorem bohaterskim warszawskiej opery. Zmarł 17 maja 1947 roku. 130 rocznica

1883 - Urodził się Benito Mussolini, polityk, przywódca faszystów włoskich, publicysta. Od 1922 roku premier rządu koalicyjnego, w 1925 ogłosił się dyktatorem - duce. Był twórcą koncepcji państwa korporacyjnego, sojusznikiem Niemiec hitlerowskich. Został rozstrzelany 28 kwietnia 1945 roku.

1888 - Urodził się Stanisław Łoza, historyk, bibliograf, znawca orderów i odznaczeń polskich, autor "Słownika architektów i budowniczych Polaków". Zmarł 5 kwietnia 1956 roku. 

1890 - Zmarł Vincent van Gogh, holenderski malarz, jeden z  najwybitniejszych przedstawicieli postimpresjonizmu, autor portretów, pejzaży, scen rodzajowych i martwych natur. Namalował między innymi słynne "Słoneczniki" oraz serię "Cyprysy". Urodził się 30 marca 1853 roku.  

1898 - Urodził się Isidor Isaac Rabi, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1944 roku w dziedzinie fizyki za metodę rezonansową obserwacji własności magnetycznych jąder atomowych. Zmarł 11 stycznia 1988 roku. 

1905 - Urodził się Dag Hammarskjoeld, szwedzki polityk i ekonomista, sekretarz generalny ONZ w latach 1953-61. Zginął w katastrofie lotniczej w Rodezji, 18 września 1961 roku.  

1907 - Urodził się Stanisław Biniecki, chemik, farmaceuta, lekarz, profesor Akademii Medycznej w Warszawie, twórca między innymi leku binazin - przeciwko nadciśnieniu. Zmarł w 1999 roku.

1912 - Zmarł Meiji Tenno, 122. cesarz Japonii. Stał się symbolem nowoczesnej Japonii, symbolem intensywnych przemian i modernizacji wszelkich dziedzin życia, które doprowadziły do przekształcenia kraju z zacofanego pańtwa feudalnego w nowoczesną, silną monarchię konstytucyjną.  Urodził się 3 listopada 1852 roku.

1921 - Urodził się Zbigniew Przyrowski, dziennikarz, popularyzator tematyki naukowo-technicznej. W 1950 roku założył dwutygodnik "Młody Technik" i kierował nim ponad 30 lat. Autor i współautor wielu artykułów o tematyce naukowo-technicznej, haseł w słownikach i encyklopediach: "Encyklopedia odkryć i wynalazków", "Księga odkryć", "Od łuczywa do lasera". Zmarł 29 maja 2008 roku. 90 rocznica

1921 - Adolf Hitler został przewodniczącym NSDAP. Otrzymał tytuł wodza - Fuehrer oraz niemalże dyktatorską władzę. 90 rocznica 

1925 - Urodził się Mikis Theodorakis, grecki kompozytor, twórca muzyki do filmów "Grek Zorba", "Elektra", oratoriów, sonat, symfonii, baletów: "Orfeusz i Eurydyka", "Grek Zorba", oper "Medea", "Antygona". Jeden z najważniejszych i najbardziej znanych greckich kompozytorów XX w. Międzynarodowy działacz na rzecz ochrony praw człowieka i pokoju.

1926 - Urodził się Jacek Bocheński, pisarz i publicysta, redaktor dwutygodnika "Pokolenie" i tygodnika "Przegląd Kulturalny", współzałożyciel i redaktor naczelny kwartalnika "Zapis", wydawanego poza cenzurą do 1981 roku. Autor opowiadań i powieści: "Boski Juliusz", "Fiołki przynoszą nieszczęście", "Tabu", "Stan po zapaści" oraz reportaży. 85 rocznica

1926 - Urodził się Jan Łysakowski, pisarz, redaktor gazety "Siarka" w Tarnobrzegu, później czasopisma "Profile" w Rzeszowie. Autor powieści "Lewy brzeg", "Za górami, za lasami", "Partyzanci", "Spotkanie w Bieszczadach". Zmarł 12 listopada 2008 roku. 85 rocznica

1927 - Urodził się Harry Mulisch, holenderski pisarz uznawany za jednego z najwybitniejszych twórców europejskich, zaliczany do "wielkiej trójki" najważniejszych pisarzy współczesnej literatury niderlandzkiej. Jego książki były tłumaczone na 26 języków. Światową sławę przyniosły mu "Zamach" i "Odkrycie nieba". Zmarł 30 października 2010 roku.

1928 - Urodził się Roman Wionczek, reżyser wielu filmów, między innymi: "Tajemnica enigmy", "Czas nadziei", "Generał Berling", "Haracz szarego dnia". Zmarł 12 lipca 1998 roku.

1938 - Uruchomiono Obserwatorium Wysokogórskie imienia Józefa Piłsudskiego na górze Pop Iwan w Beskidach Wschodnich.

1942 - Zmarł Wojciech Kossak, syn Juliusza. Malował sceny batalistyczne i historyczne, był współautorem panoram: "Racławice" i "Przejście przez Berezynę". Urodził się 31 grudnia 1857 roku.

1948 - W Londynie rozpoczęły się pierwsze powojenne Letnie Igrzyska Olimpijskie. Trwały do 14 sierpnia.

1951 - W Londynie odbyła się pierwsza edycja konkursu Miss World. 60 rocznica

1951 - W Stanach Zjednoczonych opublikowano raport o zagładzie w Związku Radzieckim ponad miliona ludzi siedmiu narodowości. Byli to: Bałkarzy, Czeczeni, Ingusze, Kałmucy, Karaczejewcy, Niemcy Nadwołżańscy, Tatarzy Krymscy. 60 rocznica

1953 - Zmarł Jan Wantuła, śląski pisarz ludowy, bibliofil, organizator ruchu czytelniczego na Śląsku Cieszyńskim, autor ponad 350 artykułów społeczno-historycznych, ukazujących się na łamach miejscowych czasopism. Urodził się 20 września 1877 roku.

1955 - Została utworzona Akademia Rolnicza w Krakowie.

1957 - Powstała Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej przy ONZ, z siedzibą w Wiedniu.

1958 - Powstała NASA - amerykańska instytucja naukowo-badawcza, która funkcjonowała od 1915 roku jako instytut popierający rozwój lotnictwa. Wraz ze zmianą nazwy, NASA rozpoczęła badania astronautyczne i program podboju kosmosu.

1962 - Zmarł Ronald Fisher, brytyjski genetyk i statystyk, profesor genetyki Uniwersytetu w Cambridge, twórca statystycznej metody maksymalnego podobieństwa i nowoczesnej statystyki matematycznej. (ur. 1890)

1964 - Zmarła Wanda Wasilewska, polska i radziecka działaczka komunistyczna, pułkownik Armii Czerwonej, współorganizatorka Związku  Patriotów Polskich w ZSRR i 1 Dywizji Piechoty imienia Tadeusza  Kościuszki. Urodziła się 21 stycznia 1905 roku.

1965 - W Londynie odbyła się premiera "Help" Richarda Lestera, drugiego filmu o Beatlesach.

1965 - Urodził się Paweł Wilczak, aktor teatralny i filmowy, laureat Telekamery 2004, popularność przyniosły mu role w serialach telewizyjnych "Na dobre i na złe" i "Kasia i Tomek”; zagrał również w filmach "Haker", "Sfora", "Faceci do wzięcia", "Sezon na leszcza".  

1967 - W Paryżu zmarł Aleksander Wat, poeta, prozaik i tłumacz, współtwórca polskiego futuryzmu i jednodniówek futurystycznych, redaktor awangardowego czasopisma "Nowa sztuka", autor dzienników "Mój wiek", "Wierszy  śródziemnomorskich" i przekładów z literatury rosyjskiej: Dostojewskiego, Tołstoja i Czechowa. Urodził się 1 maja 1900 roku.

1968 - Papież Paweł VI podpisał encyklikę "Humanae Vitae", potępiającą aborcję i wszelkie formy sztucznej antykoncepcji.

1974 - Zmarł Erich Kaestner, niemiecki pisarz i satyryk, krytyk teatralny, autor popularnych książek dla dzieci  - "Emil i detektywi", "35 Maja albo jak Konrad pojechał konno do Mórz Południowych", "Latająca klasa", zaliczanych do światowego kanonu literatury dziecięcej. Urodził się 23 lutego 1899 roku.

1974 - Zmarła "Mama" Cass Elliot, właśc. Naomi Cohen, amerykańska piosenkarka, założycielka i wokalistka grupy The Mamas and Papas.

1975 - Organizacja Państw Amerykańskich zniosła blokadę Kuby, ustanowioną w 1964 roku.

1978 - Zmarł Andrzej Bogucki, aktor filmowy i teatralny, śpiewak operetkowy, piosenkarz, grał role filmowe w "Szpiegu w masce", "Manewrach miłosnych", "Stawce większej niż życie". Gościnnie wystąpił w serialach telewizyjnych: "Janosik", "Życie na gorąco". Przez wiele lat występował z Chórem Czejanda. Wylansował piosenki "Jak przygoda, to tylko w Warszawie", "Warszawska piosenka", "A mnie jest szkoda lata". Urodził się 11 listopada 1904 roku.

1979 - Zmarł Herbert Marcuse, niemiecko-amerykański filozof i socjolog żydowskiego pochodzenia, przedstawiciel frankfurckiej szkoły neomarksizmu. Znany głównie jako autor prac "Eros i cywilizacja" i "Człowiek jednowymiarowy" oraz eseju "Tolerancja represyjna", dzięki którym stał się jednym z duchowych patronów rewolty studenckiej lat 60. Urodził się 29 lutego 1898 roku.

1981 - Książę Karol, brytyjski następca tronu, poślubił lady Dianę Spencer. Ceremonia odbyła się w katedrze świętego Pawła w Londynie i oglądało ją w telewizji ponad 700 milionów widzów. 30 rocznica

1982 - Zmarł Wladimir Kosma Zworykin, amerykański inżynier rosyjskiego pochodzenia, nazywany "ojcem telewizji". Urodził się 30 lipca 1889 roku.

1983 - Zmarł Luis Bunuel, hiszpański reżyser filmowy, tworzący w Europie, Stanach i Meksyku. Został uznany za czołowego  przedstawiciela surrealizmu w kinie. Jego najważniejsze  dzieła, to: "Pies andaluzyjski", "Dyskretny urok burżuazji". Urodził się 22 lutego 1900 roku.

1985 - Zmarł Piotr Paweł Lutczyn, reżyser, scenograf i scenarzysta animowanych filmów i seriali dla dzieci: "Dziwne przygody Koziołka Matołka", "Wędrówki Pyzy", "Proszę słonia", "Małpa w kąpieli", "Nosił wilk razy kilka", "Tydzień przygód w Afryce".  

1990 - Zmarł Juliusz Burski, reżyser radiowy, telewizyjny i filmowy, działacz Stowarzyszenia Filmowców Polskich, kierownik literacki Zespołu Filmowego "Perspektywa". Twórca reformy polskiej kinematografii po 1989 roku. Urodził się 14 listopada 1933 roku. 

1990 - Zmarł Bruno Kreisky, austriacki mąż stanu, działacz Socjalistycznej Partii Austrii, od 1970 roku kanclerz. Autorytet polityczny zyskał dzięki elastycznej polityce gospodarczej umiejętnie łączonej z systemem świadczeń socjalnych. Urodził się 22 stycznia 1911 roku.

2000 - Zmarl Rene Favaloro, argentyński kardiochirurg, wynalazca bypasów. (ur. 12.07.1923)  

2001 - Zmarł Edward Gierek, w latach 1970-1980 I sekretarz KC PZPR,  poseł na Sejm PRL I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji. Okres sprawowania władzy przez Edwarda Gierka latach 1970-1980, nazwany "dekadą gierkowską", początkowo łączył się dynamicznym rozwojem gospodarczym PRL, kosztem znacznego zadłużenia Polski w krajach zachodnich, by zakończyć się kryzysem gospodarczym, który w efekcie doprowadził do upadku jego rządów, a dalej - do upadku systemu komunistycznego w Polsce. W 1981 roku został usunięty z partii, a po wprowadzeniu stanu wojennego - internowany. Urodził się 6 stycznia 1913 roku. 10 rocznica

2005 - Ogłoszono odkrycie obiektu 2003 UB313, przez niektórych nazywanego dziesiątą planetą Układu Słonecznego, został odkryty 5 stycznia 2005 roku.   

Czytaj także

Różne metody Gomułki i Gierka

Ostatnia aktualizacja: 19.05.2011 00:00
Uwolnienie prymasa Wyszyńskiego jedynie przez chwilę dało nadzieję na poprawę stosunków Kościół - państwo. Obchody Millenium pokazały po raz kolejny, że to gra pozorów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

prof. Andrzej Friszke: Jeszcze nigdy władza tak szybko nie ustąpiła protestującym

Ostatnia aktualizacja: 11.06.2016 08:00
rozwiń zwiń
Czytaj także

Prof. Jerzy Eisler: Gierek bał się grudnia '70, co oznaczało życie bez podwyżek

Ostatnia aktualizacja: 11.06.2016 08:00
rozwiń zwiń