Dzień Pamięci obchodzony jest w rocznicę pierwszego transportu Polaków do niemieckiego obozu Auschwitz. W tym roku mija 80 lat od tamtych wydarzeń. 14 czerwca uważany jest za dzień, w którym Auschwitz zaczęło funkcjonować.
Epidemia koronawirusa. E-lekcje historii z Polskim Radiem. Materiały dla nauczycieli. II wojna światowa
Dyrektor Muzeum Piotr Cywiński poinformował we wtorek, że z uwagi na epidemię koronawirusa uroczystości w Miejscu Pamięci niestety nie będą miały charakteru masowego.
Ograniczenia w związku z pandemią
- Wiele zaplanowanych wydarzeń, zwłaszcza wystawienniczych, będziemy przenosić w przestrzeń internetową. Przygotowujemy także specjalną lekcję internetową poświęconą historii Polaków w niemieckim obozie Auschwitz. Wiele informacji będzie się także pojawiać w mediach społecznościowych po to, aby z historią pierwszego transportu i początków obozu Auschwitz dotrzeć do jak najszerszej grupy odbiorców w świecie. Program głównych obchodów będzie jednak dostosowany do ograniczeń wynikających z zagrożenia pandemią. Ze wszystkimi współorganizatorami będziemy w najbliższych dniach zastanawiać się, w jaki sposób najgodniej upamiętnić czerwcową rocznicę w tych szczególnych okolicznościach - powiedział dyrektor Cywiński.
Zobacz serwis edukacyjny portalu PolskieRadio24.pl z okazji 75. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Auschwitz.
Dyrektor przypomniał, że w ubiegłych latach główne obchody składały się trzech elementów. Była to msza św. w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach, przestrzeni sakralnej w szczególny sposób związanej z więźniami pierwszego transportu. Później następowało oficjalne upamiętnienie w historycznym miejscu przybycia transportu, gdzie dziś znajduje się Małopolska Uczelnia Państwowa im. rtm. Witolda Pileckiego. Obchody wieńczyło oddanie hołdu ofiarom Auschwitz pod Ścianą Straceń na terenie byłego obozu Auschwitz I.
Pierwsi więźniowie
14 czerwca 1940 r. do KL Auschwitz z więzienia w Tarnowie dotarł pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych. Wśród deportowanych byli m.in. żołnierze kampanii wrześniowej, którzy usiłowali przedrzeć się na Węgry, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci.
Kazimierz Smoleń - całe życie w cieniu Zagłady
Spośród więźniów z pierwszego transportu wojnę przeżyło 239. Pozostali zginęli w obozie lub ich dalszy los nie jest znany. Ostatni z więźniów pierwszego transportu – Kazimierz Albin – odszedł 22 lipca 2019 r.
W Auschwitz Niemcy uwięzili ok. 150 tys. Polaków. Połowa z nich tam zginęła, a wielu kolejnych po przeniesieniu do innych obozów. W pierwszym okresie istnienia KL Auschwitz więzieni byli w nim głównie Polacy, dla których Niemcy go założyli. W połowie 1942 r. ich liczba zrównała się z Żydami. Od 1943 r. liczba więźniów żydowskich stanowiła już większość. W KL Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. Obóz Auschwitz został wyzwolony 27 stycznia 1945 r. przez Armię Czerwoną.
Troska o pamięć wielu instytucji
Organizatorami oficjalnych uroczystości oprócz Muzeum są m.in. lokalne samorządy, krakowski oddział IPN, fundacje i stowarzyszenia zajmujące się kultywowaniem pamięci o ofiarach, diecezja bielsko-żywiecka, franciszkanie, oświęcimskie Centrum Żydowskie i stowarzyszenie Romów.
Od 2006 r. dzień 14 czerwca obchodzony jest w Polsce jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.
pg