Redakcja Polska

80 lat temu urodził się Tomasz Stańko, kompozytor i muzyk jazzowy

11.07.2022 16:00
11 lipca 1942 roku - urodził się Tomasz Stańko, trębacz jazzowy i kompozytor, mistrz improwizacji, jeden z najwybitniejszych muzyków w historii polskiego jazzu. Nagrał około 40 płyt, tworzył też do filmu. Jego muzykę można było usłyszeć w takich produkcjach, jak: "Pożegnanie z Marią", "Egzekutor" czy "Reich". Zmarł w 2018 roku.
Audio
  • 80 lat temu urodził się Tomasz Stańko, kompozytor i muzyk jazzowy. Materiał Haliny Ostas [posłuchaj]
Tomasz Stańko urodził się w Rzeszowie
Tomasz Stańko urodził się w RzeszowieForumgwiazd.com.pl/Forum

Urodził się 11 lipca 1942 roku w Rzeszowie. Odebrał gruntowne wykształcenie muzyczne - zaczynając od skrzypiec i fortepianu w szkole podstawowej, a kończąc na klasie trąbki w konserwatorium w Krakowie.

Debiutował w 1962 roku w zespole Jazz Darings wraz z Adamem Makowiczem, grał też w grupie Krzysztofa Komedy. Jeszcze w latach 60. założył własny kwartet, potem kwintet. W kolejnej dekadzie jako jeden z pierwszych muzyków jazzowych rozpoczął eksperymenty z instrumentami elektronicznymi, czego efektem była wydana w 1973 roku płyta "Fish face", nagrana z saksofonistą Tomaszem Szukalskim i perkusistą Stu Martinem. W latach 80. założył zespół Freelectronic, z którym prowadził dalsze eksperymenty z brzmieniami elektronicznymi. W latach 90. wrócił do instrumentarium akustycznego.
W 2010 roku ukazała się autobiograficzna książka "Desperado", w której Tomasz Stańko wyznał, że przez wiele lat zmagał się z uzależnieniem od alkoholu i narkotyków, pisze też o skutecznym wyjściu z nałogów.

Był aranżerem, liderem wielu zespołów, muzykiem znanym i cenionym nie tylko na polskiej, ale i europejskiej scenie jazzowej. Był znany w Stanach Zjednoczonych, gdzie często grywał z amerykańskimi muzykami. Przez kilka lat mieszkał w Nowym Jorku. Chwalono go za niepowtarzalny styl improwizacji, nastrojowy klimat, rozpoznawalne, charakterystyczne brzmienie jego trąbki. Grał - jak pisali krytycy - ekscentrycznie i prowokacyjnie, jednak sam deklarował, że inspiracje czerpie z tradycji. Występował z najsłynniejszymi muzykami w Polsce i na świecie, między innymi z Krzysztofem Komedą, Adamem Makowiczem, Michałem Urbaniakiem, Urszulą Dudziak, a także z Ceclilem Taylorem, Dave Hollandem, Garym Peacockiem, Peterem Warrenem, Edwardem Vesalą i wieloma słynnymi artystami jazzu.

Tomasz Stańko wydał około 40 płyt jako lider różnych zespołów i przedsięwzięć muzycznych. Wspólnie z Krzysztofem Komedą nagrał dwa albumy, a dźwięk jego trąbki pojawia się na wielu płytach innych muzyków, z którymi grał jako gość. Skomponował muzykę do kilkudziesięciu filmów, w tym "Cisza", "Łóżko Wierszynina ", "Trąd". Pisał muzykę także na potrzeby spektakli teatralnych: "Balladyny", "Nienasycenia" czy "Wyzwolenia".

Jednym z jego najciekawszych przedsięwzięć artystycznych było skomponowanie tła muzycznego do ekspozycji stałej tworzonego w 2004 roku Muzeum Powstania Warszawskiego. Wziął też udział w wieczorach poetycko-muzycznych z Wisławą Szymborską, których późniejszym efektem była płyta "Wisława".

Za działalność artystyczną został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał także Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" oraz wyróżnienie ministra kultury i dziedzictwa narodowego za całokształt pracy twórczej.

Zmarł 29 lipca 2018 roku po kilkumiesięcznych zmaganiach z chorobą nowotworową. Miał 76 lat. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.


IAR/ho

Zobacz więcej na temat: Jazz Tomasz Stańko Nowy Jork

19. Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera od 27 sierpnia

04.07.2022 17:20
Zarówno wielkie, jak i kameralne spotkania z żydowską kulturą, sztuką, tradycją w interpretacji polskich i międzynarodowych artystów - tak zapowiada się 19. Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera, który rozpocznie się 27 sierpnia.

Retrospektywna wystawa prac Wojciecha Siudmaka w Gliwicach

09.07.2022 17:33
Wernisaż retrospektywnej wystawy prac Wojciecha Siudmaka pt. „Uniwersum” odbył się w Willi Caro Muzeum w Gliwicach. Obrazy, rysunki i rzeźby znanego malarza można oglądać do 10 października.

„Utracone / Odzyskane. Z kolekcji wrocławskich”. Wystawa w Kordegardzie - Galerii Narodowego Centrum Kultury

11.07.2022 13:04
W Warszawie zaprezentowano najcenniejsze dzieła spośród strat wojennych odzyskanych w ostatnich latach dzięki staraniom resortu kultury. Na ekspozycji pojawiły się także obiekty, które nie były do tej pory publicznie prezentowane.