Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

Narodowy Instytut Dziedzictwa

Nasze niematerialne: Wyplatanie z korzeni świerkowych w Beskidzie Śląskim

Położony w zachodnim łuku Karpat Beskid Śląski, charakteryzuje się surowymi warunkami przyrody, co warunkowało rozwój lokalnej gospodarki i rzemiosła., Miejscowi górale musieli korzystać z zasobów, które były dostępne lokalnie. W przypadku plecionkarstwa był to korzeń świerka, który porasta tamtejsze lasy. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe rzemiosło Beskid Śląski

Nasze niematerialne: Tradycja kwestowania na Cmentarzu Stare Powązki w Warszawie jako element obchodów Dnia Wszystkich Świętych oraz Dnia Zadusznego

Kwesta powązkowska to coś więcej niż zbiórka na renowację grobów. To tradycja, która jednoczy warszawiaków w ochronie dziedzictwa kulturowego i przekazuje wartości młodszym pokoleniom. Zainicjowana w 1975 roku przez Jerzego Waldorffa, akcja od początku przyciąga znane postacie z różnych środowisk, a z czasem dołączyli do niej kolejarze, górale, uczniowie, strażacy, politycy i członkowie Bractwa Kurkowego. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Powązki cmentarz Dzień Zaduszny Zaduszki Wszystkich Świętych

Nasze niematerialne: Tradycje weselne z Szamotuł i okolic

Wesele szamotulskie zawiera elementy tańca i wielu gwarowych oracji, które były i nadal są nieodzownym elementem uroczystości weselnych. Na formę tego obrzędu, składają się wszystkie najważniejsze elementy tradycyjnego wesela począwszy od zmówin rodziców Panny Młodej z Faktorem reprezentującym Pana Młodego, przez przygotowania do wyjazdu do kościoła, mowę Drużby, po przyjazd do domu Panny Młodej, gdzie odbywa się wesele. Zaczyna się ono od odśpiewania przed zamkniętymi przed weselnikami drzwiami piosenki: „Moja matulinko, otwierejcie drzwi, byndziecie radzi zięciowi…”  Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Wielkopolska Wesele ślub

Nasze niematerialne: Krakowska koronka klockowa

Koronka klockowa powstała we Włoszech w XVI – XVIII wieku, rozwinęła się szczególnie w Niderlandach, później we Francji, Szwajcarii, Czechach, Rosji, a także w Polsce i innych krajach europejskich. Koronka klockowa w Krakowie pojawiła się i zyskała popularność za sprawą królowej Bony, jednak od momentu wprowadzenia na rynek koronek wyrabianych maszynowo sztuka ta zaczęła zanikać. Dopiero na początku XX wieku nastąpił jej renesans w Małopolsce, a w szczególności w Krakowie. Do rozpowszechnienia się na nowo tego rzemiosła przyczyniła się Zofia Dunajczan (1904-1985), która przez ponad pół wieku uczyła tej trudnej sztuki inne kobiety. [materiały NID] Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe rękodzieło

Nasze niematerialne: Garncarstwo w Medyni Głogowskiej, Medyni Łańcuckiej, Pogwizdowie i Zalesiu

Od połowy XIX wieku, miasta Medynia Głogowska, Medyni Łańcucka, Pogwizdów i Zalesie były znane z garncarstwa. Pomimo zmieniających się warunków, przemian politycznych i rosnących potrzeb społecznych, rzemiosło garncarskie na tym obszarze przetrwało i nadal jest praktykowane przez kolejne pokolenia mieszkańców.  Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe rękodzieło

Początki wiejskiego street artu. Spotkanie z Danielem Rycharskim

Daniel Rycharski to artysta wizualny, aktywista. Zajmuje się działaniami artystycznymi w przestrzeni wsi, jest twórcą wiejskiego street artu. Urodził się w 1986 roku w Sierpcu. Po studiach w Krakowie Rycharski powrócił w swoje rodzinne strony – do wsi Kurówko na Mazowszu. O jego działaniach w przestrzeni wiejskiej, często angażujących lokalną społeczność – wkrótce zrobiło się głośno w całej Polsce. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia world music Piotr Kędziorek Aleksandra Stec dziedzictwo narodowe zabawa Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi

Nasze niematerialne: Pochód inauguracyjny Uniwersytetu Jagiellońskiego

Jeden z najstarszych znanych opisów tego pochodu opisuje inaugurację otwarcia gmachu Collegium Novum w 1887 roku, kiedy to członkowie Senatu Akademickiego zbierali się w Sali Senackiej. Następnie, ubrani w togi, udawali się w porządku hierarchicznym do kolegiaty św. Anny. Najważniejsi szli na końcu, a orszak zamykał rektor. Początkowo pochód był niewielki, podobnie jak sam Senat, który składał się z zaledwie trzech przedstawicieli z czterech wydziałów [mat. NID] Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe

Nasze niematerialne: Tradycje kulturowe regionu opoczyńskiego

Wpływ na kulturę ludową regionu opoczyńskiego kształtowały lokalne osadnictwo, napływ ludności związany z przemysłem oraz XIX-wieczny podział dóbr dworskich. Na południu, gdzie rozwijał się przemysł i górnictwo, zanikły tradycje ludowe Zupełnie inaczej przedstawia się północno-zachodnia część, a więc te obszary, gdzie koncentrują się dawne wsie królewskie i biskupie. [mat. NID] Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Opoczno

Nasze niematerialne: Rusznikarstwo artystyczne i historyczne – wyroby według tradycyjnej szkoły cieszyńskiej

Tradycje wyrobu broni w Cieszyńskim mają swe korzenie w drugiej połowie XVI stulecia, a kunszt z jakim broń ta była wykonywana przyniosła rozgłos miejscowym rzemieślnikom nawet poza granicami ówczesnej Europy. Tutejsi rusznikarze wyspecjalizowali się w wyrobie małokalibrowej strzelby myśliwskiej tzw. ptaszniczki, która służyła do polowań na ptaki siedzące. Broń cieszyńskich mistrzów wyróżniała się specyficznym mechanizmem zapalającym tzw. zamkiem kołowym, a także unikatową dekoracyjnością. Dzięki połączeniu perfekcji wykonania elementów strzelniczych z unikatowym zdobnictwem, ptaszniczka wykonywana przez tutejszych mistrzów została nazwana cieszynką. [mat. NID] Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe śląsk Cieszyński broń

Nasze niematerialne: Bobowska koronka klockowa

Data pojawiania się koronkarstwa w Bobowej nie jest dokładnie znana. Wiadomo jedynie, że już przed 1866 rokiem umiejętność ta była niezwykle popularna w Bobowej, a w 1899 roku w tej miejscowości utworzono Zawodową Szkołę Koronkarstwa. Umiejętność przekazywana była z pokolenia na pokolenie i nadal odtwarzana jest przez miejscową wspólnotę m.in. poprzez używanie tradycyjnych wzorów, stworzonych jeszcze w XIX wieku. [mat.NID] Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe

Nasze niematerialne: Umiejętność wyplatania kosza „kabłącoka” w Lucimi na Radomszczyźnie

Umiejętność wyplatania kosza „kabłącoka” w Lucimi” dotyczy wiklinowego kosza o przeznaczeniu gospodarczym. Powstaje on ze świeżej, nieokorowanej wikliny (pędów wierzby różnych gatunków, najbardziej popularnego materiału plecionkarskiego w Polsce) z zastosowaniem techniki krzyżowo-żeberkowej. Kabłąk jest umiejscowiony w tylnej ścianie kosza, co daje wyrobowi charakterystyczny wygląd – ściana tylna jest płaska, a boki łagodnie zaokrąglone. Ten kształt pozwala wygodnie nosić kosz na biodrze, lub ustawić go przy ścianie. [mat. NID] Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Radomskie rękodzieło

Od świdermajerów po styl zakopiański. Dzień Architektury Drewnianej

Chaty, chatki, stodoły, ale i wille, kościoły, cerkwie - Polska jak długa i szeroka bogata jest w drewnianą architekturę. A w dniach 23-25 sierpnia możemy świętować jej najpiękniejsze przejawy. Dzień Architektury Drewnianej, a wręcz cały weekend, to ogólnopolskie wydarzenie, które przybliża architektoniczne dziedzictwo, nie tylko kultury tradycyjnej. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Piotr Kędziorek architektura

Nasze niematerialne: Wyplatanie koron żniwnych w Gogolinie

Zbiór najpiękniejszych kłosów zaczyna się już w czerwcu. Wówczas w polu dorasta jęczmień ozimy, w lipcu przychodzi czas na kolejne zboża. Następnie zebrane kłosy suszy się w przewiewnym pomieszczeniu. W tym czasie powstaje koncepcja „korony żniwnej” – misternego wieńca dożynkowego symbolizującego obfitość plonów. Szczególnie charakterystyczne tworzone są w Gogolinie, w województwie opolskim, gdzie tradycja ich wyplatania sięga około 150 lat! Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Gogolin dożynki