Na listę można zgłaszać unikatowe dokumenty lub całe kolekcje, stanowiące bezcenne świadectwo historii, kultury i tradycji Polski. Polska Lista Krajowa, tworzona od 2014 roku, to – można powiedzieć - niezwykły pomnik polskiej historii, bo upamiętnia jej kluczowe momenty oraz wybitne osiągnięcia.
Do tej pory na Polską Listę Krajową Programu UNESCO "Pamięć Świata" wpisano między innymi: rękopis "Chłopów", akt detronizacji cara Mikołaja I, "Złotą Bullę” języka polskiego sprzed 800 lat, dzieła Henryka Warsa czy zbiór dokumentów pochodzących z masowych mogił w Katyniu, Charkowie i Miednoje. Na liście znalazła się też kolekcja płyt gramofonowych Polskiego Radia z września 1939 roku, rękopis „Balladyny” Juliusza Słowackiego, dokument lokacyjny miasta Krakowa z 1257 roku, rękopis "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza no i oczywiście oryginał Konstytucji 3. Maja.
Jak poinformował naczelny dyrektor Archiwów Państwowych Paweł Pietrzyk, kolejny polski obiekt został wpisany na Międzynarodową Listę UNESCO "Pamięć świata". Tym razem to zbiór 7 tysięcy dziecięcych rysunków i zeszytów z 1946 roku, dokumentujących koszmar II wojny światowej. Zbiór, który znajduje się w Archiwum Akt Nowych jest 19. polskim obiektem i 10. z zasobów Archiwów Państwowych, który znalazł się w rejestrze najcenniejszych zabytków światowego piśmiennictwa. Wpisu zbioru: "Rysunki i zapiski dzieci z czasu wojny w Europie: 1941 - 1945", dokonała w Paryżu Rada Wykonawcza UNESCO. Kolekcja polskich rysunków została włączona do międzynarodowego projektu - 8 europejskich krajów. Rysunki, które trafiły na Światową Listę UNESCO, są przejmującym świadectwem brutalności niemieckiej okupacji. "Te rysunki przedstawiają wojnę w oczach dzieci, tam jest wszystko, począwszy od: czołgów, bombardowań po egzekucje" – dodaje dyrektor Pietrzyk.
O kolejnym polskim obiekcie na Międzynarodowej Liście UNESCO "Pamięć świata" oraz o Polskiej Liście Krajowej Programu UNESCO "Pamięć Świata" Ewa Plisiecka rozmawia z dr Pawłem Pietrzykiem, naczelnym dyrektorem Archiwów Państwowych i przewodniczącym Polskiego Komitetu Programu UNESCO Pamięć Świata.