Redakcja Polska

55 lat temu zmarł generał Tadeusz "Bór" Komorowski, komendant główny AK

25.08.2021 12:32
Był komendantem głównym Armii Krajowej, Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych i premierem rządu RP na uchodźstwie; to on w 1944 roku wydał rozkaz rozpoczęcia Powstania Warszawskiego.
Audio
  • 55 lat temu zmarł generał Tadeusz "Bór" Komorowski - materiał Ewy Plisieckiej [posłuchaj]
Gen Bór-Komorowski, 1946 r.
Gen Bór-Komorowski, 1946 r.Foto: Wikipedia/Domena Publiczna

Tadeusz Komorowski w czasie I wojny światowej służył na frontach rosyjskim i włoskim. Był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku. Brał udział w kampanii wrześniowej w 1939. Po zakończeniu walk przedostał się do Krakowa, gdzie podjął działalność konspiracyjną. W lecie 1941 roku został zastępcą dowódcy ZWZ generała Stefana Roweckiego "Grota". W lipcu 1943, po aresztowaniu "Grota", przejął dowodzenie Armią Krajową.

1 sierpnia 1944 roku z rozkazu generała Tadeusza "Bora" Komorowskiego wybuchło Powstanie Warszawskie.

Gen. Komorowski przez cały okres Powstania pozostawał w stolicy. Nie był jego faktycznym dowódcą, ale podejmował wiele decyzji taktycznych, szczególnie dotyczących północnej części walczącego miasta. Jednym z najtrudniejszych momentów zrywu było dla niego przejście kanałami ze Starówki do Śródmieścia. Po 63 dniach boju, wobec braku perspektyw dalszej walki, gen. Komorowski podjął decyzję o zakończeniu walk w Warszawie.

W październiku 1944 generał "Bór" Komorowski trafił do niemieckich oflagów. W maju 1945 r. w Londynie przejął funkcję Naczelnego Wodza. W latach 1947–1949 był premierem rządu RP na uchodźstwie. W latach 1949–1954 wchodził w skład Rady Politycznej, a od 1956 r. opozycyjnej wobec prezydenta Augusta Zaleskiego Rady Trzech. Zmarł 24 sierpnia 1966 r. Pochowany został w Londynie na cmentarzu Gunnersbury. 30 lipca 1994 r. szczątki gen. Bora-Komorowskiego spoczęły na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Podczas pogrzebu Jan Nowak Jeziorański zacytował mało znaną wypowiedź Goebbelsa, któremu adiutant doniósł, że Komorowski odmówił wydania rozkazu zaprzestania walki przez pozostałe po Powstaniu oddziały AK: „Co za naród! Ta Polska poprzez swoje dzieje nieustannie najeżdżana, okupowana, rozdarta, jej granice zniesione, życie narodowe zdławione, a jednak duch tego narodu przetrwał wieki, jak płomień wciąż bije w górę z popiołów i zgliszcz. Im groźniejsza nawałnica, tym większy żar”. Legendarny Kurier z Warszawy dodał: „Uosobieniem tego ducha stał się gen. Tadeusz Bór-Komorowski”.

W 1995 roku generała uhonorowano najwyższym polskim odznaczeniem - Orderem Orła Białego. W sierpniu 2016 roku Senat uczcił 50. rocznicę śmierci "Bora" Komorowskiego specjalną uchwałą, w której oddano hołd dowódcy AK.

IAR/ep