Redakcja Polska

Marian Rejewski - wybitny matematyk i kryptolog, który przyczynił się do złamania kodu Enigmy

02.10.2019 14:39
Marian Adam Rejewski, matematyk, kryptolog i żołnierz, pracownik Biura Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego, projektant bomby kryptologicznej, człowiek, który przyczynił się do złamania szyfru Enigmy.
Audio
  • Marian Rejewski - wybitny matematyk i kryptolog, który złamał szyfr Enigmy [posłuchaj]
Marian Rejewski, matematyk i kryptolog
Marian Rejewski, matematyk i kryptologFoto: youtube.com

Marian Adam Rejewski urodził się 16 sierpnia 1905 w Bydgoszczy znajdującej się pod zaborem pruskim. W roku 1929 ukończył wydział matematyczno-przyrodniczy Uniwersytetu Poznańskiego ze stopniem magistra filozofii. Przed uzyskaniem dyplomu zaczął uczęszczać na kurs kryptologii organizowany przez Sztab Główny Wojska Polskiego, by po studiach podjąć pracę w poznańskiej filii sztabowego Biura Szyfrów, w którym prowadził dekryptaż przechwyconych niemieckich meldunków radiowych.

Po przeniesieniu się do Warszawy zajmował się szyfrem Kriegsmarine. W 1932 roku rozpoczął pracę nad łamaniem szyfru maszyny Enigma. Wiedza, jaką zdobył ze swoim zespołem, została przekazana wywiadom Francji i Wielkiej Brytanii, a odkodowanie dzięki temu niemieckich komunikatów wpłynęło na losy drugiej wojny światowej. W trakcie wojny po opuszczeniu Polski Marian Rejewski kontynuował jako kryptolog współpracę z wywiadami państw alianckich, a służąc w Wojsku Polskim w Wielkiej Brytanii awansował do stopnia porucznika.

Koniec wojny zakończył jego karierę wojskową i kryptologiczną. Marian Rejewski wrócił do Polski, a wiedza o jego roli przy złamaniu szyfru Enigmy pozostała tajemnicą aż do lat siedemdziesiątych.​

Porucznik w stanie spoczynku Marian Rejewski zmarł na zawał serca 13 lutego 1980 roku. Został pochowany z wojskowymi honorami na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Polski matematyk został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, uhonorował go też odznaczeniem Kontrwywiad NATO, a także międzynarodowe stowarzyszenie inżynierów. Po jego śmierci córka odebrała również medal od brytyjskiego sztabu obrony, przyznany mu po wojnie.​ 

O wkładzie Mariana Rejewskiego w złamanie szyfru Enigmy, opowiada Grzegorz Rutkowski, historyk z Muzeum Historii Polski.

Audycja jest współfinansowana przez Fundację "Pomoc Polakom na Wschodzie" w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za Granicą.

Audycję zrealizowała Magdalena Górecka-Balcer.

Teksty czyta Krzysztof Dumała.

Do wysłuchania audycji zaprasza Przemysław Pawełek.