Kanały internetowe

Historia

Serwisy historyczne

Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Studio Reportażu I Dokumentu Polskiego Radia

Orkiestra Polskiego Radia W Warszawie

Lektury Do Słuchania

Ramówka

Częstotliwości

Sklep

Szkolenia

Section00

mieczysław fogg 1901-1990

Legendarny artysta, który już w 1937 roku zwyciężył w ogólnopolskim plebiscycie słuchaczy Polskiego Radia na najpopularniejszego piosenkarza. Bard powstańczej Warszawy. Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

W trwającej ponad 60 lat karierze występował na całym świecie. Jego piosenki – wśród nich "Tango milonga", "To ostatnia niedziela", "Jesienne róże", "Pierwszy siwy włos" – słuchane są do dziś.

Z okazji 30. rocznicy śmierci Mieczysława Fogga przypominamy z archiwum Polskiego Radia oraz Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa związane z nim nagrania. Nie mogło zabraknąć również muzyki: w programie dołączonego do tej strony internetowego radia znajdą Państwo kilkadziesiąt niezapomnianych piosenek Mieczysława Fogga.

01 wspomnienia
z lat młodości

Tatusiu, będę artystą!

Gdy oznajmiłem ojcu, że chcę śpiewać, wyciągnął rękę i powiedział: "Tu mi Lasek Buloński wyrośnie, jak ty zarobisz dziesięć groszy ze śpiewania! Co to za zawód w ogóle!?". Nie mieściło mu się w głowie, że artysta może zarabiać pieniądze. (PR, 1978)

Członkowie Chóru Dana w Miami na Florydzie. Widoczni od lewej: Tadeusz Bogdanowicz, Tadeusz Jasłowski, Władysław Daniłowski-Dan, Mieczysław Fogg, Adam Wysocki. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Chłopiec zakochany w operetce

Moi rodzice często chadzali do operetki przy ulicy Długiej. Kiedy zacząłem dorastać, zabierali mnie ze sobą. Operetka warszawska stała wtedy na bardzo wysokim, europejskim poziomie, nawet kłócono się, czy nasza nie jest lepsza od wiedeńskiej. (PR, 1978)

Okładka "Anteny" nr 47 z 1937 r.
Fot. Polona/Biblioteka Narodowa

Gdy warszawską ulicą rządziły konie

Gdy na ulicy pokazał się samochód, cała gromada biegła za nim. Ale najbardziej biegaliśmy za pogotowiem i za strażą ogniową, które były konne. Zimą nie sprzątało się śniegu, bo była sanna. Pamiętam jeszcze konne tramwaje. (PR, 1978)

Pierwszy zegarek wzorowego ucznia

Ciocia obiecała mi zegarek, jeśli przejdę do następnej klasy. I dostałem go - był mały, czarny i damski. Gdy wracałem od cioci tramwajem, co chwilę wyjmowałem go z kieszonki, patrząc, czy wszyscy widzą, że już mam zegarek. (PR, 1978)

Łobuzowałem jak każdy chłopiec

Udawałem gazeciarza, żeby przejechać się tramwajem na gapę, i rozpoznał mnie kontroler biletów. Myślałem, że dostanę baty, ale w domu była cisza - aż do pewnego wydarzenia wobec całej rodziny przy wielkanocnym stole. (PR, 1978)

Tak się zaczęła moja kariera śpiewacza

Organista w kościele św. Anny przesłuchał mnie i przyjął do chóru. Kiedyś na próbie pojawił się Ludwik Sempoliński, który powiedział mi: "pan ma ładny gatunek głosu, niech pan się uczy śpiewu". Uczyłem się więc, i to przez 20 lat. (PR, 1979)

Giełda aktorów w cukierni

Aktorzy bezrobotni, potrzebujący nowego engagement, a nawet niepotrzebujący, siadywali u Lourse'a na Krakowskim Przedmieściu. Na jesieni była tam taka giełda. Dyrektorzy teatrów podkupywali sobie gwiazdy. (PR, 1978)

Chór, który zmienił Fogga w Hiszpana

Pierwsze piosenki, które wykonałem z Chórem Dana, były po hiszpańsku. Dyrektorzy teatrów uważali, że tylko egzotyka ściągnie warszawską publiczność, więc wprowadzono nas jako Hiszpanów. Po wielkim sukcesie zdekonspirowaliśmy się. (PR, 1979)

Mieczysław Fogg

Café Fogg

Kariera Mieczysława Fogga trwała ponad 60 lat. Ponad dwadzieścia pięć milionów płyt z jego nagraniami trafiło do melomanów na całym świecie. Zaśpiewał kilka tysięcy piosenek, spośród których prezentujemy dla Państwa – na antenie tego specjalnego internetowego radia – kilkadziesiąt niezapomnianych szlagierów.

Section01

02 czas wojny,
powstanie warszawskie

Panie kapitanie, może bym pośpiewał?

Kapitan Golski był zdziwiony propozycją, ale gdy znalazłem akompaniatora, zgodził się. Chodziliśmy od oddziału do oddziału i śpiewaliśmy piosenki. Zaczepiali nas też ludzie ukrywający się w piwnicach: "panie Mieczysławie, niech pan nam coś zaśpiewa". (PR, 1964)

Piosenka przyniesiona kanałami

Poprzez kanały przyszedł żołnierz, który od Janka Markowskiego przyniósł mi nuty i słowa "Marszu Mokotowa". Szybko się go nauczyłem. Publiczność na "premierze" przyjęła piosenkę bardzo gorąco. Wkrótce rozeszła się po całym Śródmieściu. (PR, 1969)

Powstaniec Fogg. Śpiewał i budował barykady

– Występował od 2 sierpnia aż do 2 października 1944 roku. Jego wielbicielka Olga Żeromska, łączniczka Biura Informacji i Propagandy AK, policzyła, że dał 104 koncerty. Poinformowała go o tym w 1958 roku, kiedy spotkali się w Londynie – mówiła dziennikarka Anna Mieszkowska podczas spaceru śladami artystów, którzy brali udział w Powstaniu Warszawskim.

więcej

. Iwo Wesby wraz z żoną Eleonorą i córką Olgą, Wiedeń 1947 r. "Mój przyjaciel Mieczysław Fogg okazał pomoc mnie, mojej żonie i córce, co równało się uratowaniu nam życia". Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie napisze po latach Iwo.

"Ktoś wpadł na pomysł, by sprowadzić Fogga"

– Gdy padło Stare Miasto, ze Śródmieścia do nas na Marszałkowską przyszli kanałami chłopcy, brudni i śmierdzący. Trzeba było dla nich zorganizować jakieś rozrywki. Wtedy padło nazwisko Fogga – wspominała Halina Szopińska, uczestniczka Powstania Warszawskiego.

więcej

Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

W latach pogardy, kiedy reżim hitlerowski skazał naród żydowski na zagładę, on, Mieczysław Fogg, nie pozostał bierny wobec tych zbrodni. Nie tylko śpiewem zagrzewał powstańców Warszawy do walki z okupantem [niemieckim – red.], ale ratował także swoich przyjaciół – [ukrywał] Żydów z getta warszawskiego – przypominał, żegnając w 1990 r. wielkiego artystę, Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie.

Niecały rok wcześniej, 26 października 1989 r., Instytut Yad Vashem przyznał Mieczysławowi Foggowi zaszczytny tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Iwo Wesby (właśc. Ignacy Singer) był m.in. dyrygentem i dyrektorem muzycznym kabaretu "Qui Pro Quo". W 1942 r. wraz z żoną i córką uciekł z warszawskiego getta. Mieczysław Fogg ukrywał ich w swoim mieszkaniu. Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

14 marca 1989 r. Mieczysław Fogg napisał dla Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie oświadczenie na temat pomocy, jakiej udzielił podczas wojny swojemu przyjacielowi oraz jego rodzinie. Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

W oświadczeniu Mieczysław Fogg wspominał także o innych, którym wówczas niósł pomoc: nieznanemu dziecku dawał obiady, w podobny sposób wspierał również profesora wokalistyki Stanisława Kopfa. Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

Mieczysław Fogg pomagał również Żydom z rodziny Gliksbergów. Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

Ostatnia strona oświadczenia Mieczysława Fogga. Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

23 marca 1989 r. Żydowski Instytut Historyczny wysłał do Instytut Yad Vashem wniosek o przyznanie Mieczysławowi Foggowi tytułu Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

26 października 1989 r. Instytut Yad Vashem przyznał Mieczysławowi Foggowi ów zaszczytny tytuł. "Na krótko przed śmiercią uzgadnialiśmy z Mieczysławem Foggiem plan jego wyjazdu do Jerozolimy w celu odebrania przyznanego mu odznaczenia oraz zasadzenia drzewka oliwnego na Wzgórzach Pamięci. Niestety, już nie zdążył tego dokonać ", wspominał Michał Grynberg. Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

03 Café fogg

Warszawa 1945 r. W częściowo zrujnowanej kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 119 Mieczysław Fogg prowadził kawiarnię artystyczną Café Fogg. Fot. PAP

"Wrażenie było piorunujące. Wszyscy płakali"

- W tych strasznych gruzach, gdy jeszcze nic nie było, żaden dom nie był odbudowany, Fogg już był - wspominała w reportażu o "Café Fogg" Maria Burska-Przybora, jedna z pierwszych bywalczyń tego miejsca.

więcej

Śpiewałem na gruzach Warszawy

Nie było elektryczności ani wody. Światło dawała wyszabrowana z jakiejś bramy karbidowa lampa. Z mojego mieszkania przeniesiono tu fortepian, jedyny mebel, który ocalał. Tak urządziłem Café Fogg. Śpiewałem tam już w kwietniu 1945 roku. (PR, 1964)

Tłum ludzi stał pod kawiarnią

Słuchali piosenek "Warszawo, ty moja Warszawo", "Ukochana, ja wrócę" i "Kochana". To było bardzo wzruszające i bardzo przyjemne. Z rozrzewnieniem wspominam te czasy, bo to było charakterystyczne dla niedającej się pognębić Warszawy. (PR, 1964)

04 Wspomnienia
powojenne

Mieczysław Fogg na festiwalu w Sopocie w 1970 r.

Mieczysław Fogg z Manolo Escobarem i jego zespołem w kuluarach festiwalu w Sopocie w 1970 r. Fot. Jerzy Michalski/REPORTER/EastNews

Tu nad Wisłą mieszkam już 300 lat

Jestem rdzennym warszawiakiem z krwi i kości. Urodziłem się na rogu Freta i Długiej. Z dziada pradziada jestem warszawiak!(PR, "Matysiakowie", odc. 542)

Mam klucze do wielu miast

Na Złotym Kluczu z miasta Buffalo na przykład jest deklaracja, że 28 października jest Dniem Mieczysława Fogga w mieście Buffalo. Ale najważniejszy dla mnie klucz to ten do ludzkich serc…(PR, 1979)

VIII Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu, czerwiec 1970 r. Mieczysław Fogg i Irena Santor na zapleczu sceny. Fot. Andrzej Wiernicki/East News

Na świecie jest 30 milionów moich płyt

Można je znaleźć nawet w Tasmanii i Nowej Zelandii. Jakimś cudem przewieziono je przez cały świat. I ciągle powiększam repertuar o nowe utwory. Jak dotąd naśpiewałem ponad dwa tysiące piosenek na płyty gramofonowe. (PR, 1965)

Honorowy Amerykański Policjant

W 1939 roku w USA brałem udział w koncertach charytatywnych, nie chciałem honorarium. W zamian za to mianowano mnie Honorowym Policjantem. Nie wiedziałem, co to daje, ale któregoś dnia wyjechałem z tą odznaką na ulicę… (PR, 1979)

Moja ulubiona piosenka?

To są sezonowe miłości. Była to na przykład piosenka "Oczarowanie", "Pamiętasz, sankami jechaliśmy miła" czy "Oddalenie" z repertuaru Domenica Modugno. (PR, 1979)

Słucham muzyki bigbitowej

Beatlesi? To jest wspaniała muzyka. Bo sztuka jest albo dobra, albo zła. Popieram te młodzieżowe, nowoczesne zespoły, o ile jest dobra muzyka, naprawdę artystyczna. (PR, 1968)

Jestem ciągle na baczność

Gdy się budzę, najbardziej lubię myśleć, że mam jutro, pojutrze lub dziś jakiś koncert. Wtedy mobilizuję się, mam radość życia. Lubię pracę związaną z moim zawodem - nagrywanie płyty, występ w filmie, radiu czy telewizji. (PR, 1986)

Śpiewający Biały Orzeł

Jestem członkiem indiańskiego szczepu Tuscarora. Miałem dla nich koncert. Wódz szczepu zapytał mnie, jaki mamy znak. Gdy odpowiedziałem, nadał mi imię Śpiewający Biały Orzeł. (PR, 1979)

Występ w programie telewizyjnym "Wielka gra", lata 70. Fot. TVP/PAP/Ryszard Kośmiński

05 wokół
biografii

Mieczysław Fogg. "Nie sztuką jest błysnąć, ale trwać"

Tak jak Lizbonę łączymy z fado, a Buenos Aires z tangiem, tak samo jedno stanowi Warszawa i najsłynniejszy polski bard - Mieczysław Fogg.

więcej

Dariusz Michalski "Poletko pana Fogga" Czyta autor (Program 1 Polskiego Radia, 2015 rok)

"Urywki tekstów niektórych ballad podwórkowych zapamiętałem na całe życie. Dlaczego? Bo były zakazane. Były to przeważnie pieśni więzienne, więc matka odganiała mnie od okna, żebym ich nie słuchał".
(Fragm. 1.)

"Organista w kościele św. Anny na moją prośbę przesłuchał mnie i stwierdził: ma pan całkiem ładny głos, może pan z nami zostanie? Zostałem - i tak zaczęła się moja kariera śpiewacza".
(Fragm. 2.)

Mieczysław Fogg na Nowym Świecie, Warszawa 1961 r. Fot. PAP/Cezary Langda

Chór Dana odniósł sukces nie do opisania. Po jego piosenkach widownia po prostu oszalała. W Ameryce mówią o takiej sytuacji, że artysta zatrzymał przedstawienie.
(Fragm. 3.)

"Dobry refrenista dostawał wtedy 25 złotych za jedno nagranie, piosenkarz 5 złotych więcej. O żadnych tantiemach oczywiście nie było mowy. Nie wypadało o nie pytać".
(Fragm. 4.)

"W pewnym momencie styl Chóru Dana już mi nie odpowiadał. Ja byłem statyczny, spokojny, refleksyjny, może nawet romantyczny, ale na pewno nie byłem nowoczesny".
(Fragm. 5.)

5 października 1938 roku dokonano pierwszych prób emisji obrazu telewizyjnego. W celu "dokonania pomiarów" nadano wówczas m.in. 20-minutowy recital Mieczysława Fogga.
(Fragm. 6.)

"Po wojnie wróciłem do Warszawy i do mieszkania, które na szczęście się nie spaliło. Za to wszystko rozkradziono. Ani tapczanu, ani łóżka. Zostały tylko pianino i fotel ogromny".
(Fragm. 7.)

Rodzimy show-biznesik zdziwił się, gdy w 1962 roku "dziarski 60-latek", jak nazywała go prasa, ruszył w objazd kraju z programem "Fogg and rock" wsparty przez dwa żeńskie zespoły.
(Fragm. 8.)

Mieczysław Fogg był tytanem pracy. Miał już 80 lat, a przecież ćwiczył codziennie. I wciąż odsuwał od siebie decyzję o zakończeniu kariery, jakby wierzył, że ma na to jeszcze trochę czasu.
(Fragm. 9.)

Jego pogrzeb zgromadził w kościele św. Wincentego na Bródnie kilka tysięcy osób. Starsze panie miały łzy w oczach. Dla nich skończyła się bezpowrotnie epoka - epoka Fogga.
(Fragm. 10.)

06 fogg
współczesny

14 piosenek w nowym wykonaniu

Wydana w 2018 roku płyta "Fogg - pieśniarz Warszawy" to jeden z wielu dowodów na to, że twórczość Mieczysława Fogga inspiruje kolejne pokolenia. Aranżerem albumu był Marcin Masecki, producentem muzycznym Jan Emil Młynarski, a gościnnie zaśpiewali: Agata Kulesza, Joanna Kulig, Barbara Kinga Majewska i Szymon Komasa.

więcej

Serdecznie dziękujemy Żydowskiemu Instytutowi Historycznemu im. E. Ringelbluma w Warszawie za udostępnienie materiałów. Informacje nt. pomocy, jakiej udzielał podczas wojny Fogg, podajemy również za portalem Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN sprawiedliwi.org.pl.
Zdjęcia w tle: Mieczysław Fogg. Fotografia portretowa. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe; Mieczysław Fogg na Nowym Świecie, Warszawa 1961 r. Fot. PAP/Cezary Langda; Mieczysław Fogg, Warszawa 1968 r. Fot. PAP/CAF/Jan Tymiński; Występ w programie telewizyjnym "Wielka gra", lata 70. Fot. TVP/PAP/Ryszard Kośmiński.

Iwo Wesby (właśc. Ignacy Singer) był m.in. dyrygentem i dyrektorem muzycznym kabaretu "Qui Pro Quo". W 1942 r. wraz z żoną i córką uciekł z warszawskiego getta. Mieczysław Fogg ukrywał ich w swoim mieszkaniu.

Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

14 marca 1989 r. Mieczysław Fogg napisał dla Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie oświadczenie na temat pomocy, jakiej udzielił podczas wojny swojemu przyjacielowi oraz jego rodzinie.

Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

W oświadczeniu Mieczysław Fogg wspominał także o innych, którym wówczas niósł pomoc: nieznanemu dziecku dawał obiady, w podobny sposób wspierał również profesora wokalistyki Stanisława Kopfa.

Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

Mieczysław Fogg pomagał również Żydom z rodziny Gliksbergów.

Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

Ostatnia strona oświadczenia Mieczysława Fogga.

Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

23 marca 1989 r. Żydowski Instytut Historyczny wysłał do Instytut Yad Vashem wniosek o przyznanie Mieczysławowi Foggowi tytułu Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

26 października 1989 r. Instytut Yad Vashem przyznał Mieczysławowi Foggowi ów zaszczytny tytuł. "Na krótko przed śmiercią uzgadnialiśmy z Mieczysławem Foggiem plan jego wyjazdu do Jerozolimy w celu odebrania przyznanego mu odznaczenia oraz zasadzenia drzewka oliwnego na Wzgórzach Pamięci. Niestety, już nie zdążył tego dokonać ", wspominał Michał Grynberg.

Fot. Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie

Section05

wstęp
wspomnienia z lat młodości
czas wojny.
powstanie warszawskie.
caffe fogg
powojenne
wspomnienia fogga
wokół biografii
fogg współczeny

Section013

Section014

Section015

mieczysław fogg 1901-1990

Mieczysław Fogg

Powstaniec Fogg. Śpiewał i budował barykady

"Ktoś wpadł na pomysł, by sprowadzić Fogga"

Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

"Wrażenie było piorunujące. Wszyscy płakali"

Mieczysław Fogg. "Nie sztuką jest błysnąć, ale trwać"

14 piosenek w nowym wykonaniu

Mieczysław Fogg. Śpiewający żołnierz