Aresztowany przez bezpiekę w 1947 roku, został oskarżony przez komunistyczne władze o działalność szpiegowską. 3 marca 1948 roku rozpoczął się pokazowy proces,a 15 marca 1948 roku Rejonowy Sąd Wojskowy w Warszawie wydał wyrok śmierci. 25 maja 1948 roku rotmistrz Pilecki został stracony w więzieniu na warszawskim Mokotowie. Jego ciała do dziś nie odnaleziono.
Rotmistrz Pilecki był więźniem i organizatorem ruchu oporu w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz, autorem raportów o Holocauście, tzw. Raportów Pileckiego, ujawniających niemieckie zbrodnie. Brał udział w Powstaniu Warszawskim.
Krótki proces
Proces Pileckiego poprzedził blisko roczny pobyt w areszcie, podczas którego był bestialsko torturowany. Później, przy ostatnim widzeniu z żoną, rotmistrz powiedział w tym kontekście, że "Oświęcim to była igraszka". Sam proces trwał krótko - od 3 do 15 marca 1948 roku. Propaganda komunistyczna nazywała oskarżonego "zdrajcą" i "płatnym najemnikiem imperialistów".
Prokuratorem oskarżającym Pileckiego był major Czesław Łapiński, przewodniczącym składu sędziowskiego - podpułkownik Jan Hryckowian - obaj dawni oficerowie AK, sędzią - kapitan Józef Badecki. Skład sędziowski - jeden sędzia i jeden ławnik był niezgodny z ówczesnym prawem. Wraz z rotmistrzem sądzono 7 innych osób, między innymi Marię Szelągowską i Tadeusza Płużańskiego - oboje zostali skazani na karę śmierci, zamienioną potem na dożywocie. Prezydent Bolesław Bierut nie zgodził się na ułaskawienie Witolda Pileckiego. O wstawiennictwo proszono też ówczesnego premiera Józefa Cyrankiewicza, byłego więźnia obozu w Auschwitz. Ten nie tylko nie pomógł, ale przywłaszczył sobie legendę rotmistrza, to o Cyrankiewiczu mówiono, że tworzył konspirację w Auschwitz.
"Wyjechał"
Wyrok na Witoldzie Pileckim wykonano 25 maja 1948 roku o godzinie 21.30 w więzieniu mokotowskim na Rakowieckiej, poprzez strzał w tył głowy. Przez kilkadziesiąt lat miejsce pochówku rotmistrza pozostawało nieznane. Po przeprowadzonych w 2012 roku ekshumacjach ustalono, iż został pochowany w zbiorowej mogile w Kwaterze na Łączce na warszawskich Powązkach. Prace poszukiwawcze trwają.
Rotmistrz Pilecki pozostawił córkę i syna. Jego rodziny nie poinformowano o wykonaniu wyroku, a paczkę dostarczoną do więzienia przez żonę, oddano z informacją, że "wyjechał". Bliscy poznali prawdę dużo później. Wyrok skazujący Pileckiego został unieważniony w 1990 roku przez Sąd Najwyższy. W 2006 roku rotmistrz został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego. W 2013 - awansowany do stopnia pułkownika.
Numer 4859
Urodził się 13 maja 1901 roku w Ołońcu w Rosji, dokąd jego rodzina została zesłana w wyniku represji za udział w Powstaniu Styczniowym. Jego dziadek, Józef Pilecki, 7 lat spędził na Syberii. Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu Leliwa.
Jako 17-latek Witold Pilecki walczył w samoobronie wileńskiej, dowodząc placówką w Ostrej Bramie w 1918 roku. Potem uczestniczył w akcji rozbrajania Niemców. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej i Bitwie Warszawskiej 1920 roku. W 1939 roku był szefem sztabu organizacji Tajna Armia Polski. Później walczył w szeregach Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej.
W 1940 roku dobrowolnie został więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz, aby organizować tam ruch oporu i prowadzić działalność wywiadowczą. Miał numer 4859. Zbierał informacje między innymi o zagładzie Żydów i tworzył konspiracyjną siatkę wewnątrz obozu. Był autorem pierwszych na świecie doniesień o Holokauście, tzw. Raportów Pileckiego. W Auschwitz-Birkenau był dwa i pół roku, uciekł zagrożony dekonspiracją.
Brał udział w Powstaniu Warszawskim w I batalionie zgrupowania Chrobry II. Później, jako dowódca 2. Kompanii, walczył w rejonie Dworca Pocztowego w jednej z najdłużej bronionych redut powstańczych, tzw. Reducie Witolda. Po kapitulacji dostał się do niewoli, a następnie dołączył do 2. Korpusu generała Władysława Andersa.
Po powrocie do kraju Pilecki prowadził działalność wywiadowczą, zbierając informacje o represjonowaniu żołnierzy AK przez NKWD, o więzieniach i deportacjach na Syberię. Meldunki były przekazywane na Zachód przez kurierów. Aresztowany 8 maja 1947 roku, po procesie został skazany na śmierć. Brytyjski historyk profesor Michael Foot zaliczył Witolda Pileckiego do sześciu najodważniejszych ludzi ruchu oporu podczas drugiej wojny światowej.
Zobacz serwis specjalny poświęcony postaci Witolda Pileckiego: pilecki.polskieradio.pl
polskieradio.pl/ho