Historia

21 sierpnia

Ostatnia aktualizacja: 20.08.2011 13:56
Zamach NKWD na Lwa Trockiego.

1940 - Agent Stalina, Ramón Mercader, dokonał zamachu  na przebywającego w Meksyku Lwa Trockiego, teoretyka socjalizmu i działacza politycznego, głównego oponenta wodza. Trocki, uderzony czekanem w głowę, zmarł 26 godzin po przewiezieniu do szpitala. Nigdy nie został oficjalnie zrehabilitowany w ZSRR jak wielu innych działaczy zamordowanych z rozkazu Stalina. W latach 80. wydano pamiątkowy znaczek z jego postacią, a w 1987 zniesiono zakaz publikacji i posiadania jego książek. Trocki był zwolennikiem ogólnoświatowej permanentnej rewolucji, twierdząc, że jedno państwo socjalistyczne nie może przetrwac, otoczone przez państwa kapitalistyczne, dlatego rewolucja powinna się rozprzestrzeniać. (ur. 07.11.1879)

Pozostałe wydarzenia:

1157 - Zmarł Alfons VII Imperator, król Kastylii, mąż Ryksy, córki Władysława II Wygnańca. (ur. 01.03.1105)

1567 - Urodził się Franciszek Salezy, kaznodzieja francuski, założyciel zakonu wizytek, kanonizowany w 1665 roku, patron prasy i publicystyki katolickiej. (zm.28.12.1622)

1698 - Urodził się Giuseppe Antonio Guarneri, najwybitniejszy przedstawiciel znanej rodziny lutników włoskich. (zm. 17.10.1744)

1754 - Urodził się William Murdoch, szkocki inżynier, wynalazca oświetlenia na gaz koksowniczy. Zbudował model parowego pojazdu, który wypróbowywał na ulicy angielskiego miasta Redruth. Zmarł 15 listopada 1839 roku.

1815 - W Reszlu została spalona na stosie ostatnia europejska czarownica Barbara Zdunk.

1850 - Urodził się Ludwik Rydygier, chirurg, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Lwowskiego, pierwszy w świecie przeprowadził zabieg resekcji żołądka z powodu wrzodu, zastosował nową metodę leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, inicjator i organizator pierwszego zjazdu chirurgów polskich, autor "Podręcznika chirurgii szczegółowej" i pracy "O leczeniu gruźlicy stawów". (zm. 25.06.1920)

1859 - Urodził się Ludwik Krzywicki, socjolog, działacz społeczny i publicysta, jeden z pierwszych popularyzatorów socjalizmu naukowego na ziemiach polskich, współautor "Wielkiej Powszechnej Encyklopedii Ilustrowanej". Zmarł 10 czerwca 1941 roku.

1879 - Urodził się Claude Grahame-White, pionier lotnictwa, pierwszy Anglik, który otrzymał zaświadczenie potwierdzające umiejętność latania samolotem. (zm. 1959)

1904 - Urodził się William "Count" Basie, pianista, kompozytor i aranżer, dyrygent jazzowy, lider jednego z najlepszych big-bandów w historii jazzu i najlepszy wykonawca tak zwanego stylu Kansas City. Do jego najpopularniejszych kompozycji należą: "One O’Clock", "Jump", "Every Tub". Zmarł 26 kwietnia 1984 roku.

1924 - Urodził się Jack Weston, amerykański aktor filmowy, grał w filmach: "Dirty Dancing", "Cuba", "Kwietniowe szaleństwa", "Cztery pory roku", "Krótkie spięcie 2". Zmarł 3 maja 1996 roku.

1925 - W Warszawie rozstrzelano trzech komunistów - Władysława Hibnera, Władysława Kniewskiego i Henryka Rutkowskiego, ujętych miesiąc wcześniej z bronią w ręku podczas strzelaniny z policją.  

1936 - Urodził się Wilt Chamberlain, amerykański koszykarz, najlepszy gracz w historii koszykówki przed erą Michaela Jordana, dwukrotny mistrz NBA. Miał 2 metry i 16 centymetrów wzrostu. Zmarł 12 października 1999 roku. 75 rocznica

1936 - Urodził się Janusz Krzysztof Kozłowski, archeolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wykładowca uniwersytetów w Liege, Brukseli i Ghent, Harvard University, członek Polskiej Akademii Umiejętności, prowadził badania nad epoką kamienną, początkami homo sapiens, a także archeologią Ameryki Środkowej, autor licznych prac naukowych, w tym: "Epoka kamienia na ziemiach polskich", "Encyklopedia historyczna świata tom I", "Wielka Historia Polski tom I". 75 rocznica

1941 - Zmarł  Bolesław Barbacki, malarz, działacz społeczny, pedagog i reżyser, znany głównie jako portrecista, malował również pejzaże, sceny z życia codziennego przy dworkach, martwą naturę, a także portrety zbiorowe i akty, pozostawił po sobie ponad 800 prac, organizator życia kulturalnego i patriotycznego w Nowym Sączu, rozstrzelany przez Niemców. (zm. 10.10.1891) 70 rocznica

1942 - W obozie koncentracyjnym w Auschwitz zginął Stanisław Dubois - przywódca lewicowego nurtu PPS w okresie międzywojennym, dziennikarz, żołnierz wojny obronnej we wrześniu 1939 roku. Został aresztowany przez gestapo w sierpniu 1940 roku, osadzony na Pawiaku, a następnie przewieziony do Auschwitz. (ur. 09.01.1901)

1944 - Urodził się Aleksander Nowacki, piosenkarz, gitarzysta, kompozytor, aranżer, założyciel zespołu Homo Homini. Twórca melodii do popularnych w latach 70. i 80. piosenek: "Za dalą dal", "Ja to nie ja", "On albo ja", "Szukam drogi do szczęśliwych wysp", "W tym domu straszy".

1944 - Niemcy wysadzili w powietrze budynek Pawiaku, warszawskiego więzienia. Zostało ono zbudowane przez Rosjan w latach 1829 -1835, między ulicami Dzielną i Pawią, według projektu Henryka Marconiego. Obecnie na terenie Pawiaka znajduje się Muzeum Więzienia "Pawiak", działające jako oddział Muzeum Niepodległości.

1947 - Zmarł Etore Bugatti, włoski konstruktor i przedsiębiorca, działający we Francji. Pierwszy zastosował sprężarkę w silnikach trakcyjnych. Założył wiele fabryk samochodów, samolotów i lokomotyw spalinowych. (ur.15.09.1881) 

1955 - Opublikowanie przez Adama Ważyka w tygodniku społeczno-literackim "Nowa Kultura" "Poematu dla dorosłych", krytykującego kult jednostki.      

1955 - Utworzenie Instytutu Jądrowego w Świerku.      

1959 - Hawaje zostały pięćdziesiątym stanem USA.

1963 - W Rzymie rozpoczęła się światowa konferencja, zakończona 5 września uchwaleniem Karty Turystyki. Od 1 stycznia 1974 zaczęła działalność Światowa Organizacja Turystyki.

1965 - Amerykanie wystrzelili w przestrzeń statek kosmiczny Gemini 5 z Gordonem Cooperem i Charlesem Conradem na pokładzie. Kosmonauci powrócili na ziemię 29 sierpnia.   

1982 - Zmarł Helmut Kajzar, reżyser teatralny, eseista, autor sztuk       scenicznych, między innymi "Gwiazda", "Rycerz Andrzej". Urodził się 18  sierpnia 1941 roku. 

1991 - Łotwa ogłosiła niepodległość od ZSRR. 20 rocznica

1999 - Zmarł Jerzy Harasymowicz, poeta, autor utworów dla dzieci i młodzieży, wydał zbiory poezji: "Pastorałki polskie", "Madonny polskie", "Polowanie z sokołem", "Na cały regulator", założyciel grupy literackiej Muszyna, współzałożyciel grupy Barbarus. Zostawił po sobie ponad 40 tomów poezji, liczne wybory wierszy i 2 bajki dla dzieci. Urodził się 24 lipca 1933 roku.

2000 - Zmarł Andrzej Zawada, jeden z najwybitniejszych polskich alpinistów, pierwszy człowiek w historii, który przekroczył zimą granicę 8 tysięcy metrów, kiedy kierował wyprawą na szczyt Lhotse (8501 metrów) w Himalajach w 1974 roku, kierownik wyprawy, która zimą zdobyła Mount Everestu w lutym 1980 roku, autor filmów i fotografii z wypraw wysokogórskich, współautor książek alpinistycznych, między innymi "Ostatni atak na Kunyang Chhish". (ur. 16.07.1928)

2005 - Zmarł Robert Moog, amerykański fizyk, konstruktor pierwszego popularnego syntezatora muzycznego, który na przełomie lat 60. i 70. zrewolucjonizował światową muzykę rozrywkową. (ur. 23.05.1934)