Zdobycie PAST-y miało dla powstańców zarówno znaczenie symboliczne, jak i strategiczne, Niemcy bowiem prowadzili z budynku ostrzał centralnej części stolicy, paraliżując działania Polaków. Żołnierze Armii Krajowej podejmowali próby odbicia gmachu, obsadzonego przez niemieckich snajperów, od początku powstania. Ostatecznie budynek został zdobyty przez batalion "Kiliński" 20 sierpnia.
Jeden z powstańców, Mieczysław Chruścicki, pseudonim "Drzewiecki" wspominał, że gmach był świetnie broniony przez Niemców, dlatego powstańcy, żeby go zdobyć, musieli go podpalić. Powstańcy podpalali budowlę za pomocą miotaczy ognia, zrobionych ze strażackich motopomp. Podpułkownik Stanisław Brzosko pseudonim "Socha", wówczas najmłodszy dowódca 2. kompanii batalionu "Kiliński", mówił, że zdobycie PAST-y przez powstańców było dla Niemców wielkim zaskoczeniem.
Krwawe walki o PAST-ę trwały 20 dni. Akcją dowodził dowódca batalionu "Kiliński" - rotmistrz Henryk Leliwa-Roycewicz. Budynek pozostał w rękach powstańców aż do dnia kapitulacji. Od 2003 roku na dachu budowli stoi sześciometrowej wysokości Znak Polski Walczącej - kotwica. 76 lat temu na zwieńczeniu budynku pojawiła się polska flaga. Po zdobyciu PAST-y zatknął ją tam Zbigniew Dębski pseudonim "Prawdzic".
Po zdobyciu PAST-y wyprowadzono z niej 115 jeńców, w tym 7 niemieckich oficerów oraz 6 rannych żołnierzy. Zginęło 36 Niemców. Po stronie polskiej poległo 38 ludzi, a 63 zostało rannych. Dane te nie obejmują osób cywilnych i strat innych placówek zlokalizowanych w pobliżu, na przykład przy ulicy Królewskiej 16 i żołnierzy innych oddziałów, którzy ochotniczo włączyli się do walki.
W tym roku już po raz siódmy Aktywna Warszawa zorganizuje wspólnie z Fundacją Polskiego Państwa Podziemnego Bieg Zdobycia PAST-y. 22 sierpnia uczestnicy imprezy będą wbiegać po schodach na 9 piętro charakterystycznego gmachu przy ul. Zielnej 39. Wydarzenie sportowe upamiętni bohaterskie walki powstańcze o zdobycie tego budynku.
IAR/ep