Historia

8 sierpnia

Ostatnia aktualizacja: 05.08.2011 17:01
Urodziła się Ludwika Maria Gonzaga de Nevers, królowa Polski.

1611 - Urodziła się królowa Ludwika Maria, żona Władysława IV, a następnie Jana Kazimierza. Była córką Karola Gonzagi i Katarzyny Lotaryńskiej. Wprowadziła na warszawski dwór francuski język i literaturę. Sprowadziła do stolicy zgromadzenie zakonne nazywane popularnie "szarytkami" i Zakon Nawiedzenia Naświętszej Marii Panny, czyli "wizytki". Zmarła 10 maja 1667 roku. 400 rocznica

Inne wydarzenia:

1380 - Bitwa na Kulikowym Polu. Wojska księcia włodzimierskiego Dymitra Dońskiego pokonały Tatarów. Rozpoczął się proces wyzwalania Rusi spod tatarskiej zależności.

1524 - Zmarł książę mazowiecki Stanisław, syn Konrada Rudego i Anny Radziwiłłówny. W ówczesnej opinii społecznej - otruty przez królowę Bonę. Stanisław był bratem Janusza, który zginął młodo z niewyjaśnionych przyczyn i jednym z ostatnich książąt mazowieckich. Urodził się w 1501 roku.

1553 - Zmarł Girolamo Fracastoro, włoski lekarz, nauczyciel i poeta. W 1546 roku przedstawił teorię roznoszenia chorób zakaźnych i pierwszy opis tyfusu.

1747 - W Warszawie otwarto pierwszą publiczną bibliotekę i jedną z największych w Europie w połowie XVIII wieku, utworzoną ze zbiorów braci Józefa i Andrzeja Załuskich. Bezpłatna biblioteka mieściła się w pałacu Daniłowiczowskim i liczyła blisko 240 tysięcy druków.

1780 - zmarł Maciej Rejtan, uczestnik konfederacji barskiej, poseł nowogródzki na Sejm w 1773 roku. Stał się symbolem niezłomnego patriotyzmu po tym, jak desperacko zademonstrował sprzeciw wobec planu rozbioru Polski. Na sejmie warszawskim w kwietniu 1773 roku własnym ciałem próbował zagrodzić posłom przejście do sali obrad. Zostało to później symbolicznie przedstawione na znanym obrazie Jana Matejki.

1786 - Dwaj Francuzi: Jacques Balmat i Michael Gabriel Paccard dokonali pierwszego wejścia na Mont Blanc, najwyższy szczyt Alp liczący 4807 metrów. Data ta jest uznawana za początek alpinizmu. 225 rocznica

1847 - Zmarł Samuel Bogumił Linde, leksykograf, autor 6-tomowego "Słownika Języka Polskiego", zawierającego około 60 tysięcy haseł. W latach 1816-1818 wykładał na Uniwersytecie Warszawskim. Potem był dyrektorem wyodrębnionej z uniwersytetu Biblioteki Publicznej, powiększając jej zbiory, głównie o rzadkie starodruki. W 1826 roku dostał nobilitację, otrzymując herb Słownik. Urodził się 11 kwietnia lub 24 kwietnia 1771 roku.

1863 - Pod Żyrzynem na Lubelszczyźnie powstańcy, pod dowództwem pułkownika Michała Kruk-Heydenreicha, odnieśli jedno z największych zwycięstw powstania styczniowego. Rozbito konwój rosyjski i zdobyto około 200 tysięcy rubli.

1879 - Urodził się Emiliano Zapata, jeden z przywódców rewolucji meksykańskiej. Zginął 10 kwietnia 1919 roku.

1881 - Urodził się Bonawentura Lenart, grafik, liternik, konserwator, zajmował się też introligatorstwem konserwacją książek i rękopisów; profesor warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych; po II wojnie zorganizował w Warszawie Pracownię Konserwacji Zabytków Grafiki; jest znany jako wynalazca wielu ulepszeń w technice oprawy książki i stemplowych wyklejanek; wykonał oprawy: "Teka od Narodu Polskiego dla Ameryki" i "Połączenie Krakowa z Pogórzem". Autor podręcznika "Konserwacja książki zabytkowej i jej oprawy" (zm. 09.04.1973) 130 rocznica

1882 - Urodził się Władysław Starewicz, malarz, grafik, pionier animowanego filmu lalkowego, autor kilkudziesięciu filmów dla dzieci i dla dorosłych. Od lat 20. mieszkał i tworzył we Francji. Zmarł 30 stycznia 1965 roku.

1888 - Urodził się Samuel Josef Agnon, pisarz żydowski, tworzący w języku hebrajskim, jego główne utwory to: "Taniec śmierci", "Porzucone żony", "Wczoraj przedwczoraj". Laureat literackiej Nagrody Nobla w 1966 roku. Zmarł 17 lutego 1970 roku.

1890 - Urodziła się Zofia Kossak-Szczucka, pisarka, znana z powieści historycznych o tematyce religijnej, jak: "Krzyżowcy", "Przymierze", "Bez oręża". Wydała też wspomnienia z obozu w Oświęcimiu "Z otchłani" oraz baśń "Kłopoty Kacperka". Zmarła 9 kwietnia 1968 roku

1897 - Urodził się Stefan Śledziński, muzykolog, dyrygent, pedagog, w latach 1960 - 1972 prezes Związku Kompozytorów Polskich, autor pracy "Problemy rozwoju symfonii polskiej w XIX w." Zmarł 19 czerwca 1986 roku.

1898 - Zmarł Eugene Boudin, francuski malarz, prekursor impresjonizmu. Zafascynowany światłem i kolorem, malował w plenerze, zwłaszcza nadmorskie krajobrazy Bretanii i Normandii. Urodził się 12 lipca 1824 roku.

1900 - Zmarł Emil Škoda, czeski inżynier i przemysłowiec. Właściciel największego w kraju zakładu przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego w Pilźnie. W 1899 roku powstały Zakłady Škoda - najbardziej znane z produkcji broni w czasie I i II wojny światowej, od 1905 roku produkujące też samochody. (ur. 19.11.1839)

1901 - Urodził się Ernest Lawrance, amerykański fizyk nuklearny, współtwórca pierwszego cyklotronu, laureat nagrody Nobla w 1939 roku w dziedzinie fizyki. Zmarł 28 sierpnia 1958 roku. 110 rocznica

1901 - Zmarł Feliks Stanisław Jasiński, grafik i malarz; zasłynął jako mistrz grafiki reprodukcyjnej, w dziedzinie akwaforty i miedziorytnictwa zyskał światową sławę, wystawił swe ryciny w największych ośrodkach artystycznych Europy; od 1882 r. w Paryżu. 110 rocznica

1902 - Urodził się Paul Adrien Maurice Dirac, angielski fizyk teoretyk, jeden z twórców mechaniki kwantowej i elektrodynamiki kwantowej, laureat Nagrody Nobla w 1933 roku w dziedzinie fizyki. Zmarł 20 października 1984 roku.

1905 - Urodził się Andre Jolivet, francuski kompozytor, który eksperymentował czerpiąc z muzyki kultur pierwotnych. Autor opery "Dolores", baletów, utworów symfonicznych, jak "Psyche". Zmarł 20 grudnia 1974 roku.

1910 - Urodziła się Sylvia Sydney, amerykańska aktorka, grała w filmach: "Marsjanie atakują", "Ulice miasta", "Tragedia amerykańska", "Za wysokim murem". Zmarla 1 lipca 1999.

1923 - Urodził się Jimmy Witherspoon, amerykański pieśniarz bluesowy i jazzowy. Zmarł 18 września 1997 roku.

1927 - Zmarł Maurycy Grodzieński, architekt, projektant wielu obiektów w Warszawie, w tym fabryki Wellera, gmachu Banku Dyskontowego, autor przebudowy kawiarni Mała Ziemiańska.

1927 - Otwarto Most Pokoju nad Niagarą, łączący Buffalo w Stanach Zjednoczonych z Fort Erie w Kanadzie.

1932 - Urodził się Alfons Nossol, arcybiskup, teolog i ekumenista, członek Papieskiej Rady ds. Jedności Chrześcijan, Papieskich Komisji Mieszanych ds. Dialogu Teologicznego pomiędzy Kościołem katolickim i prawosławnym, przewodniczący Rady Episkopatu Polski ds. Ekumenizmu.

1937 - Urodził się Dustin Hoffman, amerykański aktor, grał w filmach: "Absolwent", "Nocny kowboj", "Mały wielki człowiek", "Sprawa Kramerów" (Oscar w 1979 roku), "Tootsie", "Rain man" (Oscar w 1989 roku), "Hawana, miasto utracone", "Marzyciel".

1940 - Rozpoczęła się "Bitwa o Anglię", której walki trwały do 31 października. W walkach uczestniczyły polskie dywizjony 302 i 303 oraz polscy piloci w jednostkach RAF. Niektórzy historycy uznają datę 13 sierpnia, tzw. "Dzień Orła", za datę rozpoczęcia Bitwy o Anglię - czyli początek zmasowanych niemieckich nalotów bombowych na Wielką Brytanię. Spośród wszystkich pilotów myśliwskich, broniących angielskiego nieba 5% pochodziło z Polski i przypisuje się im 11% wszystkich zestrzeleń samolotów wroga. Bitwa o Anglię zakończyła się 31 października 1940 roku porażką Niemiec.

1940 - Urodził się Zygmunt Czyż, malarz, grafik, projektant witraży, plakacista, rysownik, rzeźbiarz, projektant sztuki użytkowej; ponad 40 indywidualnych wystaw w kraju i za granicą, między innymi w Szwajcarii, RFN, Francji, USA, Australii. Uczestnik ponad 50 ogólnopolskich wystaw grafiki i malarstwa. Od 1978 r. członek międzynarodowej grupy grafików "Xylon". Twórca witraży w wielu kościółkach regionu rzeszowskiego. Zmarł 26 listopada 2003.

1944 - W powstańczym szpitalu zmarł Juliusz Kaden Bandrowski, pisarz, kronikarz 1 Brygady Legionów, współorganizator i sekretarz generalny Polskiej Akademii Literatury. Jest autorem powieści "Piłsudczycy" i "Generał Barcz". Urodził się 24 marca 1885 roku.

1944 - Powstańcza radiostacja "Błyskawica" nadała pierwszą audycję.

1944 - Pod Falaise we Francji rozpoczęła się bitwa wojsk sprzymierzonych z grupą niemieckiej Armii "B". W walkach, które trwały do 22 sierpnia, uczestniczyła 1 Dywizja Pancerna pod dowództwem generała Stanisława Maczka.

1945 - W nocy z 8 na 9 sierpnia Związek Radziecki wypowiedział wojnę Japonii. Sowieckie dywizje wkroczyły do Mandżurii, rozbijając szybko japońską Armię Kwantuńską. 6 i 9 sierpnia Amerykanie zrzucili bomby atomowe na Hiroshimę i Nagasaki, co przyczyniło się do złamania oporu i do podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 września 1945 roku, to jest 1 września czasu środkowoeuropejskiego.

1945 - W Londynie podpisano porozumienie w sprawie ścigania i ukarania przestępców wojennych "państw osi" za zbrodnie przeciw pokojowi i ludności. Na mocy dokumentu powołano Międzynarodowy Trybunał Wojskowy.

1947 - Zmarł Antoni Denikin, rosyjski generał, dowódca wojsk "białych". Po klęsce z Armią Czerwoną w 1919 roku wyemigrował z Rosji. Urodził się 4 grudnia 1872 roku.

1955 - Urodziła się Hanna Mikuć, aktorka teatralna i filmowa. Zagrała między innymi w filmach: "Honor dziecka", "Do krwi ostatniej", "Zmory", "Pensja pani Latter", "Kobieta w kapeluszu", "Widziadło" oraz serialu telewizyjnym "M jak miłość".

1955 - W Genewie rozpoczęła się pierwsza międzynarodowa konferencja na temat wykorzystania energii jądrowej w celach pokojowych.

1963 - Napad stulecia w Wielkiej Brytanii. W nocy grupa bandytów dokonała napadu na wagon pocztowy pociągu ekspressowego relacji Glasgow-Londyn, rabując blisko 3 miliony funtów szterlingów, to jest około 50 milionów dolarów. Członkowie gangu zostali złapani i osadzeni w więzieniu, zrabowanych pieniędzy nie odzyskano.

 

1967 - W Bangkoku powstało Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej ASEAN, skupiające Filipiny, Indonezję, Malezję, Singapur i Syjam.

1969 - Zmarł Theodor Adorno, niemiecki filozof, socjolog, teoretyk muzyki i kompozytor; w latach 20. i 30. jeden z przywódców "szkoły frankfurckiej" i współpracownik Instytut für Sozialforschung; współtwórca teorii krytycznej; jego praca "Philosphie der neuen Musik" stała się "katechizmem" awangardy muzycznej XX wieku.

1973 - Zmarł Wilhelm Moberg, szwedzki pisarz, autor powieści obyczajowych "Twoja chwila na ziemi", "Osadnicy", "Ostatni list do Szwecji", kronikarz wychodźstwa szwedzkiego do Ameryki Północnej w XIX wieku. Urodził się 20 sierpnia 1898 roku.

1975 - Zmarł Julian Cannonball Adderley, amerykański saksofonista jazzowy, jeden z pierwszych przedstawicieli popularnego do dzisiaj soul jazzu.

1990 - Podpisanie polsko-amerykańskiego porozumienia celnego o transferze nowoczesnych technologii.

1990 - Zmarł Andrzej Dobrowolski, kompozytor i pedagog - profesor kompozycji i muzyki elektronicznej Hochschule fűr Musik und darstellende Kunst w Grazu.

1996 - Zmarł Henryk Wilkowski, grafik, ceramik, pedagog - profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu; zajmował się szkłem unikatowym i użytkowym, grafiką i fotografią. 15 rocznica

1996 - Z powodu narastającego zadłużenia i niewypłacalności Sąd Rejonowy w Gdańsku ogłosił upadłość spółki. Inne duże stocznie polskie, takie jak: Stocznia Gdynia S.A., Stocznia Szczecińska i Stocznia Północna, będące w podobnej sytuacji, zostały przed taką upadłością uratowane dzięki pomocy rządu polskiego. Po ogłoszeniu upadłości, mimo odejścia wielu doświadczonych pracowników, produkcja statków nie została przerwana. 15 rocznica

1996 - Zmarł Julian Stryjkowski, pisarz, uważany za największego, obok Isaaka Singera, epika obyczajów i kultury żydowskiej w Polsce. Autor trylogii "Sen Azrila", "Głosy w ciemności" i "Austeria" oraz powieści "Czarna róża", "Wielki strach". Urodził się 27 kwietnia 1905 roku. 15 rocznica

1996 - Powstał Komitet Integracji Europejskiej. Komitet jest miejscem podejmowania decyzji w sprawach o strategicznym znaczeniu dla procesu integracji Polski z Unią Europejską, obsługą jego prac zajmuje się Urząd Komitetu Integracji Europejskiej. 15 rocznica

2000 - Zmarł Gilles Thibaut, francuski librecista, współautor m.in. piosenki „Comme d’habitude”. Jego piosenki jego były śpiewane między innymi przez Johnny’ego Hallydaya, Sylvie Vartan i Michela Sardou.

2005 - Zmarł Wiesław Kotański, japonista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, jeden z najwybitniejszych w świecie badaczy kultury Japonii. Otrzymał prestiżową nagrodę Yamagato Banto za promowanie studiów japonistycznych w Polsce. Napisał ponad 200 publikacji z dziedziny japonistyki, w tym "Zarys dziejów religii w Japonii", "Dziedzictwo japońskich bogów". Urodził się 7 kwietnia 1915 roku.

2006 - Zmarł Gustavo Arcos, kubański działacz polityczny, uczestnik ataku na koszary Moncada w lipcu 1953 roku. W latach 50. organizował pomoc dla kubańskiej rewolucji, po zwycięstwie - ambasador Kuby w Belgii, rozczarowany nowymi rządami - wielokrotnie więziony, twórca Kubańskiego Komitetu Obrony Praw Człowieka. Urodził się 19 grudnia 1926 roku. 5 rocznica

2009 - Zmarł Jan Tarasin, malarz, grafik, fotograf, profesor ASP w Warszawie. Sławę zyskał dzięki plakatowi "Bumelant" z 1952 roku, jednak później miejsce tematyki społecznej zajęły w twórczości artysty bardziej awangardowe projekty. Najbardziej znane jego prace to seria płócien, na których prezentował przedmioty jako znaki i symbole ponadmaterialnych znaczeń.

2010 - Zmarła Patricia Neal, amerykańska aktorka, laureatka Oscara w 1963 r. za rolę w filmie "Hud"; zagrała m.in. w filmach: "Dzień, w którym zatrzymała się Ziemia", "Kurier dyplomatyczny", "Śniadanie u Tiffany’ego", "Na Zachodzie bez zmian", "Mija czas", "Gniazdo wdów".

Czytaj także

7 sierpnia

Ostatnia aktualizacja: 05.08.2011 16:21
Zostali straceni skazani w procesie tzw. grupy kierowniczej konspiracji Wojsk Lotniczych.
rozwiń zwiń