Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
IAR
Agnieszka Kamińska 17.09.2012

Inwazja ZSRR na Polskę: rocznica IV rozbioru

17 września 1939 roku, zgodnie z tajnym protokołem Paktu Ribbentrop-Mołotow, Armia Czerwona przekroczyła granice naszego kraju.
Józef Stalin i szef MSZ III Rzeszy Joachim von Ribbentrop w Moskwie, 23 sierpnia 1939 rokuJózef Stalin i szef MSZ III Rzeszy Joachim von Ribbentrop w Moskwie, 23 sierpnia 1939 roku Wikipedia/CC/ADN-ZB/Archiv/Bild 183-H27337
Posłuchaj
  • Irena Kaliściak wspominała, jak Sowieci wkroczyli do jej rodzinnego miasteczka Śniadowa koło Łomży
  • Stanisław Matkowski ze Stowarzyszenia Kombatantów Polskich
Czytaj także

Związek Radziecki złamał pakt o nieagresji z Polską, który miał obowiązywać do końca 1945 roku. Rosjanie uderzyli na tyły polskich wojsk walczących z Niemcami. Wcześniej Ludowy Komisariat Spraw Zagranicznych ZSRR przekazał polskiemu ambasadorowi notę, w której zamieszczono niezgodne z prawdą oświadczenie o rozpadzie państwa polskiego, ucieczce rządu polskiego i konieczności ochrony ludności na wschodnich terenach. Część historyków uważa radziecką agresję za IV rozbiór Polski, a zdecydowana większość - za agresję wojskową "w cieniu" agresji hitlerowskich Niemiec i podjętą, tak jak niemiecka, bez wypowiedzenia wojny.

Historycy są zgodni, że dla Stalina i jego współpracowników była to również osobista zemsta za klęskę poniesioną podczas najazdu na Polskę w 1920 roku. Od momentu uderzenia na Polskę, Armia Czerwona dokonała wielu zbrodni wojennych, mordując jeńców i masakrując ludność cywilną. Propaganda radziecka określała atak jako "wyprawę wyzwoleńczą" w obronie "ludności zachodniej Ukrainy i zachodniej Białorusi". W wyniku agresji do niewoli trafiło około 15 tysięcy polskich oficerów, którzy zostali wywiezieni do obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Na mocy dekretu Stalina z marca 1940 roku zostali rozstrzelani przez NKWD, a ich ciała pochowano w masowych grobach w Katyniu, Miednoje i Charkowie. Po napaści ZSRR na Polskę nastąpiły masowe wywózki na Syberię, które objęły, według różnych szacunków, od 550 tysięcy do blisko półtora miliona Polaków.

Obchody w Warszawie

W Warszawie obchody 73. rocznicy agresji radzieckie na Polskę odbędą się (godz.17.00) pod Pomnikiem Poległym i Pomordowanym na Wschodzie oraz pod kamieniem Matki Sybiraczki. Weźmie w nich udział prezydent Warszawy Hanna Groniewicz-Waltz. Zostanie odmówiona wspólna modlitwa oraz złozone wieńce i kwiaty, odbędzie się apel poległych,

Prezydent Bronisław Komorowski otworzy rano wystawę "Polski cmentarz wojenny w Kijowie-Bykowni". Została przygotowana pod jego patronatem przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Cmentarz w Bykowni

21 września Bronisław Komorowski podczas wizyty na Ukrainie otworzy wraz z prezydentem tego kraju Wiktorem Janukowyczem cmentarz w Bykowni, który upamiętni blisko 3 i pół tysiąca ofiar zbrodni z ukraińskiej listy katyńskiej. Cmentarz Wojenny w Bykowni będzie czwartym cmentarzem katyńskim, po cmentarzach w Lesie Katyńskim, Miednoje i Charkowie-Piatichatkach, które otwarto w 2000 roku. Prace budowlane związane z przygotowaniem miejsca pod budowę nekropolii i wykonaniem jej elementów kamiennych - tabliczek, krzyży, ścian i ołtarza trwają od 30 maja tego roku. Za budowę polskiej nekropolii w Bykowni odpowiada Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Nekropolia - jak podkreśla Rada w swoich dokumentach - powinna stanowić "godne miejsce spoczynku ofiar zbrodni i właściwe upamiętnienie z podkreśleniem służby Polsce w szeregach wojska lub policji i męczeńskiej śmierci". Ma być czytelną przestrogą dla przyszłych pokoleń przed wszystkimi totalitaryzmami.

IAR/agkm

Serwis specjalny: II wojna światowa >>>

Serwis specjalny: KATYŃ >>>