Wydarzenie obfitowało w momenty podkreślające wartość tradycji przyniesionych przez polskich imigrantów. Obecnie około 95. procent mieszkańców stanowią potomkowie Polaków, którzy osiedlili się w regionie na początku XX wieku, w czasach, gdy Polska była pod zaborami. Sytuacja ta wiązała się z licznymi ograniczeniami i prześladowaniami. W Brazylii polscy imigranci poszukiwali ziemi oraz lepszych warunków życia dla swoich rodzin. Według aktualnych danych demograficznych i statystycznych szacuje się, że około 5 milionów Brazylijczyków ma polskie korzenie. Ślady i wyrazy polskiej kultury są obecne w setkach brazylijskich gmin, zwłaszcza na południu kraju. W Carlos Gomes język polski jest od 2022 roku językiem oficjalnym, obok języka portugalskiego.

Tydzień Kultury Polskiej w gminie Carlos Gomes, położonej w stanie Rio Grande do Sul

Aby uczcić to dziedzictwo, gmina Carlos Gomes przygotowała tydzień intensywnych wydarzeń kulturalnych, edukacyjnych i religijnych. Tydzień Kultury Polskiej, zorganizowany przez lokalne władze we współpracy z różnymi instytucjami, upamiętnił również 150-lecie polskiej imigracji w Rio Grande do Sul.

Oficjalne otwarcie odbyło się 3 listopada w sali obrad Rady Miejskiej, gdzie wręczono Honorowe Wyróżnienie w uznaniu wkładu społeczności polonijnej w rozwój regionu. Ceremonia zgromadziła lokalne władze i została uświetniona występem chóru Głosy Krakowskie oraz obecnością brazylijsko-polskiego stowarzyszenia Braspol.

Tydzień Kultury Polskiej w gminie Carlos Gomes, położonej w stanie Rio Grande do Sul

W kolejnych dniach uczniowie uczestniczyli w zajęciach edukacyjnych, w tym w wizycie w Rádio Polska w sąsiedniej miejscowości Áurea oraz w pikniku przy zabytkowej Kaplicy św. Stanisława (Capela de Santo Estanislau) w Paim Filho – miejscu, które zachowuje elementy polskiej kultury. Odbyła się również ceremonia upamiętniająca pierwszych imigrantów na cmentarzu Lajeado Valeriano, po której zorganizowano Polski Turniej w Szkole Rui Barbosy.

Tydzień Kultury Polskiej w gminie Carlos Gomes, położonej w stanie Rio Grande do Sul

8 listopada kościół parafialny Sant’Ana wypełnił się po brzegi podczas IX Festiwalu Chórów, który zgromadził zespoły z całego regionu w wieczorze pełnym kultury, duchowości i tożsamości. Po występach odbyła się tradycyjna polska kolacja oraz bal kończący wydarzenie w atmosferze świętowania i integracji społecznej.

Tydzień Kultury Polskiej w gminie Carlos Gomes, położonej w stanie Rio Grande do Sul

Zakończenie programu nastąpiło 11 listopada podczas Polonijnego Pochodu Patriotycznego na placu miejskim, upamiętniającego 150-lecie polskiej imigracji oraz 107. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. W wydarzeniu wzięły udział liczne instytucje, szkoły, grupy kulturalne oraz przedstawiciele władz, oddając hołd przodkom i wzmacniając dumę z polskich tradycji obecnych w lokalnej społeczności.

Tydzień Kultury Polskiej w gminie Carlos Gomes, położonej w stanie Rio Grande do Sul

Konsul Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Kurytybie, pan Wojciech Baczyński, również podkreślił znaczenie Tygodnia Kultury Polskiej w Carlos Gomes, wyrażając swoje uznanie i podziękowanie w liście przesłanym do lokalnych władz.

Tydzień Kultury Polskiej w gminie Carlos Gomes, położonej w stanie Rio Grande do Sul

Tydzień Kultury Polskiej 2025 utrwalił się jako żywy hołd dla wiary, historii i korzeni mieszkańców Carlos Gomes, wzmacniając poczucie tożsamości oraz jedności między pokoleniami.

Autor: dr Fabricio Vicroski

Zdjęcia: Urząd Gminy Carlos Gomes

O evento foi marcado por momentos de valorização das tradições trazidas pelos imigrantes poloneses. Atualmente cerca 95% da população é formada por descendentes de poloneses que se estabeleceram na região no início do século XX. Na época a Polônia encontrava-se ocupada e dividida pelo Império Russo, Império Alemão (outrora Reino da Prússia) e pelo Império Austro-Húngaro. A ocupação do país trazia uma série de restrições e perseguições. No Brasil os imigrantes poloneses buscaram terras e melhores condições de vida para suas famílias. Conforme dados demográficos e estatísticos atualizados, estima-se que cerca de 5 milhões de brasileiros possuem ascendência polonesa. As marcas e expressões da cultura polonesa estão presentes em centenas de municípios brasileiros, especialmente na região sul do Brasil. Em Carlos Gomes, desde 2022, a língua polonesa é reconhecida como cooficial, ao lado da língua portuguesa.

Semana da Cultura Polonesa reforça identidade e história em Carlos Gomes

Para rememorar esse legado, o município de Carlos Gomes organizou uma semana com uma intensa programação cultural, educativa e religiosa. A Semana da Cultura Polonesa, organizada pela Secretaria Municipal de Educação, Cultura, Desporto e Turismo em parceria com a Administração Municipal e diversas entidades, celebrou também os 150 anos da imigração polonesa no Rio Grande do Sul.

Semana da Cultura Polonesa reforça identidade e história em Carlos Gomes

A abertura oficial, em 3 de novembro, ocorreu na Câmara de Vereadores, onde uma Menção Honrosa reconheceu a contribuição da comunidade polonesa para o desenvolvimento do município. A cerimônia reuniu autoridades locais e contou com apresentações do Coral Głosy Krakowskie e a presença da associação cultural brasileiro-polonesa Braspol.

Semana da Cultura Polonesa reforça identidade e história em Carlos Gomes

Nos dias seguintes, estudantes participaram de atividades educativas, incluindo uma visita à Rádio Polska, no município vizinho de Áurea, e um piquenique na antiga Capela Santo Estanislau, em Paim Filho, espaço que preserva elementos da cultura polonesa. Houve também um momento de homenagem aos primeiros imigrantes no Cemitério do Lajeado Valeriano, seguido por uma Gincana Polonesa na Escola Rui Barbosa.

Semana da Cultura Polonesa reforça identidade e história em Carlos Gomes

No dia 8, a Igreja Matriz Sant’Ana ficou lotada para o 9º Festival de Coros, que reuniu grupos de toda a região em uma noite marcada por cultura, devoção e identidade. Após as apresentações, o tradicional jantar típico polonês e o baile de encerramento reuniram a comunidade em um clima de celebração e confraternização.

Semana da Cultura Polonesa reforça identidade e história em Carlos Gomes

O fechamento da programação, em 11 de novembro, aconteceu com um Desfile Cívico Polônico na Praça Municipal, celebrando os 150 anos da imigração polonesa e os 107 anos da Independência da Polônia. Diversas entidades, escolas, grupos culturais e autoridades participaram do ato, que homenageou os antepassados e reforçou o orgulho das tradições polonesas mantidas pela comunidade.

Semana da Cultura Polonesa reforça identidade e história em Carlos Gomes

O Cônsul-Geral da República da Polônia em Curitiba, Sr. Wojciech Baczyński, também destacou a importância da Semana da Cultura Polonesa de Carlos Gomes, manifestando seu reconhecimento e agradecimento em carta enviada ao município.

A Semana da Cultura Polonesa de 2025 consolidou-se como uma homenagem vibrante à fé, à história e às raízes de Carlos Gomes, fortalecendo o sentimento de identidade e união entre gerações.

Autor: dr Fabricio Vicroski

Fotos: Prefeitura Municipal de Carlos Gomes

Jak podkreślają organizatorzy, „pierwszym dużym wyzwaniem projektu był wybór uczestników. Program zakładał jedynie dwadzieścia miejsc i dążył do zgromadzenia przedstawicieli różnych środowisk polonijnych w Brazylii — osób kreatywnych, wizjonerskich, biegle poruszających się w nowych mediach i uznawanych za liderów w swoich społecznościach. Ze względu na około pięćdziesiąt kandydatur należy stwierdzić, że selekcja była wyjątkowo trudna. Ostatecznie w Rio de Janeiro pojawili się reprezentanci Polonii z takich ośrodków, jak między innymi z São Paulo, Kurytyby, Porto Alegre, Erechim, Mallet, Áurea czy Guarani das Missões”. Spotkanie stało się tym samym wyjątkową okazją do zgromadzenia w jednym miejscu aktywistów, których ośrodki działalności dzielą nieraz odległości sięgające 2 tysięcy kilometrów.

Wśród uczestników znaleźli się zarówno potomkowie polskich imigrantów z XIX wieku, jak i Polacy, którzy przeprowadzili się do Brazylii w ostatnich latach. W wydarzeniu wzięli również udział Brazylijczycy bez polskich korzeni, lecz aktywnie angażujący się w promocję i popularyzację historii, języka i kultury polskiej w Brazylii. Rio de Janeiro zajmuje również szczególne miejsce dla polskiej społeczności w Brazylii. Oprócz licznych przestrzeni i pomników poświęconych kulturze polskiej, to właśnie tam — na Ilha das Flores — wysiadła większość imigrantów z Polski, którzy przybyli do kraju pod koniec XIX i na początku XX wieku.

Młodzi liderzy 🇧🇷 Polonii dyskutują i poznają się nawzajem, kreśląc plany na przyszłość i poznając know-how niezbędne dla każdej organizacji pozarządowej.
Finansowana ze środków @MSZ_RP Akademia Liderów Polonijnych RIO25 to ważny projekt wzmacniający potencjał tej społeczności. pic.twitter.com/5qSxCTX8yz

— Polacy Światu (@Polska) October 31, 2025

Program akademii był intensywny i obejmował debaty, warsztaty, prelekcje oraz spotkania integracyjne. W trakcie zajęć uczestnicy zastanawiali się, w jaki sposób Polonia brazylijska może wspierać Polskę, a jednocześnie opracowali diagnozę najważniejszych potrzeb i wyzwań. Ich zdaniem to właśnie te kwestie są kluczowe dla dalszego zacieśniania współpracy między Polską a polską diasporą żyjącą w Brazylii.

Nieocenionym aspektem czterodniowego wydarzenia była integracja środowisk. Poza istotnymi kontaktami na poziomie towarzyskim takie spotkanie może wpłynąć korzystnie na zarówno polepszenie współpracy między środowiskami, jak i wypracowanie działań o charakterze systemowym, sięgających ponad potrzeby pojedynczych ośrodków.

W wydarzeniu uczestniczyli również przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, którego wsparcie finansowe okazało się kluczowe dla realizacji inicjatywy. Zdaniem uczestników, spotkanie zakończyło się pełnym sukcesem: oprócz zdobycia nowych kompetencji, wrócili oni do swoich społeczności z odnowioną motywacją do dalszego rozwijania działalności na rzecz promocji kultury polskiej w Brazylii.

Tekst: dr Fabricio Vicroski (opracowany na podstawie informacji i zdjęć udostępnionych przez Fundację Volens).

Segundo os organizadores, “o primeiro grande desafio do projeto foi a seleção dos participantes. O programa previa apenas vinte vagas e buscava reunir representantes de diferentes comunidades polonesas espalhadas pelo Brasil — pessoas criativas, visionárias, com domínio das novas mídias e reconhecidas como lideranças em seus ambientes. A tarefa não foi simples, com cerca de cinquenta candidaturas, a escolha dos nomes foi particularmente difícil. Ao final, desembarcaram no Rio de Janeiro participantes oriundos de São Paulo, Curitiba, Porto Alegre, Erechim, Mallet, Áurea, Guarani das Missões, entre outras localidades”. O encontro tornou-se, assim, uma rara oportunidade de reunir em um mesmo espaço ativistas cujos núcleos de atuação estão separados por distâncias que chegam a 2 mil quilômetros.

Entre os participantes, havia tanto descendentes de imigrantes poloneses do século XIX quanto expatriados que chegaram ao Brasil nos últimos anos. O encontro também contou com brasileiros sem ascendência polonesa, mas que se dedicam a divulgar, preservar e promover a história, língua e cultura da Polônia no Brasil. O Rio de Janeiro também ocupa um lugar simbólico para a comunidade polonesa no Brasil. Além de abrigar diversos espaços e monumentos dedicados à cultura polonesa, foi ali — na Ilha das Flores — que desembarcou a maior parte dos imigrantes vindos da Polônia entre o final do século XIX e o início do XX.

Młodzi liderzy 🇧🇷 Polonii dyskutują i poznają się nawzajem, kreśląc plany na przyszłość i poznając know-how niezbędne dla każdej organizacji pozarządowej.
Finansowana ze środków @MSZ_RP Akademia Liderów Polonijnych RIO25 to ważny projekt wzmacniający potencjał tej społeczności. pic.twitter.com/5qSxCTX8yz

— Polacy Światu (@Polska) October 31, 2025

A programação da academia foi intensa, com debates, oficinas, palestras e momentos de integração. Ao longo das atividades, os participantes discutiram de que forma a comunidade polonesa no Brasil pode colaborar com a Polônia e, ao mesmo tempo, elaboraram um diagnóstico das principais demandas e desafios. Para eles, esses pontos são essenciais para fortalecer a cooperação entre a Polônia e a diáspora polonesa radicada no Brasil.

Um aspecto inestimável dos quatro dias de evento foi a integração das comunidades. Além dos contatos pessoais e sociais, esse tipo de encontro pode contribuir para aprimorar a cooperação entre os diferentes grupos e para desenvolver ações de caráter sistêmico, que ultrapassem as demandas de centros isolados.

O evento contou também com a presença de representantes do Ministério das Relações Exteriores da Polônia, cujo apoio financeiro foi decisivo para viabilizar a iniciativa. Segundo os participantes, o encontro foi um sucesso: além de novas competências, eles retornaram às suas comunidades com renovado estímulo para qualificar sua atuação como ativistas da cultura polonesa no Brasil.

Texto: Dr. Fabricio Vicroski

Fotos e informações: Fundacja Volens

El primer gran desafío del proyecto fue seleccionar a los participantes. El programa ofrecía solo veinte plazas y buscaba reunir representantes de diversas comunidades polacas distribuidas por Brasil: personas creativas, visionarias, con dominio de los nuevos medios y reconocidas como líderes en sus entornos. Según los organizadores, la tarea no fue sencilla: “con cerca de cincuenta candidaturas, la elección de los nombres fue particularmente difícil. Al final, llegaron a Río de Janeiro participantes procedentes de São Paulo, Curitiba, Porto Alegre, Erechim, Mallet, Áurea, Guarani das Missões, entre otras localidades”. El encuentro se convirtió así en una oportunidad única para reunir en un mismo espacio a activistas cuyos centros de actuación están separados por distancias que pueden alcanzar los 2.000 kilómetros.

Entre los participantes había tanto descendientes de inmigrantes polacos del siglo XIX como expatriados que llegaron a Brasil en los últimos años. El encuentro también contó con brasileños sin ascendencia polaca, pero que se dedican a difundir, preservar y promover la historia, la lengua y la cultura de Polonia en Brasil. Río de Janeiro también ocupa un lugar simbólico para la comunidad polaca en Brasil. Además de albergar diversos espacios y monumentos dedicados a la cultura polaca, fue allí —en la Isla de las Flores— donde desembarcó la mayor parte de los inmigrantes provenientes de Polonia entre finales del siglo XIX y comienzos del XX.

Liderzy polonijni z całej Brazylii spotkali się w Rio de Janeiro na cyklu szkoleń i debat poświęconych przyszłości polskości w kraju. W tym czasie odbyła się Akademia Polonijnych Liderów – RIO 25, projekt finansowany przez @MSZ_RP. @Polska @PLemCuritiba https://t.co/iBZsDf0VLY

— Redakcja Polska Polskiego Radia dla Zagranicy (@RadioZagranica) November 28, 2025

La programación de la academia fue intensa, con debates, talleres, conferencias y momentos de integración. A lo largo de las actividades, los participantes debatieron cómo la comunidad polaca en Brasil puede colaborar con Polonia y, al mismo tiempo, elaboraron un diagnóstico de las principales demandas y desafíos. Para ellos, estos puntos son esenciales para reforzar la cooperación entre Polonia y la diáspora polaca radicada en Brasil.

Un aspecto invaluable de los cuatro días de evento fue la integración de las comunidades. Además de los contactos personales y sociales, este tipo de encuentro puede contribuir a mejorar la cooperación entre los distintos grupos y a desarrollar acciones de carácter sistémico que vayan más allá de las necesidades de centros aislados.

El evento también contó con la presencia de representantes del Ministerio de Asuntos Exteriores de Polonia, cuyo apoyo financiero fue decisivo para hacer posible la iniciativa. Según los participantes, el encuentro fue un éxito: además de adquirir nuevas competencias, regresaron a sus comunidades con un estímulo renovado para fortalecer su labor como activistas de la cultura polaca en Brasil.

Texto: Dr. Fabricio Vicroski

Fotos e informaciones: Fundacja Volens