85 гадоў таму, 1 верасня 1939 года, на досвітку нямецкія войскі напалі на Польшчу. Так пачалася Другая сусветная вайна, самы буйны і кровапралітны канфлікт у гісторыі.
Хоць агульнапрызнана, што нямецкае ўварванне пачалося з абстрэлу вучэбнага браняносца «Шлезвіг-Гальштэйн», польскага анклава ў вольным горадзе Гданьск, Вестэрплятэ. Сёння мы ведаем, што яшчэ да нападу на Вестэрплятэ немцы атакавалі і ў іншых месцах, у тым ліку бамбілі Велюнь. Ваеннага значэння горад не меў, бамбардзіроўка мела на мэце толькі выклікаць паніку сярод мірнага насельніцтва, што было адным з першых нямецкіх ваенных злачынстваў.
Прэм’ер-міністр, спікер Сейму і кіраўнік Міністэрства нацыянальнай абароны ўшанавалі памяць абаронцаў Вестэрплятэ. Прэзідэнт Анджэй Дуда ўзяў удзел ва ўрачыстасцях у Велюні.
У Велюні адзначаюць 85-ю гадавіну пачатку Другой сусветнай вайны. У 4.40, у гадзіну, калі пачалася нямецкая бамбардзіроўка, у горадзе загучалі трывожныя сірэны, а потым 12 разоў ударылі ў Звон «Памяць і перасцярога». Ва ўрачыстасцях бяруць удзел апошнія жывыя сведкі бамбаванняў, ветэраны змагання за незалежнасць і прэзідэнт Анджэй Дуда.
85 гадоў таму ў выніку некалькіх налётаў Люфтвафэ Велюнь быў разбураны на 75 працэнтаў. На момант атакі ў горадзе не было дыслакаваных воінскіх частак, не было і пазіцый супрацьпаветранай абароны. Немцы таксама разбамбілі шпіталь Усіх Святых, пазначаны сімваламі Чырвонага Крыжа.
Прэм’ер-міністр, спікер Сейму і кіраўнік Міністэрства нацыянальнай абароны ўшанавалі памяць абаронцаў Вестэрплятэ. Дональд Туск, Шымон Галоўня і Ўладзіслаў Касіняк-Камыш усклалі вянкі на могілках абаронцаў Вестэрплятэ. Як і кожны год, у 4.45 раніцы тут загучалі сігнальныя сірэны, якія нагадаюць, што ў гэты час 85 гадоў таму нацысцкая Германія пачала Другую сусветную вайну.
Нягледзячы на тое, што польскія салдаты аказвалі жорсткае супраціўленне, яны не змаглі спыніць нямецкі бліцкрыг. 3 верасня завяршыўся бой за мяжу, 8 верасня нямецкія танкі падышлі да Варшавы і пачалася аблога сталіцы. 17 верасня Чырвоная Армія ўвайшла ў Польшчу, што канчаткова пазбавіла шанцаў на перамогу ў абарончай вайне.
Вераснёўская кампанія скончылася 6 кастрычніка, калі апошнія рэгулярныя польскія войскі склалі зброю. Раней разам з урадам частка салдат уцякла ў Румынію, адкуль потым адправілася ў Францыю, на наступны, але не апошні фронт Другой сусветнай вайны.
Ваенныя дзеянні ахапілі практычна ўсе кантыненты. Яны працягваліся 6 гадоў і адзін дзень. Мяркуецца, што ў выніку Другой сусветнай вайны загінула не менш за 60 мільёнаў чалавек, хоць гэтая лічба, верагодна, значна большая. Большасць з іх былі мірнымі жыхарамі.
ПР/юл
