Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Section00

MOJE ARCHIWUM

Patrzymy na pożółkłe zdjęcia, zaglądamy do dokumentów sprzed wielu lat. Jaka historia się za nimi kryje? To mój dziadek, był w KOP-ie w Płocku, moja prababcia prowadziła ochronkę w Grabowie... Każdy z nas niesie rodziną historię. Zwracamy się z prośbą do Państwa o zdjęcia najciekawszych pamiątek rodzinnych. Zajrzyjmy do domowego archiwum. Może skrzynka, w której dziadek przechowywał naboje? A może patefon, na którym miejscowej kawiarni odtwarszano płyty z wytwórni Rudzkiego? A to suknia, w której prababcia wzięła ślub w pierwszym tygodniu wojny... Każdy z nas i każde nasze wspomnienie tworzy wspólną polską historię.

KAPITUŁA

  • 1. prof. dr hab. Janusz Odziemkowski – Przewodniczący Kapituły
  • 2. Joanna Chojecka – Z-ca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych
  • 3. Mariusz Olczak – Z-ca Dyrektora Archiwum Akt Nowych
  • 4. Arkadiusz Gołębiewski – reżyser
  • 5. Radosław Kałużniak – Dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego
  • 6. dr Agnieszka Kamińska – Dyrektor Programu I Polskiego Radia SA
  • 7. Anna Perek-Zaborska – Z-ca sekretarza Programu I Polskiego Radia SA
Lato z Radiem 2019 Moje Archiwum
Section01

NAGRODZENI

Romuald Oziewicz. Miejsce pierwsze. Nagroda: wycieczka

Uzasadnienie Kapituły: za zachowanie pamięci o zapomnianych fragmentach polskiej historii w niezwykle bogatym, dobrze zachowanym i opisanym archiwum rodzinnym. Opis jednego ze zdjęć: Charbin 1904 - spotkanie pięciu braci w Charbinie w czasie wojny rosyjsko-japońskiej w latach 1904-1905. Mój dziadek Zygmunt był poborowym do służby na czas wojny, Stanisław i Władysław służyli jako oficerowie w czasie wojny, Dominik był pracownikiem Kolei Wschodnio-Chińskiej w służbie telegraficznej, a Józef był kierownikiem ekspedycji w celu pozyskiwania drewna w koncesjach polskiego przemysłowca Władysława Kowalskiego w Mandżurii. Wszyscy pochodzili z rodziny Adolfa Oziewicza i Emilii Szklennik osiadłej na terenach obecnej Litwy, powiatu Świciańskiego. Stanisław Oziewicz w latach walki o niepodległość służył w 66 Pułku (Chełmno) Kaszubskim. Kawaler Orderu Virtuti Militari kl.V no.4150 Dz.Pers. 2/22. W czasie poprzedniej służby w armii carskiej od 1900-1904 przymusowo, w tym szkoła w Kazaniu, w niewoli niemieckiej od 21 lutego 1915 do 5 listopada 1918. 

Michał Michałkiewicz. Miejsce drugie. Nagroda: tablet

Uzasadnienie Kapituły: za wyjątkową pasję w gromadzeniu zbiorów i historii rodzinnych oraz ogromny wkład pracy w zabezpieczenie pamiątek po swoich przodkach. Opis jednego ze zdjęć: liczni członkowie mojej rodziny brali udział w walkach związanych z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Najstarsze pamiątki rodzinne, które posiadam związane są Antonim Tułodzieckim (1809-1865) - moim prapradziadkiem (dziadkiem mojej babci Zofii Michałkiewicz z domu Długołęckiej). Antoni Tułodziecki był właścicielem majątku Janowice w powiecie Nieszawskim i był jednym z lepszych gospodarzy wielkopolskich swego czasu. Przez bardzo długie lata był on plenipotentem Macieja hr. Mielżyńskiego z Gościeszyna. Dzierżawił również majątek Osiecz Wielki (powiat Włocławek) od Marii hr. Bnińskiej oraz Starą Dąbrowę (powiat Wolsztyn) w dobrach hr. Macieja Mielżyńskiego. Antoni był wielkim patriotą, brał udział w Powstaniu Listopadowym 1830/1831 r. i Powstaniu Styczniowym 1863 r., był więźniem "Pawiaka" w Warszawie za przechowywanie powstańców 1863 r. Antoni Tułodziecki ożenił się z Pelagią Lipińską (1819-1896).&

Jolanta Śliwińska. Miejsce trzecie. Nagroda: tablet

Uzasadnienie Kapituły: za wzruszającą historię oraz troskliwość i pieczołowitość w zachowaniu niezwykłych pamiątek i dokumentów z dalekiej syberyjskiej przeszłości rodziny. Opis jednego ze zdjęć: MOJA MATKA ALICJA Z KUCZEWSKICH DOBROWOLSKA. Nikt z mojej rodziny nie walczył z bronią w ręku o odzyskanie niepodległości Polski, ale… w 1912 roku mój dziadek, urzędnik bankowy został wywieziony, podobnie jak wielu pracowników państwowych, na Syberię. Osiedlony został w Czycie. W ślad za nim pojechała żona z kilkuletnią Lilą. I tam moja mama uczyła się patriotyzmu. W listopadzie 1914 roku, wówczas sześcioletnia, wraz ze swoimi rodzicami kwestowała na pomoc Polakom. 

WYRÓŻNIENI

Andrzej Gwoździk

Mój dziadek Józef Karkulak nie mówił o wojnie. Wiemy tylko, że we wrześniu 1939 roku brał udział w obronie Warszawy, później jako mieszkaniec Pomorza został wcielony do Wehrmachtu, z którego zdezerterował we Francji i dostał się do Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii. Dni lęku, niepewności o własny los, troska o rodzinę pozostawioną w Polsce zamknięte w jednym zdaniu. Nigdy nie opowiedziana historia, która mogłaby posłużyć za scenariusz filmu. W naszym rodzinnym archiwum mamy jednak pamiątkę, mówiącą za niego – znaleziony we Francji dziewiętnastowieczny słownik, który uratował życie dziadkowi, zatrzymując na swych stronicach kulę karabinową. Jak się okazało nabój przebił blaszany kubek i utkwił w grubej księdze schowanej w plecaku. Szczęśliwy przypadek, cud - nie wiemy, ale książkę tę do dziś przechowujemy jak relikwię.

Maciej Zawistowski

Zdobiona łuska z pocisku armatniego z okresu tuż po zakończeniu I wojny światowej jest rodzinną pamiątką pozostałą po Franciszce Szter z domu Zawistowskiej, siostrze mojego pradziadka. Łuska została bogato ozdobiona poprzez nacinanie ostrym narzędziem i stanowi przykład sztuki okopowej. Z jednej strony widnieje orzeł ze skrótem RP wzorowany prawdopodobnie na orzełku legionów polskich, na którego piersi widnieje data '1919'. Na otoku orła znajduje się napis 'Na pamiątkę w dowód wdzięczności od polskiego żołnierza z Francyi dla Panny F. Zawistowskiej.' Po drugiej stronie znajduje się profil Ignacego Jana Paderewskiego, ówczesnego premiera Rzeczypospolitej. Franciszka Zawistowska urodziła się i wychowała w małej wsi pod Łuckiem na Wołyniu, gdzie część tzw. Błękitnej Armii gen. Hallera toczyła walki przy stabilizacji granic państwa. Wedle rodzinnej opowieści ciocia miała uratować życie pewnemu rannemu w walce żołnierzowi, który później się w niej zakochał, lecz w końcu do ślubu nie doszło. 

Anna Leliwa Pilecka

Pragnę pokazać dyplom doktoratu mojej Babuni - Anny Pileckiej (zd. Peraus). Byłą pierwsza kobietą, która w historii polskiej farmacji uzyskała dyplom doktora farmacji na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ciekawostką jest, że dyplom odebrała w dniu przeprowadzenia przez niemców Sonderaktion Krakau. Wg Jej wspomnień, wychodząc z budynku UJ minęła się z profesorami wchodzącymi na na 'wykład' w czasie którego zostali aresztowani. Dyplom zajmuje honorowe miejsce w moim domu w Walencji.

Adam Andrzejewski

Odznaczenia i czapka munduru kombatanckiego Powstańców Wielkopolskich należące do mojego Dziadka Stefana Andrzejewskiego ( 15 Wielkopolski PAL - Bydgoszcz) . Pierwszym odznaczeniem tychże powstańców bywał nierzadko Krzyż Żelazny. Ten jest wyróżnieniem Dziadka za odwagę i rany na polach Flandrii w 1917 r. Kolejno: Powstanie Wielkopolskie, wojna o kresy, odsiecz Lwowa i wkroczenie przez Bramę Chrobrego do Kijowa. Był przyczółek na Dnieprze i Obrona Warszawy w wojnie polsko-bolszewickiej, kampania wrześniowa 1939 r. O ironio - ten Krzyż Żelazny od Cesarza Wilhelma uratował dziadka i moją rodzinę wraz z zamieszkującymi z nimi w mieszkaniu na Mokotowie przyjaciółmi, kiedy pewnej nocy zapukało do ich drzwi Gestapo...

Jolanta Śliwińska

MOJA MATKA ALICJA Z KUCZEWSKICH DOBROWOLSKA Nikt z mojej rodziny nie walczył z bronią w ręku o odzyskanie niepodległości Polski, ale… W 1912 roku mój dziadek, urzędnik bankowy został wywieziony, podobnie jak wielu pracowników państwowych, na Syberię. Osiedlony został w Czycie. W ślad za nim pojechała żona z kilkuletnią Lilą. I tam moja mama uczyła się patriotyzmu. W listopadzie 1914 roku, wówczas sześcioletnia, wraz ze swoimi rodzicami kwestowała na pomoc Polakom. Oryginalne papierowe plakietki wraz ze zdjęciami zachowały się do dziś. 

GALERIA KONKURSOWA

Jolanta Śliwińska. Miejsce trzecie. Nagroda: tablet

Uzasadnienie Kapituły: za wzruszającą historię oraz troskliwość i pieczołowitość w zachowaniu niezwykłych pamiątek i dokumentów z dalekiej syberyjskiej przeszłości rodziny. Opis jednego ze zdjęć: MOJA MATKA ALICJA Z KUCZEWSKICH DOBROWOLSKA. Nikt z mojej rodziny nie walczył z bronią w ręku o odzyskanie niepodległości Polski, ale… w 1912 roku mój dziadek, urzędnik bankowy został wywieziony, podobnie jak wielu pracowników państwowych, na Syberię. Osiedlony został w Czycie. W ślad za nim pojechała żona z kilkuletnią Lilą. I tam moja mama uczyła się patriotyzmu. W listopadzie 1914 roku, wówczas sześcioletnia, wraz ze swoimi rodzicami kwestowała na pomoc Polakom. 

Adam Andrzejewski

Przedstawia basen kąpielowy Towarzystwa Wioślarskiego w Łucku. Basen ten został wybudowany przed wojną na Styrze i jak widać cieszy się sporym powodzeniem sfer sportowych tego miasta. Ze zdjęcia jasno wynika, że przed wojną na Wołyniu uśmiech był powszechnym zjawiskiem. Zdjęcie to u dziadka Stefana musiało się znaleźć z tego względu, że przed wojną - tą ostatnią, dziadek mój wraz z moją babcią i moim tatą tam zamieszkiwał. Oprócz pracy w banku dziadek organizował struktury Polskiego Białego Krzyża. Kiedy przyszedł wrzesień 1939 r. znowu dziadek miał szczęście w nieszczęściu, bo jako porucznik dostał kartę mobilizacyjną w okolice Kutna czy Sochaczewa... I pewnie dlatego wrócił cało na łono rodziny.

Romuald Oziewicz. Miejsce pierwsze. Nagroda: wycieczka

Uzasadnienie Kapituły: za zachowanie pamięci o zapomnianych fragmentach polskiej historii w niezwykle bogatym, dobrze zachowanym i opisanym archiwum rodzinnym. Opis jednego ze zdjęć: Charbin 1904 - spotkanie pięciu braci w Charbinie w czasie wojny rosyjsko-japońskiej w latach 1904-1905. Mój dziadek Zygmunt był poborowym do służby na czas wojny, Stanisław i Władysław służyli jako oficerowie w czasie wojny, Dominik był pracownikiem Kolei Wschodnio-Chińskiej w służbie telegraficznej, a Józef był kierownikiem ekspedycji w celu pozyskiwania drewna w koncesjach polskiego przemysłowca Władysława Kowalskiego w Mandżurii. Wszyscy pochodzili z rodziny Adolfa Oziewicza i Emilii Szklennik osiadłej na terenach obecnej Litwy, powiatu Świciańskiego. Stanisław Oziewicz w latach walki o niepodległość służył w 66 Pułku (Chełmno) Kaszubskim. Kawaler Orderu Virtuti Militari kl.V no.4150 Dz.Pers. 2/22. W czasie poprzedniej służby w armii carskiej od 1900-1904 przymusowo, w tym szkoła w Kazaniu, w niewoli niemieckiej od 21 lutego 1915 do 5 listopada 1918. 

Michał Michałkiewicz. Miejsce drugie. Nagroda: tablet

Uzasadnienie Kapituły: za wyjątkową pasję w gromadzeniu zbiorów i historii rodzinnych oraz ogromny wkład pracy w zabezpieczenie pamiątek po swoich przodkach. Opis jednego ze zdjęć: liczni członkowie mojej rodziny brali udział w walkach związanych z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Najstarsze pamiątki rodzinne, które posiadam związane są Antonim Tułodzieckim (1809-1865) - moim prapradziadkiem (dziadkiem mojej babci Zofii Michałkiewicz z domu Długołęckiej). Antoni Tułodziecki był właścicielem majątku Janowice w powiecie Nieszawskim i był jednym z lepszych gospodarzy wielkopolskich swego czasu. Przez bardzo długie lata był on plenipotentem Macieja hr. Mielżyńskiego z Gościeszyna. Dzierżawił również majątek Osiecz Wielki (powiat Włocławek) od Marii hr. Bnińskiej oraz Starą Dąbrowę (powiat Wolsztyn) w dobrach hr. Macieja Mielżyńskiego. Antoni był wielkim patriotą, brał udział w Powstaniu Listopadowym 1830/1831 r. i Powstaniu Styczniowym 1863 r., był więźniem "Pawiaka" w Warszawie za przechowywanie powstańców 1863 r. Antoni Tułodziecki ożenił się z Pelagią Lipińską (1819-1896).&

Jolanta Śliwińska

MOJA MATKA ALICJA Z KUCZEWSKICH DOBROWOLSKA Nikt z mojej rodziny nie walczył z bronią w ręku o odzyskanie niepodległości Polski, ale… W 1912 roku mój dziadek, urzędnik bankowy został wywieziony, podobnie jak wielu pracowników państwowych, na Syberię. Osiedlony został w Czycie. W ślad za nim pojechała żona z kilkuletnią Lilą. I tam moja mama uczyła się patriotyzmu. W listopadzie 1914 roku, wówczas sześcioletnia, wraz ze swoimi rodzicami kwestowała na pomoc Polakom. Oryginalne papierowe plakietki wraz ze zdjęciami zachowały się do dziś. 

Adam Andrzejewski

Odznaczenia i czapka munduru kombatanckiego Powstańców Wielkopolskich należące do mojego Dziadka Stefana Andrzejewskiego ( 15 Wielkopolski PAL - Bydgoszcz) . Pierwszym odznaczeniem tychże powstańców bywał nierzadko Krzyż Żelazny. Ten jest wyróżnieniem Dziadka za odwagę i rany na polach Flandrii w 1917 r. Kolejno: Powstanie Wielkopolskie, wojna o kresy, odsiecz Lwowa i wkroczenie przez Bramę Chrobrego do Kijowa. Był przyczółek na Dnieprze i Obrona Warszawy w wojnie polsko-bolszewickiej, kampania wrześniowa 1939 r. O ironio - ten Krzyż Żelazny od Cesarza Wilhelma uratował dziadka i moją rodzinę wraz z zamieszkującymi z nimi w mieszkaniu na Mokotowie przyjaciółmi, kiedy pewnej nocy zapukało do ich drzwi Gestapo...

Anna Leliwa Pilecka

Pragnę pokazać dyplom doktoratu mojej Babuni - Anny Pileckiej (zd. Peraus). Byłą pierwsza kobietą, która w historii polskiej farmacji uzyskała dyplom doktora farmacji na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ciekawostką jest, że dyplom odebrała w dniu przeprowadzenia przez niemców Sonderaktion Krakau. Wg Jej wspomnień, wychodząc z budynku UJ minęła się z profesorami wchodzącymi na na 'wykład' w czasie którego zostali aresztowani. Dyplom zajmuje honorowe miejsce w moim domu w Walencji.

Beata Wasilewska

Antoni Wasilewski szczęśliwie wrócił do domu i w roku 1936 ożenił się z moją babcią Zofią Chełmińską pochodzącą z Augustowa. Babcia Zosia jako jedna z 14 dziewcząt z Augustowa i okolic ukończyła 7-klasową, powszechną szkołę żeńską w Augustowie, kierowaną przez dyrektora Jonkajtysa. Była dobrą uczennicą, uczyła się języka niemieckiego, co uratowało jej życie podczas wojny. Chciała kontynuować naukę w gimnazjum, ale w Augustowie w tym czasie była jedynie szkoła męska tego rodzaju. Rodzice nie pozwolili jej jechać do Suwałk, czy Wilna, aby uczyć się w gimnazjum. Wyrazili jedynie zgodę na szkołę rolniczą w podsuwalskim Kukowie.

Beata Wasilewska

Ten przystojny, dystyngowany mężczyzna na zdjęciu to mój pradziadek Antoni Wasilewski. Zdjęcie pochodzi z roku 1916, kiedy to pradziadek liczył sobie 53 lata - urodził się więc w 1863 roku. Jest to data szczególna dla Polski - wybuch powstania styczniowego. Antoni Wasilewski ożenił się pod koniec lat 90. XIX wieku z jedynaczką Marianną Rytelewską, która była jego sąsiadką zza miedzy we wsi Żarnowo, powiat Augustów. W rezultacie gospodarstwa zostały połączone, a ze związku tego urodziły się dzieci - dziewczęta: Stefania, Józefa i Weronika, oraz synowie: Antoni i mój dziadek Stanisław. Stanisław Wasilewski urodził się w 1899 roku. Uczestniczył on w roku 1920 w Bitwie Warszawskiej walcząc pod Radzyminem w oddziałach gen. Józefa Hallera.

Dorota Ziemba

Uczestnicy pielgrzymki do Krakowa i Sowińca - b. legionistów 1, 2, 3, 4, 5 i 6 pp. 1 i 2 Pułku Ułanów, 1 p. Artylerii i Oddziałów Pomocniczych z terenu Warszawy, wraz z rodzinami, po złożeniu Hołdu Najdroższemu Komendantowi I Brygady Leg. Pol., twórcy czynu zbrojnego o wolność narodu, pierwszemu marszałkowi Rzeczypospolitej Polskiej, zwycięzcy wojny z bolszewikami w lipcu 1920 r. - Józefowi Piłsudskiemu przez branie udziału w sypaniu kopca jego imienia na Sowińcu, dnia 2 czerwca 1935 roku dla wiecznej pamięci przyszłych pokoleń.

Dorota Ziemba

Uczestnicy pielgrzymki do Krakowa i Sowińca - b. legionistów 1, 2, 3, 4, 5 i 6 pp. 1 i 2 Pułku Ułanów, 1 p. Artylerii i Oddziałów Pomocniczych z terenu Warszawy, wraz z rodzinami, po złożeniu Hołdu Najdroższemu Komendantowi I Brygady Leg. Pol., twórcy czynu zbrojnego o wolność narodu, pierwszemu marszałkowi Rzeczypospolitej Polskiej, zwycięzcy wojny z bolszewikami w lipcu 1920 r. - Józefowi Piłsudskiemu przez branie udziału w sypaniu kopca jego imienia na Sowińcu, dnia 2 czerwca 1935 roku dla wiecznej pamięci przyszłych pokoleń.

Dorota Ziemba

Uczestnicy pielgrzymki do Krakowa i Sowińca - b. legionistów 1, 2, 3, 4, 5 i 6 pp. 1 i 2 Pułku Ułanów, 1 p. Artylerii i Oddziałów Pomocniczych z terenu Warszawy, wraz z rodzinami, po złożeniu Hołdu Najdroższemu Komendantowi I Brygady Leg. Pol., twórcy czynu zbrojnego o wolność narodu, pierwszemu marszałkowi Rzeczypospolitej Polskiej, zwycięzcy wojny z bolszewikami w lipcu 1920 r. - Józefowi Piłsudskiemu przez branie udziału w sypaniu kopca jego imienia na Sowińcu, dnia 2 czerwca 1935 roku dla wiecznej pamięci przyszłych pokoleń.

NAGRODY

W dniach 14, 23 i 30 sierpnia w audycji „Lato z Radiem” na antenie radiowej Jedynki zostaną ogłoszone imiona i nazwiska osób, których zdjęcia wyróżniamy smartfonami. Nagrodzimy łącznie dziewięć osób.

31 sierpnia w audycji „Lato z Radiem” podamy imiona i nazwiska osób, których zgłoszenia były najwyżej ocenione przez Kapitułę. Osoby wyróżnione drugą i trzecią nagrodą otrzymają tablety.

Zwycięzca całego konkursu, wraz z osobą towarzyszącą pojedzie na tygodniową wycieczkę do Włoch. W programie zwiedzania jest między innymi Monte Casino.

Termin nadsyłania zdjęć biorących udział w konkursie upływa 26 sierpnia o godz.12.00.

Section02
Section03
Section05