Historia

1 listopada

Ostatnia aktualizacja: 01.11.2011 00:00
Karol Wojtyła otrzymał święcenia kapłańskie

1946 - Karol Wojtyła przyjął święcenia kapłańskie z rąk księdza kardynała Adama Sapiehy w kaplicy Arcybiskupów Krakowskich. Następnego dnia odprawił Mszę świętą Prymicyjną w krypcie świętego Leonarda w katedrze na Wawelu. 65. rocznica

Więcej o Karolu Wojtyle w serwisie

/


Pozostałe wydarzenia:

996 - Cesarz Otton III wydał akt nadania biskupowi z Freising terenów położonych wokół miejscowości Niuvanhova, w miejscowej gwarze - Ostarrichi. Była to pierwsza historyczna wzmianka o początkach państwa austriackiego. 1015. rocznica

1485 - Urodził się Jan Dantyszek, biskup chełmiński i warmiński, jeden z najsławniejszych dyplomatów europejskich, poeta polsko-łaciński, doradca Zygmunta Starego i Bony. (zm. 27.10.1548)

1496 - W Krakowie zmarł Kallimach, właściwe nazwisko Filippo Buonacorsi, włoski humanista, poeta, historyk na dworze króla Kazimierza Jagiellończyka. (ur. 02.05.1437) 515. rocznica

1596 - Urodził się Pietro da Cortona, malarz i architekt włoski, autor fresków w Pałacu Pittich we Florencji, plafonu w Pałacu Barberinich. Zaprojektował kościół Santa Maria della Pace w Rzymie. (zm. 16.05.1669) 415. rocznica

1705 - Król August II Mocny ustanowił Order Orła Białego, najstarsze i najwyższe odznaczenie Rzeczpospolitej, przyznawane jeszcze w Polsce przedrozbiorowej, Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim oraz w latach 1921 -1939, przywrócone ustawą z 16 października 1992 roku.   

1757 - Urodził się Antonio Canova, włoski rzeźbiarz, malarz i architekt, jeden z czołowych przedstawicieli klasycyzmu w rzeźbie, autor grobowców papieży, popiersi portretowych, prac inspirowanych mitologią. Na zamówienie Napoleona I wykonał posąg Apolla - wzorowany na samym cesarzu. (zm. 13.10.1822)

1822 - Urodził się Zygmunt Szczęsny Feliński, arcybiskup metropolita warszawski. W 1863 roku, po wybuchu Powstania Styczniowego, wystąpił z Rady Stanu i napisał list protestacyjny do cara Aleksandra II. Został za to zesłany w głąb Rosji, gdzie przebywał 20 lat. (zm. 17.09.1895)

1862 - Urodził się Feliks Karol Koneczny, historyk i historiozof, twórca oryginalnej koncepcji cywilizacji, autor licznych prac naukowych i podręczników między innymi: "Dzieje narodu polskiego dla młodzieży", "Dzieje Śląska", "Dzieje Polski za Piastów", oraz prac z historiozofii "O wielości cywilizacji", "Państwo i Prawo w Cywilizacji Łacińskiej". (zm. 10.02.1949)

1875 - Urodził się Witold Chodźko, lekarz psychiatra, higienista, członek Polskiej Akademii Umiejętności, profesor Uniwersytetu imienia Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie. (zm. 17.01.1954)

1877 - Zmarł Janko Matúška, słowacki poeta, twórca romantycznych ballad i powieści historycznych, autor tekstu do melodii ludowej "Kopala Studienku", której pierwsza zwrotka weszła w skład hymnu Czechosłowacji w 1920 roku, a od 1993 roku dwie początkowe zwrotki stały się hymnem niepodległej Republiki Słowackiej. (ur. 01.08.1821)

1886 - Urodził się Hermann Broch, austriacki pisarz, autor opowiadań, między innymi "Niewinni", powieści "Kusiciel", eseju "Śmierć Wergilego". (zm. 30.05.1951)

1888 - Zmarł Mikołaj Przewalski, rosyjski podróżnik, geograf polskiego pochodzenia, członek Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego, od 1878 roku członek honorowy Petersburskiej Akademii Nauk. W latach 1867 -1869 prowadził badania przyrodnicze w Kraju Ussuryjskim. Przemierzył łącznie ponad 33 tysiące kilometrów, pozostawiając relacje z wypraw. Sławę przyniosło mu odkrycie gatunku dzikiego konia stepowego, nazwanego koniem Przewalskiego. Na cześć podróżnika, miejscowość Karakoł, gdzie zmarł, przemianowano na: Przewalsk. (ur. 1839)

1891 - Urodził się Cyril William Beaumont, angielski historyk baletu, wydawca. (zm. 24.05.1976) 120. rocznica

1893 - Zmarł Jan Matejko, uważany za najwybitniejszego polskiego malarza historycznego. Mieszkał i pracował w Krakowie. Był dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych. Do jego najważniejszych dzieł należą: "Stańczyk", "Kazanie Skargi", "Hołd Pruski", "Bitwa pod Grunwaldem", "Wernyhora". (ur. 24.06.1838)

1896 - Urodził się Edmund Charles Blunden, brytyjski poeta, krytyk literacki, historyk literatury, autor dziennika "Undertones of War". (zm. 20.01.1974) 115. rocznica

1886 - Urodził się Hermann Broch, austriacki pisarz, dramaturg, nowelista, jeden z odnowicieli prozy XX wieku, obrońca humanistycznych wartości przed faszyzmem; autor powieści: "Kusiciel", "Śmierć Wergilego", "Lunatycy", "Autobiografia duchowa"; od 1939 r. na emigracji w USA. (zm. 30.05.1951) 125. rocznica

1898 - Urodził się Wacław Skrzywan, prawnik, statystyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. (zm. 17.11.1956)

1899 - W Berlinie otwarto pierwsze stałe kino o nazwie "Teatr Niezwykłości i Biografii". 110. rocznica

1903 - Zmarł Thedor Mommsen, niemiecki prawnik, historyk starożytności i polityk. Był posłem do Reichstagu, przeciwnikiem polityki Bismarcka. Autor 5-tomowej "Historii Rzymu" i współtwórca wydawnictwa dokumentów "Monumenta Germaniae Historica". Jako jedyny w historii nagrodzony literacką Nagrodą Nobla w 1902 roku za dzieło historyczne. (ur. 30.11.1917)

1907 - Zmarł Alfred Jarry, francuski poeta i dramatopisarz. Rozgłos przyniosła ma sztuka "Ubu król, czyli Polacy". Wywołała głośny skandal w kołach teatralnych oraz literackich i spowodowała wiele ostrych polemik. (ur. 8.09.1873)

1908 - Urodził się Jerzy Kondracki, geograf, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, zajmował się geografią fizyczną i kartografią, wprowadził i rozwinął w Polsce kompleksowy kierunek badań środowiska przyrodniczego, autor podziału Polski na regiony fizyczno - geograficzne. Jego imię nosi m.in. tatrzański szczyt - Kondracka Kopa. (zm. 13.04.1998)

1918 - W Warszawie rozpoczął się zjazd zjednoczeniowy organizacji skautowych Królestwa. Związek Harcerstwa Polskiego, Polska Organizacja Skautowa oraz Związek Skautów Polskich i Junactwa połączyły się w jedną organizację - Związek Harcerstwa Polskiego.

1918 - Urodził się Tadeusz Brzozowski, malarz, profesor PWSSP w Poznaniu. Uprawiał malarstwo - także ścienne, rysunek, scenografię oraz projektował tkaniny. (zm. 13.04.1987)

1922 - W Turcji zniesiono monarchię. Sułtan Mehmed VI został zmuszony do abdykacji. Zakończyła się trwająca 500 lat historia państwa osmańskiego.

1923 - Urodziła się Victoria de Los Angeles, hiszpańska śpiewaczka - sopran liryczny, śpiewała między innymi w operach: "Wesele Figara", "Faust", "Cyganeria", "Ariadna", obok repertuaru operowego chętnie wykonywała pieśni hiszpańskie, dwukrotnie wystąpiła w Polsce w 1976 i 1984 roku. (zm. 15.01.2005)

1931 - Urodził się Kazimierz Zemła, rzeźbiarz, profesor ASP w Warszawie, autor rzeźb portretowych i pomnikowych, w tym pomnika Powstańców Śląskich w Katowicach, Władysława Broniewskiego w Płocku, Polegli Niepokonani w Warszawie, Jana Pawła II w Mistrzejowicach, Pomnika Czynu Polaków w Szczecinie, Ernesta Malinowskiego w Peru. 80. rocznica

1932 - Zmarł Tadeusz Makowski, jeden z najwybitniejszych polskich malarzy XX wieku, autor scen z życia dzieci i obrazów rodzajowych. Pozostawił ponad 600 obrazów olejnych, kilka tysięcy rysunków, akwarel i rycin. Oprócz malarstwa sztalugowego, zajmował się ilustrowaniem książek i projektowaniem okładek. Od 1908 roku przebywał w Paryżu. (ur. 29.01.1882)

1932 - W Gaci Przeworskiej otwarto Wiejski Uniwersytet Ludowy imienia Władysława Orkana. Jego założycielem był Ignacy Solarz.

1933 - W Warszawie przeniesiono port lotniczy z Pól Mokotowskich na Okęcie

1941 - Polska prasa konspiracyjna, prezentowana na wystawie prasy okupowanych krajów Europy w Londynie, otrzymała pierwsze miejsce. Wystawiono ponad 100 pism konspiracyjnych. 70. rocznica

1941 - W Krakowie założono z inicjatywy Mieczysława Kotlarczyka konspiracyjny Teatr Słowa, później przemianowany na Teatr Rapsodyczny. Działał do 1967 roku. 70. rocznica  

1942 - Urodził się Larry Claxton Flynt junior, amerykański wydawca, założyciel pierwszego na rynku amerykańskim czasopisma pornograficznego "Hustler", właściciel wydawnictwa Larry Flynt Publications.

1952 - Amerykańscy fizycy pod kierunkiem Edwarda Tellera doprowadzili na atolu Eniwetok do pierwszego wybuchu bomby termojądrowej. Siłę wybuchu oszacowano na 10,4 megaton.

1956 - Imre Nagy ogłosił wystąpienie Węgier z Układu Warszawskiego i neutralność kraju. 55. rocznica

1957 - Powstało Studio Eksperymentalne Polskiego Radia, jedna z nielicznych na świecie pracowni dźwięku, muzyki elektronicznej i nowych technologii radiowych. Twórcą studia był Józef Patkowski. Ze studiem współpracowali znani kompozytorzy m.in. Witold Lutosławski i Krzysztof Penderecki.

1960 - Wszedł w życie traktat o integracji gospodarczej Belgii, Holandii i Luksemburga, tak zwanych krajów Beneluxu.

1971 - Zmarł Michaił Romm, radziecki reżyser i scenarzysta filmowy, twórca filmów "Baryłeczka", "Dziewięć dni jednego roku", "A jednak wierzę". (ur. 24.01.1901)  40. rocznica

1971 - Zmarła niemiecka pisarka Gertruda von Le Fort, autorka poezji, powieści i opowiadań między innymi "Chusta Weroniki". (ur. 11.10.1876) 40. rocznica  

1971 - Zmarła wybitna aktorka polska aktorka Jadwiga Smosarska. Występowała w wielu filmach i teatrach warszawskich. Od 1939 roku mieszkała w Stanach Zjednoczonych. (ur. 23.09.1898) 40. rocznica

1971 - Zmarła Gertruda von Le Fort, niemiecka pisarka i publicystka, autorka powieści "Chusta Weroniki" i "Gody Magdeburskie". 40. rocznica

1972 - Zmarł Ezra Loomis Pound, jeden z najwybitniejszych amerykańskich poetów, autor między innymi zbioru "Personae" i poematu "Cantos". (ur. 30.10.1885)

1980 - Amerykańska sonda Voyager I przekazała na Ziemię zdjęcia Saturna, przelatując w odległości 124 tysięcy kilometrów od tej planety.

1981 - Karaibskie wyspy Antiqua, Barbuda i Redonda otrzymały niepodległość, tego dnia obchodzą święto narodowe. 30. rocznica

1986 - Zmarł Mieczysław Moczar, właściwe nazwiski Mykoła Demko, pseudonim Mietek, komunistyczny działacz społeczny i polityczny okresu PRL, generał. W czasie II wojny światowej dowódca obwodu kieleckiego AL. Po wojnie pracownik Urzędu Bezpieczeństwa, minister spraw wewnętrznych. W latach 60. przywódca tak zwanej frakcji partyzantów w PZPR, nastawionej wrogo wobec partyjnych "liberałów". Prezes NIK i Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, autor książki "Barwy walki". (ur. 25.12.1913) 25. rocznica

1993 - Zmarł Severo Ochoa, hiszpański biochemik, laureat Nagrody Nobla w 1959 roku w dziedzinie medycyny za badania mechanizmu biosyntezy enzymatycznej, głównie DNA i RNA. (ur. 24.09.1905)

1993 - Wszedł w życie układ z Maastricht, na mocy którego w miejsce Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej powołano Unię Europejską.

1996 - Zmarła Maria Dembińska, historyk mediewista, profesor Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk, kierownik Zakładu Historii Kultury Materialnej Średniowiecza i Czasów Nowożytnych. 15. rocznica

1982 - Zmarł King Vidor, amerykański reżyser i producent filmowy, twórca między innymi filmów: "Wojna i pokój", "Pojedynek w słońcu", "Salomon i królowa Saby", "Czarnoksiężnik z Oz". (ur. 08.02.1894)

2003 - Zmarł Henryk Machalica, aktor teatralny i filmowy. Występował w teatrach całej Polski, ostatnio - w Teatrze Narodowym i Ateneum w Warszawie. Grał również w filmach, między innymi: "Złoto dezerterów", "Dzieje mistrza Twardowskiego", "Szwadron", "Dzień kolibra", "Kobieta w kapeluszu". Popularność przyniosła mu rola Dionizego w serialu telewizyjnym "Złotopolscy".(ur. 18.06.1930)

2006 - Zmarł William Styron, amerykański pisarz. Interesował się przede wszystkim zagadnieniami stosunków rasowych, konfliktów klasowych oraz analizą psychologiczną ludzkich zachowań. Autor powieści: "Pogrążyć się w mroku", "Wyznania Nata Turnera", "Wybór Zofii", "Dotyk ciemności". (ur. 11.06.1925) 5. rocznica

2007 - Zmarł Paul Tibbets, amerykański pilot, dowódca samolotu B-29, który zrzucił bombę atomową na Hiroszimę 6 sierpnia 1945 roku. (ur. 23.02.1915)

2008 - Zmarła Yma Sumac właśc. Zoila Augusta Emperatriz Chávarri del Castillo, peruwiańska sopranistka nazywana Słowikiem Andów; dzięki niespotykanej pięciooktawowej skali głosu zyskała ogromną popularność w latach 50. XX wieku i stała się międzynarodową gwiazdą muzyki egzotycznej.