Historia

10 sierpnia

Ostatnia aktualizacja: 10.08.2011 00:00
Urodziła się Zofia Kossak, pisarka.
Audio
  • Przemówienie Zofii Kossak - pisarki - na temat przyczyn jej decyzji pozostania na emigracji (odpowiedź na krytyczne uwagi publicystów krajowych).

1889 - Urodziła się Zofia Kossak-Szczucka, później Zofia Kossak-Szatkowska (podawany jest też rok 1890), pisarka, uczestniczka ruchu oporu organizacji "Żegota", więźniarka obozu w Oświęcimiu; autorka powieści "Trembowla", "Chrześcijańskie posłannictwo Polski", "Troja północy", "Ognisty wóz" oraz wspomnień "Z otchłani: wspomnienia z lagru". (zm. 09.04.1968)

Pozostałe wydarzenia:

1675 - Pod patronatem króla Karola II wmurowano kamień węgielny pod budowę obserwatorium astronomicznego w Greenwich w Londynie. W 1953 roku zostało ono przeniesione do zamku Herstmonceux w hrabstwie East Essex.

1792 - Wybuchła tzw. Druga Rewolucja w Paryżu. Rewolucjoniści zdobyli Tuilleries. Króla aresztowano i osadzono w więzieniu w Temple. Oznaczało to ostateczne obalenie władzy królewskiej we Francji.  

1793 - W Luwrze udostępniono pierwszą ekspozycję dla zwiedzających - Centralne Muzeum Sztuki. 

1808 - Zmarł Jan Chrzciciel Albertrandi, jezuita, historyk i tłumacz, jeden z założycieli "Monitora", współredaktor "Zabaw przyjemnych i pożytecznych". Był także bibliotekarzem królewskim oraz współzałożycielem i pierwszym prezesem warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Urodził się 7 grudnia 1731roku.

1809 - Proklamowanie niepodległości Ekwadoru, święto narodowe.

1848 - Uruchomienie pierwszej linii kolejowej z Poznania do Stargardu Szczecińskiego.

1867 - Podczas tournee w Łodzi zmarł czarnoskóry aktor amerykański Ira Frederick Aldrige, uznany za jednego z największych tragików sceny teatralnej. Kreował role szekspirowskie, występował w Anglii. (ur. 24.07.1807)

1895 - Urodził się Michaił Zoszczenko, rosyjski pisarz, satyryk, humorysta, autor sztuk teatralnych i powieści autobiograficznej, opowiadań dla dzieci i młodzieży "Jak Anisja aeroplanem latała". (zm. 22.07.1958) 

1895 - Urodził się Michaił Zoszczenko, rosyjski pisarz, satyryk, autor sztuk teatralnych, powieści autobiograficznej "Przed wschodem słońca" oraz opowiadań dla dzieci i młodzieży "Jak Anisja aeroplanem latała" . Zmarł 22 lipca 1958roku.

1896 - Urodził się Stefan Wiechecki "Wiech", pisarz, humorysta, autor felietonów pisanych gwarą przedmieść Warszawy. Do najczęściej czytywanych zbiorów należą: "Spacerkiem przez Poniatowszczaka", "G - jak Gienia", "Szafa gra", "Warszawa da się lubić". Jego książka z 1947 roku "Cafe pod Minogą"  została adaptowana na potrzeby filmu i teatru. Zmarł 26 lipca 1979 roku. 115 rocznica

1896  - Zmarł Otto Lilienthal, niemiecki inżynier i przemysłowiec, jeden z pierwszych konstruktorów i pilotów szybowców - w 1891 r. odbył pierwszy lot długości 15 m. 115 rocznica

1887 - Urodził się Sam Warner, amerykański przedsiębiorca, współzałożyciel i dyrektor wytwórni filmowej Warner Bros, wprowadził dźwięk do filmu. Zmarł 5 października 1927 roku.  1897 - Felix Hoffman, niemiecki chemik otrzymał kwas acetylosalicylowy, który firma  Friedrich Bayer & Co. zaczęła produkować jako lek przeciwbólowy - aspirynę.       

1898 - Urodził się Tadeusz Dołęga-Mostowicz, pisarz i dziennikarz. Jest autorem powieści "Pamiętnik pani Hanki", "Świat pani Malinowskiej", "Trzecia płeć", "Złota maska", "Znachor" i najbardziej znanej "Kariera Nikodema Dyzmy". Zginął rozstrzelany w Kutach 20 września 1939 roku.

1905 - Urodził się Tymon Terlecki, historyk literatury, krytyk literacki i teatralny, eseista, organizator życia naukowego i literackiego w Anglii i Stanach Zjednoczonych. Nestor polskiej literatury emigracyjnej. Autor prac "Książki, ludzie i kulisy", "Teatr amatorski" oraz biografii Heleny Modrzejewskiej "Pani Helena". Zmarł 6 listopada 2000 roku.

1906 - Urodził się Władysław Pawelec, kompozytor, skrzypek, kierownik orkiestr; autor muzyki do ponad 200 utworów w tym między innymi wielkiego przeboju "Mexicana" wykonywanego przez Nataszę Zylską, nagrywanego kilkaset razy na całym świecie; po wojnie - organizator Filharmonii Szczecińskiej; jego muzyka została wykorzystana m.in. w filmie "Rejs" (zm. 02.12.2007). 105 rocznica

1913 - Podpisanie traktatu w Bukareszcie zakończyło wojnę bałkańską. Koalicja 5 państw: Rumunii, Serbii, Czarnogóry, Grecji i Turcji pokonała wojska bułgarskie.  

1913 - Urodził się Edmund Osmańczyk, publicysta, reporter, politolog, poseł na Sejm PRL. W latach 1945 - 1946 był korespondentem wojennym z konferencji w Poczdamie oraz procesu norymberskiego i wieloletnim korespondentem zagranicznym Polskiego Radia. Publikował w tygodniku "Świat". Jest autorem pracy "Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych". Zmarł 4 października 1989 roku 

1914 - Urodził się Witold Małcużyński, wybitny pianista, laureat konkursu im. Fryderyka Chopina w 1937 roku. Wykonywał głównie utwory z repertuaru klasycznego i romantycznego, a przede wszystkim dzieła Chopina. Był zaangażowany w akcję powrotu do Polski zbiorów wawelskich po II wojnie światowej.  Zmarł 17 lipca 1977 roku.

1915 - Zmarł Henry Moseley, angielski fizyk. Wykorzystał skalę wiązki X do badania struktury atomu. Jego odkrycia zaowocowały dokładniejszym umiejscawianiem pierwiastków w Tablicy Okresowej poprzez bliższe określanie liczby atomowej.

1921 - Urodził się Bohdan Tomaszewski, publicysta, dziennikarz sportowy, komentator radiowy i telewizyjny. Jest autorem książek o tematyce sportowej: "List oldboya czyli olimpijskie Samossierry", "Przeżyjmy to jeszcze raz", "Romantyczne mecze". 90 rocznica

1928 - Urodził się Jerzy Janicki, prozaik, reportażysta, autor słuchowisk radiowych oraz scenariuszy telewizyjnych i filmowych. Jest uważany za prekursora nowego gatunku w radiu europejskim - sagi rodzinnej, jako współtwórca powieści "Matysiakowie", emitowanej nieprzerwanie co tydzień przez 50 lat. Napisał scenariusze do filmów "Przerwany lot", "Tragarz puchu", "Koty to dranie", "Człowiek z M3". Zmarł 15 kwietnia 2007 roku.    

1930 - W Warszawie przy ul. Łazienkowskiej otwarto stadion Centralnego Wojskowego Klubu Sportowego "Legia".

1938 - Urodził się Krzysztof Gierałtowski, fotografik, jeden z czołowych reprezentantów współczesnej fotografii polskiej, współpracownik miesięczników "Ty i Ja" i "Twój Styl", tygodników "Perspektywy", "Razem". Od ponad trzydziestu lat portretuje indywidualności świata polskiej kultury, nauki, polityki, polskiej inteligencji. Jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików.   

1943 - Urodziła się Irena Karel, właściwie Irena Kiziuk, aktorka teatralna i filmowa. W latach 1964-1977 występowała na deskach Warszawskiego Teatru Komedia, związana była też z kabaretem "Dudek". Grała w filmach "Wilcze echa", "Pan Wołodyjowski", "Chłopi", "Kochaj albo rzuć".

1945 - Zmarł Robert Goddard, amerykański konstruktor lotniczy, pionier techniki rakietowej i astronautyki. W 1909 roku opublikował pierwsze prace teoretyczne o rakietowych zespołach napędowych. Jest autorem 214 patentów z dziedziny techniki rakietowej. W 1926 roku odbył się udany start rakiety eksperymentalnej jego konstrukcji.

1952 - Urodził się Jacek Kaspszyk, dyrygent, laureat konkursu dyrygenckiego im. Herberta von Karajana  w Berlinie w 1977 roku, dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Wielkiego - Opery Narodowej  w latach 2002 - 2005.

1954 - W Overton Park Shell Auditorium odbył się pierwszy występ Elvisa Presleya przed dużą widownią.

1955 - Urodził się Jacek Strzemżalski, aktor i krytyk filmowy; zagrał w filmach: "Akcja pod Arsenałem", "Godzina W", "Sekret Enigmy", "Mów mi Rockefeller", "Sztuka kochania", "Konsul".

1960 - Urodził się Antonio Banderas, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy pochodzenia hiszpańskiego, wystąpił między innymi w filmach: "Dom dusz", "Zabójcy", "Desperado", "Filadelfia", "Wywiad z wampirem", "Maska Zorro", "Frida"; reżyser filmu "Wariatka z Alabamy".

1960 - Na orbitę okołoziemską wystrzelony został amerykański próbnik Discoverer 13. Był pierwszym obiektem, który powrócił na Ziemię z Kosmosu.

1977 - Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA, pierwsze i największe wydawnictwo drugiego obiegu, wydało pierwszą książkę.

1979 - W Narviku odsłonięto pomnik Polskiego Żołnierza i Marynarza, dla upamiętnienia 1. Samodzielnej Brygady Podhalańskiej i marynarzy polskich okrętów walczących w 1940 roku w obronie Norwegii.  

1986 - Wyścigi samochodowe Grand Prix odbyły się pierwszy raz w kraju bloku wschodniego - na Węgrzech. 25 rocznica

1990 - Amerykańska sonda Magellan wylądowała na Wenus.

1991 - Zmarł Tadeusz Nowak, poeta i prozaik. Debiutował w 1948 na łamach czasopisma "Wici", pisał do "Tygodnika Kulturalnego", założył krakowską grupę literacką Barbarus. Autor powieści "A jak królem, a jak katem będziesz", laureat nagród: im. Broniewskiego oraz im. Piętaka. Urodził się 11 listopada 1930 roku. 20 rocznica

1991 - Zmarł Jerzy Kumaniecki, historyk, autor prac z dziedziny stosunków polsko-rosyjskich i sowieckich. 20 rocznica

1997 - Zmarł Robert Satanowski, dyrygent, wieloletni prezes SPAM,  dyrektor teatrów operowych  i filharmonii w Poznaniu i Krakowie, w latach 1981 - 1990 dyrektor Teatru Wielkiego w Warszawie.

2000 - Zmarła Lidia Wołoszyn, psycholog, specjalista w zakresie psychologii rozwojowej i wychowawczej. Była pracownikiem naukowym uniwersytetu w Toruniu, a od 1953 roku profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Napisała prace: "Psychologia pomaga wychowaniu", "Psychologia ogólna i rozwojowa w zarysie".

2001 - Zmarł Stanisław Rostocki, rosyjski reżyser, twórca filmów społeczno-obyczajowych i wojennych: "Ziemia i ludzie", "Dożyjemy do poniedziałku", "Tak tu cicho o zmierzchu", "Z życia Fiodora Kuzkina", "Biały Bim, Czarne Ucho". 10 rocznica

2005 - Zmarł Władysław Oszelda, nestor polskiego dziennikarstwa, współzałożyciel Światowego Związku Polaków z Zagranicy "Światpol" oraz stowarzyszenia "Wspólnota Polska". Pracował i współpracował z redakcjami regionalnym i polonijnymi, między innymi ze śląskim "Dziennikiem Zachodnim" i cieszyńskim "Głosem Ziemi Cieszyńskiej".

2007-  Zmarł  Joe O’Donnell, amerykański fotograf, znany na całym świecie ze zdjęć, jakie wykonał w 1945 roku po eksplozji bomb atomowych w Hiroszimie i Nagasaki. Był oficjalnym fotografem Białego Domu za kadencji pięciu prezydentów: Franklina Delano Roosevelta, Harry’ego S. Trumana, Dwighta D. Eisenhowera, Johna F. Kennedy’ego i Lyndona B. Johnsona.

Czytaj także

9 sierpnia

Ostatnia aktualizacja: 08.08.2011 16:08
Nagasaki zrównane z ziemią po amerykańskim ataku atomowym.
rozwiń zwiń