120 lat temu na świat przyszedł Witold Pilecki - rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, dobrowolny więzień Auschwitz, organizator konspiracji antyniemieckiej i antykomunistycznej, ofiara stalinowskiego terroru.
Dyrektor Muzeum - Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej Karol Madaj przypomina, że mimo udziału w antyniemieckiej konspiracji, rotmistrz Pilecki padł ofiarą terroru komunistycznego już po II wojnie światowej. "Tragizmu niesamowicie dodaje to, że taki bohater, który powinien być przez powojenną Polskę hołubiony, zostaje schwytany jako szpieg. W procesie pokazowym skazany na karę śmierci, która została wykonana. Sam Pilecki pisał, że to, co przeżył w Auschwitz było igraszką w porównaniu z tym, co zgotowali mu komuniści w Polsce. Do tego stopnia chciano wymazać pamięć o nim, że do dzisiaj nie mamy jego grobu" - mówił Dyrektor Muzeum - Dom Rodziny Pileckich.
Instytut Pileckiego inauguruje Międzynarodową Nagrodę imienia Witolda Pileckiego. Nagroda, zostaje powołana z okazji 120. rocznicy urodzin rotmistrza i przyznawana będzie corocznie za książki wydane po polsku lub angielsku w trzech kategoriach: naukowa publikacja historyczna, reportaż historyczny oraz książka reporterska ukazująca przebieg współczesnych konfliktów zbrojnych i miejsca szczególnego zagrożenia dla godności człowieka.
Dyrektor Instytutu Wojciech Kozłowski wyjaśnia, że ogłoszenie nowej nagrody ma przede wszystkim zachęcić do pisania o totalitaryzmach. "Jako Instytut badawczy zajmujący się polskim doświadczeniem dwóch totalitaryzmów w XX wieku jesteśmy przekonani, że to pole badawcze jest niezwykle istotne i nagroda, którą inaugurujemy będzie dodatkową zachętą do tego aby na to pole badawcze wchodzić i się nim zajmować".
Dyrektor Kozłowski wyjaśnia, że niezwykle ważną kategorią nagrody jest ta związana z książką reporterską ukazującą przebieg współczesnych konfliktów zbrojnych i miejsca szczególnego zagrożenia dla godności człowieka. "Idąc tropem Witold Pileckiego, który napisał raporty z KL Auschwitz, postanowiliśmy wyróżnić osoby, które mają odwagę aby trafiać tam gdzie ludzka godność jest deptana, tam gdzie ludzie są prześladowani i docierać do szerokiego odbiorcy z prawda o tych konfliktach".
Tomasz Stefanek - pełnomocnik dyrektora Instytut Pileckiego do spraw programowych podkreśla, że wybór rotmistrza na patrona nagrody nie jest przypadkowy, ponieważ jest on autorem raportów ukazujących rzeczywistość niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, ukazujących przeżycia i emocje autora oraz więźniów obozu. Jego raporty - dodaje Tomasz Stefanek - są też refleksją literacką nad tym co zdarzyło się w Auschwitz podczas okupacji niemieckiej.
Witold Pilecki, zdecydował się w 1940 roku na ochotnika przeniknąć do KL Auschwitz. Organizował tam ruchu oporu i przygotowywał raporty o niemieckich zbrodniach. Trafiły one do władz Armii Krajowej, polskiego rządu w Londynie oraz przedstawicieli państw alianckich.
W międzynarodowej kapitule nagrody znajdują się uznani historycy, korespondent wojenny i autor biografii Ochotnika do Auschwitz Jack Fairweather, dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński oraz reprezentujący Rodzinę Pileckich Krzysztof Kosior, prawnuk rotmistrza. Nagroda, której partnerem jest Muzeum Auschwitz, dofinansowana została ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
Szczegółowy regulamin konkursu dostępny jest na stronie internetowej Instytutu Pileckiego - instytutpileckiego.pl