W Polsce jest ok. 320 prawosławnych świątyń, najwięcej we wschodniej i południowo-wschodniej Polsce. Duże społeczności prawosławnych mieszkają w Białystoku, Bielsku Podlaskim, Hajnówce, ale także w Łodzi, w Przemyślu, Lublinie, Zamościu, w okolicach Zielonej Góry, Szczecina i Wrocławia.
W Warszawie działa 7 świątyń prawosławnych. Najbardziej znane to Sobór Metropolitalny sw. Marii Magdaleny na Pradze, cerkiew sw. Jana Klimaka na Woli i najnowsza Cerkiew Mądrości Bożej Hagia Sofia na ulicy Puławskiej na warszawskim Ursynowie.
Posłuchajmy charakterystycznych dla Wielkanocy pieśni prawosławnej liturgii w wykonaniu chóru parafialnego Hagia Sophia w Warszawie pod batutą Bogdana Kuźmiuka. Ponadto dyrygent wyjaśnia rolę i zadania chóru podczas nabożeństwa w cerkwi, a śpiewacy wspominają swoją drogę do chóru.
„Czas paschalnej radości w cerkwi prawosławnej trwa 40 dni, do święta Wniebowstąpienia Pańskiego. Wtedy śpiewamy uroczysty kanon paschalny, tropariony paschalne, egzapostelary paschalne”, wyjaśnia dyrygent Bogdan Kuźmiuk.
I dodaje, że pierwszy tydzień po Wielkanocy każdego dnia, nabożeństwa są identyczne jak w noc paschalną a śpiew uroczysty i triumfalny.
Chór w świątyni prawosławnej Hagia Sofia w Warszawie
W chórze śpiewają miłośnicy muzyki cerkiewnej i pasjonaci, gdyż uczestnictwo w chórze jest zajęciem czasochłonnym, bo jak zaznacza pan Kuźmiuk, próby odbywają się w tygodniu po pracy, a w soboty, niedziele i święta konieczna jest obecność na nabożeństwach.
Chór tworzą osoby w różnym wieku, różnych profesji, a nawet z różnych krajów, nawet z Dagestanu. Są wśród nich zawodowi śpiewacy, pracujący na co dzień w Teatrze Wielkim. Ale pan Bogdan mówi, że miłośnicy z czasem również stają się profesjonalistami.
Wszystkie nabożeństwa, wszystkie teksty, które śpiewane są w cerkwi, brzmią w języku cerkiewno-słowiańskim.
„Niejednokrotnie spotykamy się z takimi określeniami, że język cerkiewno-słowiański jest mało znany, niezrozumiały, może to już przeszłość, może jakiś archaizm. Ale pamiętajmy o tym, że jest, który stworzyli święci bracia Cyryl i Metody po to, aby właśnie narody słowiańskie rozumiały to, co jest zawarte w Ewangelii”, przypomina dyrygent chóru w Hagia Sopia.
Często się zdarza, że w chórach cerkiewnych śpiewają całe rodziny, małżeństwa i rodzeństwa.
Jolanta Śmiałowska