Historia

22 listopada

Ostatnia aktualizacja: 22.11.2011 00:00
Zamach na J.F.K.

1963 - Zginął z rąk zamachowca 35. prezydent Stanów Zjednoczonych John Fitzgerald Kennedy. Urząd sprawował od 20 stycznia 1961 roku.

Pozostałe wydarzenia:

1643 - Urodził się Rene Robert Cavalier de La Salle, francuski podróżnik, badacz Ameryki Północnej, zorganizował ekspedycję nad jezioro Erie, dotarł do delty Missisipi i zbadał ją. Zginął 19 marca 1687 roku.

1710 - Urodził się Wilhelm Friedemann Bach, niemiecki kompozytor, przedstawiciel sentymentalizmu w muzyce, mieszkał w Dreźnie i w Halle i z tego powodu znany też jest jako "Bach drezdeński" lub "Bach hallski", autor kantat kościelnych i utworów instrumentalnych, uważany przez ojca za najzdolniejsze z jego dzieci. (zm. 01.07.1784)

1758 - Urodził się Feliks Łubieński, działacz polityczny - minister sprawiedliwości Księstwa Warszawskiego. Na Sejmie Wielkim - zwolennik Konstytucji 3 Maja 1791 roku, organizator sądownictwa Księstwa i założyciel Szkoły Prawa w Warszawie w 1808 roku. Zmarł 2 kwietnia 1848 roku.

1827 - Urodził się Karol Estreicher, bibliograf, historyk literatury i teatru, twórca "Bibliografii Polskiej", rejestrującej całe polskie piśmiennictwo od XV do XIX wieku. Zmarł 9 września 1908 roku.

1855 - Urodził się Bolesław Wysłouch, działacz ruchu ludowego w Galicji, publicysta, wydawał i redagował "Przegląd Społeczny" i "Kurier Lwowski", inicjator utworzenia Polskiego Towarzystwa Demokratycznego i Stronnictwa Ludowego w Galicji, w latach 1922 - 1927 senator. (zm. 13.091937)

1864 - W Warszawie otwarto Most imienia Stanisława Kierbedzia.

1869 - Urodził się Andre Gide, francuski pisarz, w twórczości wyrażał skrajny indywidualizm i odrzucenie tradycyjnych norm moralnych, głosił immoralizm, przez pewien okres swego życia zafascynowany był komunizmem, jednak po podróży do ZSRR, którą opisał, zmienił poglądy, autor powieści: "Fałszerze", "Lochy Watykanu", "Immoralista", "Symfonia pastoralna", laureat literackiej Nagrody Nobla w 1947 roku. Zmarł 19 lutego 1951 roku.

1878 - W Paryżu zmarł Ludwik Mierosławski, pisarz polityczny, jeden z przywódców walk narodowowyzwoleńczych: powstania listopadowego, wiosny ludów w Poznańskiem, powstania styczniowego. Autor poematów: "Bitwa grochowska", "Pugaczow", "Marsz" oraz pracy z teorii wojskowości "Rozbiór krytyczny kampanii 1831 roku". (ur. 17.01.1814)

1890 - Urodził się Charles de Gaulle, francuski generał, mąż stanu, prezydent Republiki Francuskiej. W czasie II wojny światowej stał na czele emigracyjnego rządu Francji, kontynuującego walkę z Niemcami hitlerowskimi. W latach 1959 -1969 był prezydentem Francji i twórcą nowej konstytucji ustanawiającej półprezydencki system rządów. Napisał kilka książek. Człowiek Roku 1958 według magazynu "Time". Zmarł 9 listopada 1970 roku.

1899 - Urodził się Carmichael, właściwe nazwisko Hoagland Howard Carmichael, amerykański kompozytor, pianista i piosenkarz. (zm. 27.12.1981)

1900 - Zmarł Arthur Seymour, angielski kompozytor, współtwórca operetek, spośród których najpopularniejsze to "Piraci z Penzance" i "Mikado", ponadto twórca oper, dzieł symfonicznych, chorałów, baletów i ballad. 13.05.1842)

1901 - Urodził się Joaquín Rodrigo, jeden z najwybitniejszych hiszpańskich kompozytorów XX wieku, twórca słynnego "Concierto de Aranjuez" na gitarę i orkiestrę. Zmarł 6 lipca 1999 roku. 

1906 - Rosyjska Duma przyjęła nową ustawę rolną. Chłopi otrzymali możliwość opuszczania wspólnoty gminnej (obszczyny) i przejmowania posiadanej ziemi na własność.

1901 - Urodził się Józef Lejtes, reżyser filmowy: "Dziewczęta z Nowolipek", "Huragan", "Granica", "Barbara Radziwiłłówna", " Fałszywy zabójca"; po II wojnie pracował w Stanach Zjednoczonych m.in. przy serialu "Bonanza"; uważany za jednego z najwybitniejszych twórców polskiego kina przedwojennego (zm. 27.05.1983) 110 . rocznica

1913 - Urodził się Benjamin Britten, angielski kompozytor, uchodzący za najwybitniejszego brytyjskiego kompozytora XX wieku. Twórca "Symfonii wiosennej" i "Śmierci w Wenecji". Zmarł 4 grudnia 1976 roku.

1916 - Zmarł Jack London, właściwe nazwisko John Griffith, pisarz amerykański, autor powieści i opowiadań o zabarwieniu przygodowym i autobiograficznym, ukazujących samotną walkę człowieka z panującym porządkiem społecznym, losem i siłami przyrody. Do najbardziej znanych pwieści należy "Wilk morski", "Biały kieł" i "Martin Eden". Urodził się 12 stycznia 1876 roku. 95 . rocznica

1918 - Na podstawie dekretu przedłożonego przez rząd Jędrzeja Moraczewskiego, Józef Piłsudski został mianowany Tymczasowym Naczelnikiem Państwa i powierzono mu sprawowanie władzy do czasu ukonstytuowania się Sejmu Ustawodawczego.

1918 - Oswobodzenie Lwowa. Polsko-ukraińskie walki o miasto, które rozpoczęły się 1 listopada 1918 roku, zakończyły się zwycięstwem polskich żołnierzy, wspieranych przez bohaterskich mieszkańców, w tym młodzież - nazwaną później Orlętami Lwowskimi.

1919 - Akademia Umiejętności w Krakowie została przemianowana na Polską Akademię Umiejętności.

1923 - Urodził się Arthur Hiller, kanadyjski reżyser i producent filmowy, twórca jednego z najgłośniejszych melodramatów w historii kina - "Love story" z 1970 rok, w którym zagrali Ali MacGraw i Ryanem O'Neal'em. Zrealizował  też filmy: "Szpital", "Transamerican Express", "Nic nie widziałem, nic nie słyszałem", "Bajzel na kółkach". Otrzymał nagrodę Złotego Globu i nominację do Oscara za reżyserię "Love Story". W 1994 roku odebrał Medal za Wyjątkowy Wkład w Rozwój Camerimage w Toruniu.

1928 - Urodziła się Krystyna Siesicka, powieściopisarka, autorka utworów dla młodzieży, podejmujących problemy okresu dojrzewania oraz dzieci z rozbitych rodzin: "Jezioro osobliwości", "Moja droga Aleksandro", "Zapach rumianku", "Zapałka na zakręcie", "Ludzie jak wiatr", "Beethoven i dżinsy".

1928 - Urodził się Antoni Czubiński, historyk, organizator i profesor Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu, członek Polskiej Akademii Nauk.  Popularyzator wiedzy historycznej, w tym najnowszej, dotyczącej stosunków polsko-niemieckich. Autor 40 prac naukowych - "Historia powszechna XX wieku", "Historia Polski XX wieku". Zmarł 10 lutego 2003 roku.

1934 - Urodził się Stefan Bratkowski, dziennikarz, publicysta, pisarz, założyciel i redaktor "Życie i Nowoczesność", dodatku do dziennika "Życie Warszawy", inicjator Konwersatorium "Doświadczenie i Przyszłość", współpracownik "Po prostu", zajmuje się problematyką naukową, ekonomiczną, historyczną, kwestiami nowoczesnego zarządzania, autor książek: "Z czym do nieśmiertelności", "Najkrótsza historia Polski", "Powrót do nowej przeszłości".

1937 - Urodził się Edward Hulewicz, piosenkarz, kompozytor, aranżer, dziennikarz muzyczny, założyciel zespołu "Tarpany", popularny w latach 60. i 70. Wylansował przeboje "Obietnice", "Zaczekaj, aż opadnie mgła", "Dwa złote warkocze", "Za zdrowie pań".

1939 - Przeniesienie siedziby polskiego rządu emigracyjnego z Paryża do Angers we Francji.

1940 - Urodził się Andrzej Żuławski, scenarzysta, reżyser filmowy: "Trzecia część nocy", "Kobieta publiczna", "Diabeł", "Opętanie", "Wierność", ekranizacja opery "Borys Godunow", autor powieści - "Był sad", "Lity bór". Był związany z aktorkami Małgorzatą Braunek i Sophie Marceau.

1940 - W byłym hitlerowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz dokonano pierwszej masowej egzekucji. Niemcy rozstrzelali wówczas 40 Polaków. Wydarzenie to dało początek masowym rozstrzeliwaniom więźniów w obozie. Do 1945 roku zgładzono w ten sposób co najmniej kilka tysięcy osób, głównie Polaków.

1940 (lub 19.11. 1940) - Zmarł Wacław Berent, pisarz, poeta, eseista i tłumacz, w latach międzywojennych redaktor kwartalnika "Pamiętnik Warszawski", autor powieści: "Zmierzch wodzów", "Próchno", "Ozimina", "Fachowiec". (ur. 26.09.1873)

1943 - Proklamowanie niepdległości Libanu. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe.

1944 - Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego i radziecka Litwa podpisały umowę o wymianie ludności, w  wyniku której wyjechało do Polski 180 tysięcy Polaków, głównie z Wilna i rejonu wileńskiego, z Polski na Litwę przesiedlono około 1 tysiąca Litwinów.

1955 - Urodził się Grzegorz Miecugow, dziennikarz, wydawca i prezenter "Wiadomości" w Programie 1 Telewziji Polskiej, twórca i prezenter "Faktów TVN" w stacji TVN, współtwórca programu "Szkło kontaktowe", felietonista "Dziennika Polskiego" i publicysta "Przekroju".

1961 - Urodziła sie Mariel Hemingway, wnuczka Ernesta Hemingwaya, modelka i aktorka, wystąpiła między innymi w filmach "Manhattan" i "Ukryta prawda". 50. rocznica

1963 - Zmarł Aldous Leonard Huxley, pisarz brytyjski, autor "Nowego wspaniałego świata". W powieściach z pełnym krytycyzmem przedstawiał obraz "straconego pokolenia". Napisał ponad 40 dzieł, które zawierają akcenty gorzkiej satyry, tragicznego zwątpienia i pesymizmu, jak: "Małpa i duch", "Niewidomy w Ghazie", "Czas musi stanąć", "Wyspa". Urodził się 26 maja 1894 roku.

 

1966 - Polski zespół Niebiesko-Czarni został laureatem pierwszej nagrody na festiwalu "mocnego uderzenia" w Paryżu. 45 . rocznica

1967 - ONZ uchwaliła rezolucję, w której uznano państwo Izrael, ale domagano się oswobodzenia okupowanych terytoriów arabskich.

1976 - Zmarła Natalia Gałczyńska, pisarka i tłumaczka, autorka książek dla dzieci i młodzieży, tłumaczka literatury rosyjskiej, podróżniczka. Żona poety Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Urodziła się 26 sierpnia 1908 roku. 35 . rocznica

1980 - Zmarła Mae West, amerykańska aktorka, gwiazda kina amerykańskiego w latach 30-tych, grała role w filmach: "Lady Lou", "Nie jestem aniołem", "Co dzień święto", "Sekstet", "Na Zachód, młody człowieku". (ur. 17.08.1893)

1981 - Zmarł Hans Adolf Krebs, brytyjski biochemik, pochodzenia niemieckiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w 1953 roku za odkrycie i opracowanie mechanizmów cyklu przemian kwasu cytrynowego, nazwanego później "cyklem Krebsa". (ur. 25.08.1900) 30 . rocznica

1985 - Nowozelandzki sąd w Auckland skazał na 10 lat więzienia dwoje agentów francuskiego wywiadu, oskarżonych o zatopienie statku "Rainbow Warrior", należącego do organizacji Greenpeace.

1989 - Miss Polonia Aneta Kręglicka zdobyła tytuł Miss World.

1991 - Polska, Czechosłowacka Republika Federalna i Węgry parafowały w Brukseli umowę o stowarzyszeniu z EWG (od 1993 roku Unia Europejska). 20 . rocznica

1995 - Rozpoczęła się dystrybucja powszechnych świadectw udziałowych Narodowych Funduszy Inwestycyjnych.

1996 - Polska stała się 28. pełnoprawnym członkiem OECD - Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. 15 . rocznica

1998 - Zmarł Mikołaj Kozakiewicz, socjolog, polityk, marszałek Sejmu, autor kilkudziesięciu książek z zakresu socjologii wychowania i oświaty, między innymi: "Gdy miłość dojrzewa", "Małżeństwo niemal doskonałe", "O tolerancji i swobodzie sumienia", publicysta "Trybuny Ludu", gdzie prowadził rubrykę "Z księgi zakazów". (ur. 24.12.1923)

2000 - Zmarł Emil Zatopek, legendarny czeski biegacz, nazywany "czeską lokomotywą", czterokrotny mistrz olimpijski, jedyny sportowiec, który zdobył trzy medale na długich dystansach - 5 i 10 kilometrów i w biegu maratońskim, podczas jednych Igrzysk Olimpijskich, dokonał tego w okresie 8 dni w Helsinkach, w 1952 roku. (ur. 19.09.1922)

2005 - Angela Merkel, przewodnicząca Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej, została ósmym kanclerzem w powojennej historii Niemiec i pierwszą kobietą na tym stanowisku.

2007 - Zmarł Maurice-Jean Béjart, francuski choreograf; przedstawiciel tańca baletowego, w którym rozwinął i połączył formy klasyczne i nowoczesne. Rozgłos przyniosło mu wystawienie w 1955 roku baletu "Symfonia samotnego człowieka" do muzyki Pierre’a Henry’ego i Pierre’a Schaeffera. Stworzył ponad 200 prac choreograficznych, w których podejmował tematy miłości i śmierci: "Święto wiosny", "Suita wiedeńska", "Potępienie Fausta", "Dionizos", "Pierścień Nibelungów". Od 1960 roku prowadził własną grupę baletową - "Balet XX wieku", od 1987 - jako - "Béjart Balet Lausanne", jeden z najwybitniejszych współczesnych zespołów baletowych. Urodził się 1 stycznia 1927 roku w Marsylii.