Historia

30 czerwca

Ostatnia aktualizacja: 30.06.2011 00:00
Zmarł Witold Szolginia, architekt, miłośnik Lwowa.

1656 - Król Jan Kazimierz II zajął Warszawę po usunięciu z miasta wojsk szwedzkich. 355 rocznica

1694 - Zmarł biskup Jan Kazimierz Szczuka, bliski współpracownik królowej Marii Ludwiki Gonzagi. Był jednym z głównych fundatorów kościoła Świętego Krzyża w Warszawie. Miał duże wpływy na dworze Jana III Sobieskiego. (ur. 1622)

1818 - Na mocy bulli papieża Piusa VII została utworzona Archidiecezja Warszawska.

1828 - W Poznaniu wydano po raz pierwszy jeden z pięciu tomików poezji Adama Mickiewicza.

1847 - Urodził się Emil Godlewski (starszy), botanik, fizjolog roślin - twórca podstaw fizjologii roślin, twórca nowoczesnych metod naukowych dla zwiększenia wydajności produkcji rolniczej, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zmarł  11 października 1930 roku.

1888 - Urodziła się Wanda Dynowska, poetka, tłumaczka literatury indyjskiej. Założyła Bibliotekę Polsko-Indyjską, w której wydała ponad 40 książek, między innymi  "Z pielgrzymką hinduską w głąb Himalajów ",  "Indie w walce o wolność ". W 1947 roku przyjęła indyjskie obywatelstwo. Zmarła w Indiach, 20 marca 1971 roku.

1893 - Urodził się Walter Ulbricht, komunistyczny polityk, przewodniczący Rady Państwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej, inicjator budowy muru berlińskiego. Zmarł 1 sierpnia 1973 roku.

1898 - Zmarł Siegfried Marcus, austriacki mechanik i wynalazca. Ręczny wózek napędzany silnikiem benzynowym, zbudowany przez niego w 1870 roku, był pierwszym pojazdem samochodowym. Urodził się 18 września 1831 roku.

1902 - Zmarł Jan Bystroń, językoznawca, filolog, etnograf; szczególnym jego zainteresowaniem cieszyły się dialekty polskie na Śląsku Cieszyńskim. Autor prac "Przyczynek do historyi języka polskiego z początku XV wieku", "O szyku wyrazów w języku polskim". Urodził się 13 czerwca 1860 roku.

1905 - Albert Einstein opublikował w  "Annalen der Physik" artykuł "Zur Elektrodynamik bewegter Körper " będący podstawą szczególnej teorii względności.

1908 - Katastrofa tunguska - eksplozja nad rzeką Podkamienna Tunguska w środkowej Syberii, która zniszczyła około dwa tysięce kilometrów kwadratowych tajgi i była widziana z odległości 800. kilometrów, słyszana w promieniu 4500 kilometrów, a silny wstrząs zarejestrowały sejsmografy na całej Ziemi (data według kalendarza juliańskiego). Pierwsza ekspedycja naukowa przybyła na miejsce zdarzenia dopiero po 18. latach.

1911 - Urodził się Czesław Miłosz, jeden z najwybitniejszych współczesnych polskich poetów, eseista, tłumacz, współpracował z paryską  "Kulturą ". Laureat Literackiej Nagrody Nobla w 1980 roku. Autor poematów:  "Traktat moralny ",  "Traktat poetycki ", zbiorów wierszy  "Gdzie wschodzi Słońce i kędy zapada ", esejów  "Zniewolony umysł ",  "Rodzinna Europa ", powieści:  "Zdobycie władzy ", "Rok myśliwego",  "Dolina Issy ". Zmarł 14 sierpnia 2004 roku. 100 rocznica

1920 - Zmarł Grigorij Potanin, rosyjski podróżnik, geograf, badacz Azji Środkowej. W latach 1876-1886 prowadził szeroko zakrojone badania Mongolii, Tybetu i Turkiestanu ze szczególnym uwzględnieniem Ałtaju. Urodził się w 1835 roku.

1921 - Urodził się Juliusz Kydryński, prozaik, krytyk teatralny i filmowy, tłumacz literatury niemieckiej i anglosaskiej, autor zbiorów felietonów "Powrót do natury", "W łupinie orzecha". Zmarł 26 maja 1994 roku. 90 rocznica

1921 - Urodził się profesor Marian Weiss, chirurg ortopeda, specjalista w dziedzinie rehabilitacji narządów ruchu. W 1949 roku zorganizował Stołeczne Centrum Rehabilitacji w Konstancinie, tak zwany Stocer. Był ekspertem światowej Organizacji Zdrowia i atorem ponad 200. rozpraw naukowych, podręczników i monografii. Zmarł 17 lipca 1981 roku. 90 rocznica

1922 - Urodził się Miron Białoszewski, poeta i prozaik. Współtwórca "Teatru Osobnego". Autor "Pamiętnika z powstania warszawskiego", miniatur prozą "Donosy rzeczywistości", sztuk scenicznych "Teatr osobny". Zmarł 17 czerwca 1983 roku.

1923 - W Kassel otwarto jedyne na świecie muzeum dywanów.

1924 - Na Uniwersytecie Jagiellońskim tytuły magistra praw otrzymały dwie pierwsze kobiety w historii uczelni: J. Cyprianówna oraz Z. Himmelbaumówna.

1929 - Prochy generała Józefa Bema przewieziono z Aleppo w Syrii do Tarnowa. Bem był bohaterem Powstania Listopadowego, rewolucji 1848 roku w Wiedniu i dowódcą rewolucyjnych wojsk węgierskich w latach 1848-49.

1929 - Urodził się Jan Łomnicki, scenarzysta i reżyser, brat aktora Tadeusza Łomnickiego, autor filmu "Akcja pod Arsenałem" oraz serialu telewizyjnego "Dom". Zmarł 18 grudnia 2002 roku.

1930 - Pierwsze mistrzostwa świata w piłce nożnej wygrał na własnym terenie Urugwaj. W finale pokonał 4:2 Argentynę.

1940 - Komenda Główna Związku Walki Zbrojnej została przeniesiona z Paryża do Warszawy. Komendantem został mianowany generał Stefan Rowecki "Grot".

1943 - Generał Stefan Rowecki "Grot", komendant Armii Krajowej, został aresztowany przez Gestapo w Warszawie. Zginął prawdopodobnie 4 sierpnia 1994 roku w obozie w Sachsenhausen. Urodził się 25 grudnia 1895 roku.

1944 - W Bretton Woods w USA rozpoczęła się konferencja najbardziej uprzemysłowionych krajów świata. Podczas spotkania podjęto decyzję o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Związek Radziecki, który był jednym z uczestników konferencji, nie podpisał umów.

1946 - "Głosuj "3 x tak" - wzywała komunistyczna propaganda w dniu referendum ludowego. PSL Stanisława Mikołajczyka i ambasadorzy USA i Wielkiej Brytanii oskarżyli władze PRL o manipulacje i sfałszowanie wyników głosowania w kwestiach podstawowych dla politycznej przyszłości kraju. Referendum dotyczyło zniesienia senatu, przeprowadzenia reformy rolnej i nacjonalizacji przemysłu oraz ustalenia zachodnich granic państwa na Odrze i Nysie Łużyckiej. Na skutek sfałszowania wyników głosowania przez władze, według oficjalnych danych, większość społeczeństwa poparła reformy, tak zwane  "3 x tak ". 65 rocznica

1947 - UNRRA - Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Pomocy i Odbudowy zakończyła swoją działalność. Od 1943 roku ta agenda ONZ niosła pomoc krajom najbardziej poszkodowanym w II wojnie światowej, w tym także Polsce.

1947 - Moskwa, a pod jej naciskiem również inne kraje komunistyczne, odrzuciła amerykański plan pomocy ekonomicznej dla Europy, tak zwany "Plan Marshalla". Pomoc gospodarcza objęła jedynie Europę Zachodnią.

1947 - W Hiszpanii uchwalono ustawę przewidującą restaurację monarchii i powrót na tron dynastii Burbonów po śmierci generała Francisco Franco. Dyktator zmarł 20 listopada 1975 roku.

1950 - We Frankfurcie nad Menem przedstawiciele 33. partii socjalistycznych podjęli decyzję o  utworzeniu Międzynarodówki Socjalistycznej, która rozpoczęła działalność w 1951 roku.

1951 - Urodził się Stanley Clarke, amerykański gitarzysta basowy i kompozytor jazzowy. Nagrał wiele albumów solowych, autor muzyki filmowej, w tym do obrazu " Pasażer 57". 60 rocznica

1951 - We Frankfurcie nad Menem odbyło się spotkanie założycielskie Międzynarodówki Socjalistycznej. Obecnie należy do niej ponad 100 partii. 60 rocznica

1952 - Zakończyły się dostawy dla Europy Zachodniej z tak zwanego "Planu Marshalla", programu pomocy gospodarczej USA dla Europy, który miał przyspieszyć odbudowę krajów ze zniszczeń wojennych.

1953 - Zmarł Wsiewołod Iłłarionowicz Pudowkin, rosyjski reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, aktor, scenograf, także teoretyk filmu. Jest uważany, po Siergieju Eisensteinie, za drugą najwybitniejszą osobowość kina rosyjskiego lat 20. Reżyser filmów:  "Matka ",  "Burza nad Azją ",  "Zwykły przypadek ",  "Suworow ",  "Odzyskane szczęście ", autor artykułów teoretycznych  "Reżyser i materiał filmowy ",  "Aktor w filmie ". Urodził się 28 lutego 1893 roku.

1953 - Do Koszęcina przybyli pierwsi artyści wybrani spośród 12. tysięcy chętnych do zespołu "Śląsk". W październiku 1954 roku zespół Stanisława Hadyny miał pierwszy występ w Katowicach.

1957 - Zmarł Władysław Heinrich, historyk filozofii, psycholog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejetności. Był pionierem eksperymentów psychologicznych nad wrażeniami wzrokowymi, słuchowymi, procesami pamięci, spostrzegania i uwagi. Autor prac: "O rozwoju metod badań naukowych", "Filozofia grecka do Platona", "Przegląd badań nad wrażeniami barwnymi". Urodził się 9 stycznia 1869 roku.

1960 - Zair proklamował niepodległość.

1961 - Zmarł Lee de Forest, amerykański radiotechnik i wynalazca, w 1906 roku zbudował triodę, co umożliwiło rozwój radia, telewizji i radaru i wywarło ogromny wpływ na rozwój komputera. Opracował metodę optycznego zapisywania dźwięku na taśmie filmowej, w ciągu swego życia uzyskał około  300. patentów. 50 rocznica

1975 - Urodził się Ralf Schumacher, niemiecki kierowca sportowy Formuły 1., zdobywca Grand Prix Australii w 1997 roku.

1976 - Wiece pod hasłem potępienia "warchołów i wichrzycieli" oraz pełnego poparcia dla Edwarda Gierka były oficjalną reakcją na protesty przeciwko podwyżce cen. Pierwsze manifestacje odbyły się 25 czerwca, głównie w Radomiu. 35 rocznica

1977 - Został oficjalnie rozwiązany Pakt Południowo-Wschodniej Azji SEATO.

1980 - Zmarła Halina Snopkiewicz, pisarka, tłumaczka, autorka utworów dla młodzieży:  "Słoneczniki", "Paladyni", "Piękny statek", "Tabliczka marzenia". Urodziła się 16 kwietnia 1934 roku.

1983 - Zmarła Elwira Kamińska, choreograf, współtwórczyni Państwowego Zepołu Pieśni i Tańca "Śląsk". Urodziła się 9 grudnia 1912 roku.

1985 - Urodził się Rafał Blechacz, pianista, zwycięzca XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w październiku 2005 roku. Pianiście przyznano wtedy również nagrody za najlepsze wykonanie mazurków, poloneza, sonaty i koncertu. Artysta występuje w kraju i za granicą, w Niemczech i Japonii.

1988 - Ekskomunikowanie arcybiskupa Marcela Lefebvre`a, sprzeciwiającego się uchwałom II Soboru Watykańskiego.

1991 - Republika Południowej Afryki oficjalnie zniosła apartheid. 20 rocznica

1992 - W rejonie południowego Pacyfiku można było obserwować całkowite zaćmienie Słońca.

1995 - Sejm przyjął ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji.

1996 - Zmarł Witold Szolginia, autor książek o Lwowie pisanych gwarą lwowską - "bałakiem", znany jako "Tolu z Łyczakowa". Jego gawędy o Lwowie były emitowane w Polskim Radiu.
Można posłuchać ich tutaj ---> KLIKNIJ
Urodził się 11 marca 1923 roku.
15 rocznica

2005 - Zmarł Christopher Fry, angielski poeta i dramatopisarz, autor tragedii opartych na motywach biblijnych i historycznych: "Biblia", "Barabasz", "Ben Hur", "Opera żebracza". Urodził się 18 grudnia 1907 roku.

2005 - Zmarł Aleksiej Sułtanow, rosyjski pianista, laureat 2. nagrody na Konkursie Chopinowskim w 1995 roku. Uznawany za jeden z największych talentów 20. wiecznej pianistyki. W 1989 roku wygrał w USA międzynarodowy konkurs pianistyczny im. Van Cliburna. Urodził się 7 sierpnia 1969 roku.

2005 - Kongres Stanów Zjednoczonych zatwierdził traktat CAFTA o wolnym handlu między Stanami Zjednoczonymi a 5. krajami Ameryki Środkowej.

2007 - Zmarł Will Schaeffer, amerykański kompozytor muzyki do seriali i filmów telewizyjnych:  "Flinstonowie ", "Hogan's Heroes", "I Dream of Jeannie",  "Scooby-Doo, Where Are You! ". Urodził się 23 listopada 1928 roku.

Czytaj także

Lwów w sercu gawędziarza

Ostatnia aktualizacja: 02.11.2010 15:56
17 września Polakom mieszkającym we Lwowie zawalił się świat. O mieście, którego już nie ma przypomina w swoich opowieściach Witold Szolginia.
rozwiń zwiń