Język ojczysty, którym się posługujemy, jest wyrazem naszej tożsamości i odmienności kulturowej, zapisem własnego unikatowego sposobu myślenia i postrzegania świata, narzędziem, nie tylko komunikacji, ale i przekazu wiedzy, tradycji i historii społeczności, w której żyjemy.
Języki rdzenne są fundamentem różnorodności kulturowej i stanowią ważny element niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Dlatego dbałość o język zwłaszcza ten, w którym wzrastaliśmy nawet w najmniejszej ojczyźnie, to powinność. Dobrze to rozumieją ci, którym przyszło żyć na emigracji i takie podejście prezentuje w przeważającej części Polonia. Trzeba jednak zaznaczyć, że myśląc o mowie, jako dziedzictwie kulturowym poza granicami kraju, wśród wielomilionowej polskiej diaspory, musimy brać pod uwagę fakt, że obecny tam język polski, a także jego odmiany gwarowe podlegały i podlegają różnorodnym procesom prowadzącym do zmian cech mowy ojczystej, a niekiedy wręcz do jej zaniku.
Zjawiska te są badane przez językoznawców i opisywane, chociażby z tego powodu, aby użytkownicy języka lepiej rozumieli zmiany, jakie zachodzą w ich mowie, a dzięki temu mogli na przykład świadomie wpływać na zahamowanie niekorzystnych tendencji.
Tym się między innymi kierowali naukowcy, którzy podjęli badania na Bukowinie - Helena Krasowska, Magdalena Pokrzyńska i Lech Aleksy Suchomłynow. W efekcie wieloletnich prac prowadzonych przez międzynarodowy zespół powstała publikacja zatytułowana „Świadectwo zanikającego dziedzictwa. Mowa polska na Bukowinie: Rumunia – Ukraina".
Jak czytamy we wstępie: ”Lekturę książki można potraktować jako duchową i mentalną wędrówkę po śladach wydeptanych przez Polaków na przestrzeni dziejów. Bukowina była bowiem jednym z wielu kierunków migracji przez nich podejmowanych. Tutaj, nad Prutem i Seretem, część z nich rozpoczęła przed laty nowe życie, powołując do istnienia szczególną kulturę, po której oprowadzają nas dziś potomkowie osadników, posługujący się ukształtowaną w toku życia społecznego mową bukowińską. Skrawek ich świata zaprezentowany został w niniejszym opracowaniu. Autorzy mają nadzieję, że przyczyni się ono do zachowania tego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń”.
Gościem audycji jest prof. Helena Krasowska z Instytutu Slawistyki PAN, współautorka książki o mowie polskiej na Bukowinie, autorka drugiej części tej publikacji zatytułowanej: „Ludzie i język”, w której badaczka dokonała m.in. nowatorskiej typologii gwar polskich na Bukowinie oraz zdiagnozowała przyczyny zachowania lub utraty ciągłości językowej w badanych miejscowościach na Bukowinie.
Cykl "Język polski bez granic" powstaje we współpracy z Fundacją Pomoc Polakom na Wschodzie.
Audycja finansowana jest ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za granicą.
Audycję zrealizowała Magdalena Górecka-Balcer.
Do wysłuchania programu zaprasza Maria Wieczorkiewicz.