30 rocznica Porozumień Sierpniowych

Jutro świętować będziemy 30 rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych. Ten dzień stał się początkiem  długiej drogi prowadzącej do odzyskania przez Polskę pełnej suwerenności i wprowadzenia demokracji.  Polska i Polacy dali wtedy początek zmianom, które zmieniły oblicze całej Europy.

Przypomnijmy jak toczyły się wydarzenia tamtego gorącego lata.

1 lipca
Rząd wprowadził podwyżki cen niektórych gatunków mięsa i wędlin, oficjalnie przedstawiane jako "rozszerzenie sprzedaży komercyjnej. Ludzie są przytłoczeni skalą podwyżek i generalnie bardzo słabym zaopatrzeniem. Rozpoczyna się na razie nieśmiała akcja strajkowa, a pierwsze strajki  wybuchają m.in. w WSK PZL-Mielec, POMET w Poznaniu i Transbud w Tarnobrzegu.

8 lipca
 Strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL - Świdnik. Obok postulatów ekonomicznych w Świdniku pojawiły się także postulaty o charakterze politycznym.
Ten strajk zapoczątkował wielką falę strajkową na Lubelszczyźnie, trwającą do 25 lipca. W sumie w protestach nazywanych „Lubelskim Lipcem `80” wzięło udział 150 zakładów.

16 lipca
W Lublinie  strajkują kolejarze.. Do ich strajku przyłączyły się inne zakłady pracy.

18 lipca
Strajk generalny w Lublinie

20 lipca
Komisja rządowa pod przewodnictwem wicepremiera i członka Biura Politycznego KC PZPR Mieczysława Jagielskiego uznała żądania strajkujących. Władza gwarantuje robotnikom  podwyżki płac.Nie ma rozmów na temat postulatów politycznych.

7 sierpnia
Władze Stoczni Gdańskiej im. Włodzimierza Lenina zwalniają  z pracy działaczkę Wolnych Związków Zawodowych Annę Walentynowicz, suwnicową z 30-letnim stażem pracy.
Powstał Komitet Strajkowy. Stoczniowcy domagali się  przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy (zwolnionego z pracy w 1976 roku), zbudowania pomnika ofiar  z grudnia 1970 r., podwyżki płac, dodatku drożyźnianego, wyrównania dodatków rodzinnych do wysokości, w jakiej otrzymywała je milicja oraz gwarancji nierepresjonowania strajkujących.

15 sierpnia
Strajki rozpoczynają inne zakłady z  Trójmiasta, Elbląga, Szczecina i Gdyni. Strajkują pracownicy portów i komunikacji.
W odwecie  władze przerwały łączność telefoniczną Wybrzeża z resztą Polski.

16 sierpnia
Dyrekcja gdańskiej stoczni zgodziła się na podwyżki, ale dała pisemnych gwarancji strajkującym.
Lech Wałęsa przewodniczący Komitetu Strajkowego, przegłosowany przez większość członków Komitetu, ogłosił koniec strajku, mimo, że część stoczniowców chciała jednak  kontynuować protest. Wałęsa w końcu zmienił swoją decyzję, jednak  większość robotników już była poza  stocznią.
W nocy do stoczni przyjechały delegacje 21 innych strajkujących zakładów. Powołano Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS).

18 sierpnia
Rozpoczął się strajk w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego. Przewodniczącym Komitetu Strajkowego wybrano Mariana Jurczyka.
Na wniosek komitetów strajkowych władze Trójmiasta wydały zakaz sprzedaży alkoholu.
MKS przedstawił wojewodzie gdańskiemu listę 21 postulatów przygotowanych przy współudziale  Bogdana Borusewicza.

19 sierpnia
W Szczecinie powstał MKS. Jego przewodniczącym wybrano Mariana Jurczyka. Szczeciński MKS przygotował listę 36 postulatów.Natomiast gdański MKS reprezentował już ponad 150 zakładów, w których trwały strajki okupacyjne.
Pomijając gdański MKS,  17 zakładów z Pomorza , rozpoczęło osobne rozmowy z wicepremierem Tadeuszem Pyką.

20 sierpnia
Pod naciskiem stajkujących załóg delegacje rozmawiające z Tadeuszem Pyką zerwały rozmowy i weszły w skład gdańskiego MKS.
SB aresztowała ponad dwudziestu członków i współpracowników KOR.

21 sierpnia
Na czele Komisji Rządowej stanął wicepremier Mieczysław Jagielski, który  po przyjeździe do Gdańska, chcąc pominąć w negocjacjach MKS, zaproponował rozmowy branżowe z "trójkami": dyrekcja, podstawowa organizacja partyjna i rada zakładowa.
Do Stoczni Gdańskiej mieszkańcy miasta przynoszą  żywność i rzeczy potrzebne strajkującym..
Druga delegacja rządowa pod przewodnictwem wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego rozpoczęła rozmowy z MKS w Szczecinie.
Rozpoczyna się strajk w Hucie im. Lenina w Krakowie.

23 sierpnia
Komisja Rządowa podjęła rozmowy z gdańskim MKS, których przebieg transmitowano przez stoczniowy radiowęzeł. Ponieważ nie odblokowano połączeń telefonicznych, czego domagał się MKS, spotkanie zakończyło się po wystąpieniu Mieczysława Jagielskiego. Wicepremier  Jagielski  nie ustosunkował się do  postulatu utworzenia niezależnych związków zawodowych i odmówił publikacji w prasie żądań MKS.
W Szczecinie trwają negocjacje z komisją wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego.

24 sierpnia
Do Stoczni Gdańskiej przyjeżdżają warszawscy działacze niepodległościowi. Powstaje komisja ekspertów MKS, w skład której weszli: Tadeusz Mazowiecki, Bronisław Geremek, Tadeusz Kowalik, Andrzej Wielowieyski, Jadwiga Staniszkis, Waldemar Kuczyński, Bohdan Cywiński.
Podczas IV Plenum KC PZPR ze stanowiska prezesa Rady Ministrów odwołano Edwarda Babiucha. Pełnienie obowiązków premiera powierzono Józefowi Pińkowskiemu.

25 sierpnia
Negocjacje utykają w martwym punkcie i w tej sytuacji delegacje zakładów wchodzących w skład gdańskiego MKS jednogłośnie postanowiły przerwać pertraktacje z komisją rządową. Wojewoda gdański obiecał, że informacje o przebiegu rozmów pojawią się w prasie centralnej, radiu i telewizji, a łączność telefoniczna zostanie odblokowana.
"Wieczór Wybrzeża" jako pierwsza oficjalna gazeta poinformowała o gdańskim MKS i 21 postulatach.

26 sierpnia
Podczas rozmów ze stroną rządową Lech Wałęsa  podniósł kwestię utworzenia  wolnych związków zawodowych. Wicepremier Jagielski postulował "odnowę" ruchu związkowego przez wybory nowych władz. Zdecydowano się na powołanie grupy roboczej w tej sprawie.
W Szczecinie ukazał się pierwszy numer strajkowego pisma "Jedność".

27 sierpnia
Gdański MKS reprezentował już 500 przedsiębiorstw.
W Szczecinie wicepremier Kazimierz Barcikowski odrzucił żądanie utworzenia wolnych związków zawodowych.

28 sierpnia

W Gdańsku rozmowy  z komisją rządową dotyczą  nie tylko kwestii ekonomicznych, ale także cenzury i więźniów politycznych. MKS podkreślił, że brak wolności słowa i swobodnego obiegu informacji jest jedną z przyczyn obecnego kryzysu.

Do strajków przyłączają się kopalnie. Pierwszy dzień strajku w kopalni „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu.

29 sierpnia
W Warszawie obradowało Biuro Polityczne KC PZPR. Komisja Rządowa nie przybyła na zaplanowane rozmowy z gdańskim MKS.
Natomiast do  Gdańska przyjeżdżają delegacje zakładów pracy z Lublina, Bytomia, Wrocławia i Zagłębia Miedziowego.
W Jastrzębiu powstał MKS, na którego  czele stanął Jarosław Sienkiewicz.

30 sierpnia

W Szczecinie Kazimierz Barcikowski i Marian Jurczyk podpisali porozumienie, mimo, że początkowe ustalenia były inne i pierwsze porozumienie miało być podpisywane w Gdańsku.
W Gdańsku ciągle trwają rozmowy MKS z Komisją Rządową. Zrobiono znaczący krok do przodu i parafowano dokument, że w zakładach pracy mogą powstać wolne związki zawodowe z prawem do strajku.
Lech Wałęsa zwrócił się do Mieczysława Jagielskiego z żądaniem uwolnienia więźniów politycznych.
V Plenum KC PZPR zatwierdziło porozumienie zawarte w Szczecinie i podjęło decyzję o podpisaniu porozumienia w Gdańsku.
Strajkuje prawie cała Polska.

31 sierpnia

W Gdańsku podpisywane są kolejne punkty z listy 21 postulatów. Przy punkcie "zwolnienie więźniów politycznych", MKS dodał aneks z nazwiskami aresztowanych w ostatnich dwóch tygodniach. Początkowo wicepremier  Jagielski nie chciał dać  pisemnej gwarancji, że członkowie i współpracownicy KOR wyjdą natychmiast z aresztu. Wobec zdecydowanej postawy MKS Jagielski zaręczył, że zostaną oni zwolnieni 1 września.

Po uzgodnieniu kolejnych postulatów o godz. 17 w sali BHP Stoczni Gdańskiej podpisane zostało porozumienie między komisją rządową a MKS, reprezentującym już około 700 zakładów z całej Polski.

1 września
Strajkujące zakłady w Gdańsku, Szczecinie i Elblągu podjęły pracę. Trwają  jeszcze strajki w  kopalniach na Górnym Śląsku.

3 września
Podpisanie porozumienia w Jastrzębiu; śląskie kopalnie wznowiły pracę.

Strajki wygasają w całym kraju. Rozpoczyna się 16 miesięczny"karnawał Solidarności".

/IAR/EM/