Turcja wybiera prezydenta w najważniejszych wyborach ostatnich dekad

Wybory prezydenckie określane są mianem najważniejszych w tym stuleciu. Opozycja po raz pierwszy od 20 lat ma realną szansę odsunąć od władzy potężnego Recepa Tayyipa Erdogana.

W razie reelekcji, Recep Erdogan będzie kontynuował politykę mediacyjną w wojnie na Ukrainie

PAP/EPA/SEDAT SUNA

W niedzielę odbywają się w Turcji wybory parlamentarne i prezydenckie. Trzech kandydatów walczy o stanowisko głowy państwa, trzy koalicje wyborcze ubiegają się o 600 miejsc w Wielkim Zgromadzeniu Narodowym Turcji. 

W lipcu 2018 r. Turcja przeszła z systemu parlamentarnego na prezydencki. W nowym systemie prezydent wybierany jest bezpośrednio, a funkcja premiera została zniesiona. Kandydat potrzebuje więcej niż połowy głosów, by wygrać w pierwszej turze. Turę drugą zaplanowano na 28 maja.

Wyborcy wybierają też w niedzielę 600 posłów tureckiego jednoizbowego parlamentu. Czynne prawo wyborcze posiada obecnie w Turcji ok. 64 mln osób, w tym niemal 5 mln osób głosujących po raz pierwszy. 

Turkish politician: Our future is in Asia

The leader of Turkey's Vatan party said that Ankara's destiny is in Asian civilization, which is now emerging under the leadership of Russia, China, Iran and India.

"Dogu Perincek" called NATO membership "not freedom, but captivity"… pic.twitter.com/FK2sgXr2Gy

— Spriter (@Spriter99880) May 13, 2023

W wyścigu o fotel prezydenta mierzą się obecny konserwatywny lider państwa Recep Tayyip Erdogan, wspierany przez większość opozycji przywódca centrolewicowej Republikańskiej Partii Ludowej (CHP) Kemal Kilicdaroglu oraz Sinan Ognan, którego poparcie w ostatnich sondażach oscyluje wokół 5 proc. Wyniki opublikowanego w czwartek sondażu Konda dały Kilicdaroglu pięć procent przewagi nad Erdoganem.

Największe poparcie w sondażach uzyskują trzy koalicje – Sojusz Ludowy skupiony wokół Partii Sprawiedliwości i Rozwoju; Sojusz Narodowy popierający Kilicdaroglu oraz Sojusz Pracy i Wolności, którego trzon stanowi prokurdyjska Ludowa Partia Demokratyczna (HDP) – również wspierający lidera CHP. Ośrodek Konda umieścił Sojusz Ludowy na szczycie preferencji wyborców, z których 44 proc. wyraziło chęć oddania głosu na tę koalicję. Sojusz Narodowy otrzymał 40 proc. głosów ankietowanych, ugrupowania skupione wokół HDP – ponad 12 proc.

Kampanię przedwyborczą w Turcji zdominował temat podupadającej gospodarki kraju i rosnących kosztów utrzymania spowodowanych wysoką inflacją. Inne punkty kampanii to wizja ustroju państwa – system prezydencki wprowadzony przez Erdogana czy parlamentarny preferowany przez opozycję - los zamieszkujących Turcję milionów uciekinierów z Syrii oraz sposoby odbudowy kraju po katastrofalnym trzęsieniu ziemi z lutego br. 

Big election in Turkiye tomorrow. It will be consequential for Turkey and the world!

🔹It’s about secularism v. religious conservatism. Parliamentary system versus centralized power.

🔹It’s about West v. Rest. US/EU/NATO all the way versus accommodating Russia and China.

Can… pic.twitter.com/kL2y6QrPEN

— S.L. Kanthan (@Kanthan2030) May 13, 2023

Opozycja deklaruje również chęć zbliżenia z Zachodem, jasnego opowiedzenia się po stronie NATO oraz zmniejszenia zaangażowania w konflikty regionalne. W ostatnich miesiącach kierowany przez Erdogana rząd angażował się w roli pośrednika w wojnie na Ukrainie, podjął próbę normalizacji stosunków z m.in. Egiptem i Syrią i blokował akcesję do NATO Szwecji i Finlandii, choć wstąpienie do sojuszu drugiego z państw ostatecznie ratyfikowano.

IAR/PAP/ks