HISTORYCZNY MOMENT DLA UKRAINY I UNII EUROPEJSKIEJ
Premier Mateusz Morawiecki powiedział, że przyznanie Ukrainie statusu kandydata do Unii Europejskiej to decyzja strategiczna, która pozytywnie wpływa na bezpieczeństwo Wspólnoty. Szef polskiego rządu mówił o tym w Brukseli, gdzie podczas posiedzenia Rady Europejskiej podjęto tę historyczną decyzję. Mateusz Morawiecki podkreślił, że przekonanie do tego unijnych partnerów nie było łatwe.
Status kandydata to pierwszy krok na drodze do Unii Europejskiej. By do niej wejść, Ukraina będzie musiała spełnić kryteria polityczne i ekonomiczne. Szacuje się, że rozmowy akcesyjne potrwają co najmniej dekadę.
Nadanie Ukrainie statusu kraju kandydującego do Unii jest zasadne - mówił w Brukseli premier Holandii Mark Rutte. Przyznał, że jego kraj początkowo był przeciwny, ale rekomendacje Komisji go przekonały: "Obawiałem się, że dyskusja może doprowadzić do pewnego rodzaju pospiesznych decyzji o statusie kandydata dla Ukrainy. Kluczowy jest tu system podejmowania decyzji. On nie jest emocjonalny tylko polityczny. I muszę przyznać, że Komisja przedstawiła bardzo wyważoną propozycję. Będę brutalnie szczery - jeszcze wiele pozostaje do zrobienia, choć zrobiono już dużo, by przyznać status kandydata."
Komisja Europejska, rekomendując przyznanie statusu kandydata przedstawiła również listę warunków, które Ukraina będzie musiała spełnić, by przejść do kolejnego etapu, czyli negocjacji członkowskich. Chodzi o walkę z korupcją, reformy polityczne i ekonomiczne. We wnioskach ze szczytu napisano, że Komisja będzie publikować raporty na temat spełniania tych warunków i na ich podstawie unijne kraje podejmą kolejne decyzje.
PRIORYTETY KRAJÓW TRÓJMORZA
Prezydent Andrzej Duda powiedział, że wspólny, skoordynowany rozwój infrastruktury drogowej i energetycznej oraz cyberbezpieczeństwa jest priorytetem Trójmorza. Mówił o tym w Rydze podczas szczytu państw inicjatywy.
Andrzej Duda podkreślił, że współpraca w ramach Trójmorza od lat zmierza ku unowocześnieniu państw uczestniczących.
Sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych Anthony Blinken podczas nagranego wcześniej przemówienia zwrócił uwagę, że wojna Putina na Ukrainie podkreśliła znaczenie dobrze rozwiniętej infrastruktury: "Mówimy tu o autostradach, połączeniach kolejowych i lotniskach. Są one bardzo konieczne jeśli chodzi o działania NATO. Zostały one wykorzystane do tego, aby wysłać pomoc humanitarną, a sześć milionów cywilów mogło się wydostać z Ukrainy. Większość uchodźców znalazło schronienie właśnie w waszych krajach. W końcu: Rosja blokuje eksport zboża z Ukrainy i ta sama infrastruktura jest niezwykle istotna, aby wydostać żywność stamtąd."
Blinken zwrócił uwagę, że kraje Trójmorza podejmują szereg kroków w celu uniezależnienia od Rosji i podał kilka przykładów: "Polska zainwestowała w gazociąg Baltic Pipe, aby sprowadzać norweski gaz przez Danię, w pełni odcinając się od surowca z Rosji. Łotwa, Litwa i Estonia przestały importować gaz i zwiększają produkcję energii przyjaznej środowisku. Rumunia uniemożliwia niezaufanym firmom wejście w sieć 5G."
Jednym z głównych tematów szczytu Trójmorza w Rydze było wspólne bezpieczeństwo, w tym energetyczne. Państwa Trójmorza postanowiły też stworzyć nowy rodzaj partnerstwa - partnerstwo uczestniczące, które przyznano Ukrainie.
ROSJA WINNA NOWEJ FALI GŁODU NA ŚWIECIE
Szef unijnej dyplomacji nazwał zbrodnią wojenną blokowanie przez Rosję eksportu zboża z Ukrainy. Josep Borrell mówił o tym w Luksemburgu, przed posiedzeniem ministrów spraw zagranicznych krajów członkowskich na którym jednym z tematów była rosyjska blokada ukraińskich portów: "Wzywamy Rosję do odblokowania portów. To niewyobrażalne, że miliony ton pszenicy pozostają zablokowane na Ukrainie podczas gdy w innych miejscach na świecie ludzie cierpią z powodu głodu. To prawdziwa zbrodnia wojenna."
Z powodu rosyjskiej blokady w czarnomorskich portach utknęło ponad 20 milionów ton zboża. Przed rosyjską napaścią Ukraina eksportowała zboże przede wszystkim do krajów Afryki, którym grozi głód i Bliskiego Wschodu.
Unijne kraje tworzą tak zwane korytarze solidarnościowe, by priorytetowo wyeksportować ukraińskie zboże. Udostępniane są europejskie porty, statki, dodatkowe tabory kolejowe, oraz samochody ciężarowe. To jednak nie wystarczy dlatego Unia rozmawia też z krajami Afryki, by te naciskały na Rosję w sprawie odblokowania ukraińskich portów.
Ukraińskie porty należy odblokować drogą militarną - uważa minister spraw zagranicznych Zbigniew Rau.
Szef polskiej dyplomacji powiedział, że Polska podziela opinię państw bałtyckich, że można poszukiwać dróg drożności eksportu drogą lądową, ale najpierw trzeba dozbroić Ukrainę.
Chodzi o to - jak tłumaczył szef polskiej dyplomacji Zbigniew Rau - by sprzęt wojskowy odepchnął Rosjan od wybrzeża w sposób skuteczny, by przywrócić możliwość eksportu drogą morską. W maju Rosja nielegalnie wywiozła z Ukrainy 180 tysięcy zboża wartego ponad dwa miliardy hrywien. Skradzione zboże Rosjanie wywożą ciężarówkami z obwodów z chersońskiego, donieckiego, ługańskiego i zaporoskiego na Krym Krym, a potem statkami z portu "Awlita" do krajów, które wspierają rosyjską inwazję. W maju satelity Planet Labs zarejestrowały długie kolumny ciężarówek ze zbożem, kierujące się w stronę Krymu.
Minister spraw zagranicznych Turcji zapowiedział, że jego kraj nie kupi zboża skradzionego przez Rosję. Według jego słów, dopiero, gdy zostanie zawarte porozumienie między Ukrainą i Rosją, Turcja zagwarantuje stworzenie stref bezpieczeństwa dla ukraińskiego zboża w basenie Morza Czarnego. Ukraińska prokuratura prowadzi dochodzenie w sprawie nielegalnego wywozu zboża ukraińskiego przez Rosję na Krymu i potem do trzecich krajów.
Na magazyn Mija Tydzień zaprasza Katarzyna Semaan.