Historia

22 października

Ostatnia aktualizacja: 22.10.2011 00:00
Urodził się Stanisław Kot.
Audio
  • Wywiad - na temat: działalności Ambasady Polskiej w Kujbyszewie na czele ze Stanisławem Kotem, oraz jej delegatur czynnie pomagających więźniom polskim; utrudnień jakie sprawiały władze rosyjskie, uważając że polskie delegatury spełniają funkcje szpiegows

1885 - Urodził się Stanisław Kot, historyk kultury, działacz ruchu ludowego, dyplomata, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1919 roku założył kontynuowaną do dziś serię wydawniczą "Biblioteka Narodowa". Autor publikacji historycznych: "Andrzej Frycz Modrzewski" "Historia wychowania", "Rzeczpospolita Polska w literaturze politycznej Zachodu". Od 1947 roku na emigracji w Londynie. Zmarł 26 grudnia 1975 roku.

Stanisław Kot w serwisie

/


Pozostałe wydarzenia:

1732 - Zmarł Augustyn Wincenty Locci, syn Augustyna Locciego, architekt, sekretarz i doradca artystyczny Jana III Sobieskiego. Największym dziełem Locciego - syna był pałac i park w Wilanowie, a także wilanowski kościół i karczma. Locci kierował pracami na Zamku Królewskim w Warszawie. Urodził się około 1640 roku. 

1798 - Zginął zamordowany podczas antyfrancuskiego powstania w Egipcie Józef Sułkowski, polityk, republikanin, adiutant Napoleona Bonapartego. Napoleon nazwał imieniem Sułkowskiego jeden z fortów pod Kairem, jego nazwisko zostało wpisane na kolumnie południowej Łuku Triumfalnego w Paryżu. Urodził się 17 lub 18 stycznia 1773 roku. 

1825 - Urodził się Karol Miarka, polski działacz narodowy na Górnym Śląsku, nauczyciel, pisarz, księgarz i wydawca, między innymi powieści historycznych z dziejów Śląska oraz kalendarzy. Inicjator utworzenia i organizator wielu polskich organizacji społecznych oraz gospodarczych. Przyczynił się do nawiązania kontaktów Śląska z innymi dzielnicami Polski. Zmarł 15 sierpnia 1882 roku.

1844 - Urodziła się Sarah Bernhardt, francuska aktorka, grała głównie w Paryżu w Comédie Francaise, od 1893 roku we własnym teatrze - dziś Théatre de Nations. Znana z ról tragicznych, z których najważniejsze to Fedra, Dama Kameliowa, Hamlet, Lady Makbet, autorka sztuk scenicznych i "Pamiętników". Zmarła 26 marca 1923 roku.

1848 - W Bytomiu powstał Klub Narodowy, organizacja polityczna ludności polskiej na Śląsku, walcząca o prawa dla języka polskiego i żądająca równouprawnienia Polaków na Górnym Śląsku z Niemcami.

1870 - Urodził się Tadeusz Cieślewski (ojciec), malarz, grafik, tworzył pejzaże, portrety, sceny rodzajowe, kompozycje figuralne. Zmarł 27 czerwca 1956 roku.

1870 - Urodził się Iwan Bunin, rosyjski prozaik, poeta i tłumacz Byrona i Mickiewicza, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1933 roku. W utworach łączył elementy tradycyjnej noweli społecznikowskiej z nowymi propozycjami formalnymi,  zajmowały go tajemnice ludzkiego charakteru i losu człowieka zagubionego w świecie. Autor powieści: "Życie Arseniewa", "Przeklęte dni", "Wieś", "Wyzwolenie Tołstoja", "Miłość Miti". Od 1919 roku na emigracji we Francji. Zmarł 8 listopada 1953 roku w Paryżu.

1883 - W Nowym Jorku otwarto Metropolitan Opera House, jedną z najsłynniejszych w świecie scen operowych. Inaugurację uświetniła premiera "Fausta" Charles'a Gounoda. Pierwszym dyrektorem opery został Henry Eugene Abbey.

1893 - Otwarcie Miejskiego w Krakowie. Od 1909 roku - Teatr im. Juliusza Słowackiego, jedna z najsłynniejszych polskich scen. Gmach, zbudowany przez Jana Zawiejskiego, jest zaliczany do najcenniejszych zabytków architektury teatralnej w Europie. Wystawiał tu sztuki między innymi Stanisław Wyspiański - "Wesele", "Wyzwolenie". Kierowali tym teatrem wybitni dyrektorzy - Pawlikowski, Solski, Osterwa, Frycz. 

ęłęó1886 - W Nowym Jorku odsłonięto pomnik Statua Wolności - dar rządu francuskiego dla USA w stulecie uchwalenia Deklaracji Niepodległości. 125. rocznica  

1900 - Urodził się Mieczysław Siewierski, prawnik, specjalista prawa karnego, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, autor pracy "Postępowanie karne w zarysie". Zmarł w 1981 roku.

1906 - Zmarł Paul Cezanne, francuski malarz impresjonista, którego twórczość stanowiła pomost pomiędzy impresjonizmem i kubizmem, autor obrazów: "Wielkie kąpiące się", "Góra Sainte-Victoire", "Kuszenie św. Antoniego". Uznany za jednego z czołowych twórców sztuki nowoczesnej. Urodził się 19 stycznia 1839 roku. 105. rocznica

1907 - Urodził się Zdzisław Rajewski, archeolog, organizator Instytutu Badań Starożytności Słowiańskich, dyrektor Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, inicjator organizowania w Biskupinie Archeologicznych Obozów Szkoleniowych. Zmarł 2 czerwca 1974 roku.

1914 - Józef Piłsudski utworzył Polską Organizację Wojskową  - POW. Powstała w Warszawie jako tajna misja militarna. Podjęła działalność w Królestwie Polskim, Galicji, na Ukrainie i w Rosji. W 1918 roku została  wcielona do Wojska Polskiego.

1919 - Urodziła się Doris Lessing, angielska pisarka, uznanie zdobyła dzięki książkom psychologicznym i obyczajowym z życia kobiet. Autorka ponad 40. powieści, w tym "Złoty notes", "Trawa śpiewa", "Mężczyzna i dwie kobiety", "Mrowisko", "Lato przed zmierzchem". Laureatka literackiej Nagrody Nobla w 2007 roku.

1921 - Urodził się Georges Brassens, francuski poeta, piosenkarz i kompozytor. Popularność zdobył wykonując własne utwory, komponował też muzykę do tekstów Apollinaire'a, Verlaine'a, Villona, Hugo, Aragona.  W 1967 roku otrzymał Grand Prix de Poésie Akademii Francuskiej. Zmarł na raka, 29 października 1981 roku. 90. rocznica

1923 - Urodził się Henryk Jaskuła, pierwszy Polak i trzeci żeglarz w historii, który samotnie, bez zawijania do portów okrążył Ziemię. Dokonał tego na jachcie Dar Przemyśla, na którym 12 czerwca 1979 wyruszył samotnie w trasę. Rejs trwał 344 dni, a trasa prowadziła z Gdyni, wokół Przylądka Dobrej Nadziei, na południe od Australii i Nowej Zelandii, wokół Przylądka Horn z powrotem do Gdyni, gdzie powrócił 20 maja 1980 roku.

1939 - Na ziemiach włączonych po 17 września do Związku Radzieckiego przeprowadzono "wybory" do Zgromadzeń Narodowych zachodniej Ukrainy i zachodniej Białorusi.

1943 - Urodziła się Urszula Dudziak, wokalistka jazzowa i kompozytorka. Śpiewa też utwory J. S. Bacha, F. Chopina, I. Paderewskiego. Pracowała z takimi artystami, jak Krzysztof Komeda, Michał Urbaniak (jej były mąż), Walk Away, Gil Evans, Archie Shepp, Dj Vadim i Lester Bowie. W 1973 wyjechała do Nowego Jorku. Nagrała około 50 płyt, uczestniczyła w prestiżowych festiwalach jazzowych, na wszystkich kontynentach. Jej piosenka "Papaya" z 1976 stała się w 2007 hitem na Filipinach, gdzie dodano do niej charakterystyczny taniec Papaya Dance.

1943 - Urodziła się Catherine Deneuve, jedna z najwybitniejszych i najsławniejszych aktorek francuskich, w rankingu magazynu Empire znalazła się w gronie 100. największych gwiazd filmowych wszech czasów na miejscu 89., według notowań z października 1997 roku. Ambasador Dobrej Woli UNESCO. Grała w filmach: "Parasolki z Cherbourga", "Piękność dnia", "Wstręt", "Niebezpieczne związki", "Mayerling", "Zagadka nieśmiertelności", "8 kobiet", "Afrykanin". Nagrodzona Złotą Palmą, dwukrotnie Cezarem dla najlepszej aktorki, w 2008 roku dostała nagrodę za całokształt twórczości na Festiwalu Filmowym w Cannes.

1946 - W radzieckim więzieniu w Butyrkach zmarł Stanisław Jasiukowicz, zastępca Delegata Rządu na Kraj, jeden z oskarżonych w moskiewskim "procesie szesnastu", skazany 21 czerwca 1945 roku na 5 lat więzienia. W 2006 roku został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 8 grudnia 1882 roku. 65. rocznica  

1948 - Zmarł August Hlond, kardynał, prymas Polski przez 22 lata. W ostatnim roku drugiej wojny światowej aresztowany przez Niemców, wrócił do kraju w lipcu 1945 roku i ustanowił polską administrację na Ziemiach Odzyskanych. Urodził się 5 lipca 1881 roku.

1956 - Prymas Stefan Wyszyński zwolniony został z miejsca odosobnienia w klasztorze nazaretanek w Komańczy. 55. rocznica

1962 - Początek kryzysu kubańskiego. Stany Zjednoczone wprowadziły blokadę wyspy, żądając zdemontowania radzieckich instalacji rakietowych. 28 października ZSRR zobowiązało się zdemontować rakiety. 

1964 - Urodziła się Małgorzata Ostrowska-Królikowska, aktorka filmowa i teatralna, popularność zdobyła dzięki roli Grażyny Lubicz w serialu telewizyjnym "Klan".

1973 - Zmarł Pablo Casals, hiszpański wiolonczelista światowej sławy, dyrygent i kompozytor. Komponował utwory instrumentalne i chóralne, jak  

Oratorium bożonarodzeniowe "The Manger". Miał w dorobku wiele nagrań solowych, muzyki kameralnej i orkiestrowych. Najbardziej znane to nagrania Suit Bacha na wiolonczelę solo. Usprawnił technikę gry na wiolonczeli, wykształcił wielu wybitnych artystów. W 1971 roku  skomponował hymn pokoju dla ONZ. ". Urodził się 29 grudnia 1876 roku.

1975 - Na planecie Wenus wylądowała radziecka sonda kosmiczna "Wieniera 9". Po raz pierwszy w historii transmitowała na Ziemię przez 53 minuty, zdjęcia telewizyjne z innej planety.

1975 - Zmarł Arnold Joseph Toynbee, brytyjski historyk i filozof historii, profesor uniwersytetu w Londynie, przedstawiciel koncepcji cyklicznego rozwoju dziejów ludzkości. Autor dwunastotomowego dzieła "Studium historii". Urodził się 14 kwietnia 1889 roku.         

1978 - Inauguracja pontyfikatu papieża Jana Pawła II. Cztery dni wcześniej, 16 października kardynał Karol Wojtyła został wybrany przez konklawe na papieża. Święto Watykanu.

1979 - Zmarła Nadia Boulanger, francuska kompozytorka, pianistka, jeden z najwybitniejszych pedagogów kompozycji w XX wieku. Profesor kompozycji, dyrygentury i historii muzyki w Ecole Normale de Musique w Paryżu, w Konserwatorium Paryskim i w Konserwatorium Amerykańskim w Fontainebleau. Pod jej kierunkiem kształciło się kilka pokoleń muzyków w tym wielu Polaków: Grażyna Bacewicz, Ewa Bukojemska, Wojciech Kilar, Stefan Kisielewski, Romuald Twardowski, Antoni Wit. Urodziła się 16 września 1887 roku.

1991 - Państwa EWG i EFTA podpisały w Luksemburgu układ o stworzeniu wspólnego rynku ekonomicznego (EEE). 20. rocznica   

1993 - Zmarł Jirzi Hajek , czechosłowacki polityk, minister spraw zagranicznych podczas "Praskiej Wiosny", współzałożyciel "Karty 77". W 1988 roku był współzałożycielem i przewodniczącym Czechosłowackiego Komitetu Helsińskiego a także Klubu Reformy Socjalistycznej "Odrodzenie" zrzeszającego reformatorów komunistycznych. W 1987 był pierwszym laureatem Nagrody Pamiątkowej Thorolfa Rafto za działalność na rzecz praw człowieka. Urodził się 6 lipca 1913 roku.

1995 - Zmarł Kingsley Amis, angielski pisarz, poeta i krytyk literacki. Ator powieści " Jim Szczęściarz", "Rosjaneczka", "Dziewczyna taka jak ty", "Te omylne uczucia". W 1955 roku został laureatem Somerset Maugham Award za "Jima Szczęściarza", a w 1986 roku jego "The Old Devils" zdobyła nagrodę Booker Prize. Urodził się 16 kwietnia 1922 roku.

2000 - Zmarła Franciszka Cegielska, minister zdrowia od marca 1999 roku, wcześniej prezydent Gdyni, wiceprezes Miast Polskich, przewodnicząca sejmiku pomorskiego, poseł na Sejm III kadencji. W 2000 roku otrzymała  Medal im. Eugeniusza Kwiatkowskiego, za wybitne zasługi dla Gdyni oraz  Medal Honorowy Związku Miast Polskich. Urodziła się 2 sierpnia 1946 roku we Francji.

Czytaj także

21 października

Ostatnia aktualizacja: 21.10.2011 00:00
Urodził się Alfred Nobel.
rozwiń zwiń