Borodin, człowiek "potężnej gromadki"

Alexander Borodin, bez wątpienia człowiek wielu talentów - na pierwszym miejscu stawiał karierę naukową – był cenionym chemikiem, twórczości kompozytorskiej poświęcał mniejszą uwagę - zajmował się nią jedynie w wolnym czasie, jednakże na trwałe zapisał się w historii rosyjskiej i europejskiej muzyki.

Borodin należał do tzw. "potężnej gromadki”- pięcioosobowej grupy kompozytorów rosyjskich (oprócz Borodina należeli do niej M. Bałakirew, C. Cui, M. Musorgski, M. Rimski-Korsakow), których główną ideą programową był powrót do korzeni tradycyjnej rosyjskiej muzyki ludowej, nie rezygnując przy tym ze współczesnej im muzyki zachodnioeuropejskiej. Najdoskonalszym przykładem polaczenia tych dwóch nurtów w twórczości Borodina, są Tańce połowieckie z opery kniaź Igor, które do dziś stanowią jego najbardziej znaną i powszechnie wykonywaną kompozycję.

Dziesięciopłytowy box wydany przez wytwórnię Brilliant Classic pozwala w sposób przekrojowy  spojrzeć na twórczość i dorobek kompozytorski artysty. Na uwagę zasługuje przede wszystkim wspomniana już opera Kniaź Igor (Sofia National Opera Chorus,  Sofia Festival Orchestra  pod dyrekcją Emila Tchakarova), która jest jedynym dostępnym na rynku nagraniem zgodnym z oryginalną wersją napisaną przez artystę i zrekonstruowaną po jego śmierci przez Rimskiego-Korsakowa. Niezwykle cenny jest również komplet utworów fortepianowych (Marco Rapetti otrzymał za ten projekt bardzo wysokie noty) i pieśni, z których wiele nigdy wcześniej nie było nagrywanych.

Muzyka kameralna (w całości wykonywana przez Moscow Trio i Moscow String Quartet), w głównej mierze pochodząca z czasów młodzieńczych kompozytora, często fragmentaryczna, nieukończona, pozbawiona niektórych części, będąca pod dużym wpływem dzieł Mendelssohna i Schumanna nie jest zaliczana do jego muzycznych szczytów. Nie jest jednak pozbawiona wartości, tym bardziej że większość z utworów łączy ze sobą dynamizm z melodyjnością. Jedynie drugi kwartet smyczkowy należy do arcydzieł tego gatunku.

Najważniejszą część tego wydania, oprócz doskonałej wersji Kniazia Igora, są trzy symfonie stanowiące kulminacją  twórczości artystycznej Borodina. Zagrane przez Orkiestrę Bolshoi, pod dyrekcją Marka Ermlera, brzmią niezwykle romantycznie, są pełne pasji, emocji i piękna i na pewno należą do jednych z najlepszych wykonań.

Alexander Borodin nie napisał wielu dzieł, jednakże jego spuścizna jest niezwykle ważna, szczególnie w kontekście  muzyki rosyjskiej. Dla każdego sympatyka  Rimskiego-Korsakowa, Musorgskiego, Czajkowskiego zapoznanie się z twórczością Borodina powinna stanowić niezwykle interesującą przygodę szczególnie, że obecnie na rynku zwyczajnie nie ma wielopłytowych albumów mogących konkurować z omawianym wydawnictwem, zarówno pod względem jakości nagrań, jak również ich dostępności.

Tomasz Skóra