Rotmistrz Pilecki został dobrowolnie więźniem Auschwitz w 1940 roku, aby organizować tam ruch oporu i prowadzić działalność wywiadowczą. Spędził w obozie 947 dni. Zbierał informacje między innymi o zagładzie Żydów. Był autorem pierwszych na świecie doniesień o Holokauście - tzw. Raportów Pileckiego, ujawniających niemieckie zbrodnie.
Do ucieczki z niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Witold Pilecki wykorzystał czas tuż po Wielkanocy, gdy uwaga strażników była nieco mniejsza. Już na wolności Witold Pilecki przedstawił Armii Krajowej swój plan ataku na obóz. Nie zyskał on jednak aprobaty dowództwa.
W 1944 roku Witold Pilecki brał udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie walczył w antykomunistycznym podziemiu, między innymi gromadził meldunki o represjonowaniu żołnierzy AK przez NKWD. Aresztowany przez bezpiekę w 1947 roku przez blisko rok był torturowany. Podczas ostatniego widzenia z żoną powiedział, że "Oświęcim to była igraszka". W pokazowym procesie został oskarżony o szpiegostwo i skazany na śmierć. Zamordowano go strzałem w tył głowy, 25 maja 1948 roku.
Do dziś nie odnaleziono ciała Witolda Pileckiego. Po przeprowadzonych w 2012 roku ekshumacjach ustalono, że został najprawdopodobniej pochowany w zbiorowej mogile w kwaterze na Łączce na warszawskich Powązkach. Prace poszukiwawcze trwają.
Wyrok skazujący Witolda Pileckiego został unieważniony w 1990 roku, przez Sąd Najwyższy. W 2006 roku rotmistrz został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego. W 2013-tym - awansowany do stopnia pułkownika.
Brytyjski historyk profesor Michael Foot (zmarły w 2012) zaliczył Witolda Pileckiego do sześciu najodważniejszych ludzi ruchu oporu podczas II wojny światowej.
IAR/PP