- Kościoły opowiadają historię Boga, czyli światłości świata - tak prof. Jerzy Miziołek, archeolog i historyk sztuki z Uniwersyteu Warszawskiego, tłumaczy wybór światła, jako motywu przewodniego wędrówki po najpiękniejszych zabytkach sztuki sakralnej. Od gwiazdy w Bazylice Betlejemskiej po rozety w gotyckich katedrach Francji, światło ma symboliczne znaczenie w architekturze sakralnej. Warto na to zwrócic uwagę na trasach naszych wakacyjnych wędrówek.
Jednym z najpiękniejszych zabytków sztuki wczesnochrześcijańskiej jest Bazylika św. Jana na Lateranie (San Giovanni in Laterano) w Rzymie, pierwotnie pod wezwaniem Zbawiciela – katedra biskupa Rzymu, wzniesiona w latach 313–325. Pierwotne mury są do dziś zachowane, choć kościół był przebudowywany od końca XVI do XIX wieku. Zmieniony też został wystrój. Od strony północno-zachodniej przylega do niej baptysterium z V wieku.
Bazylika św. Marka (wł. San Marco) zbudowana została w Wenecji przy placu św. Marka dla pochowania relikwii swojego patrona. W 828 kupcy weneccy wykradli jego szczątki z Aleksandrii i przywieźli na lagunę. Pomysł pochowania ciała ewangelisty związany jest z legendą, zgodnie z którą Marek podczas podróży morskiej do Rzymu zatrzymał się na lagunie. Tu ujrzał anioła, który słowami: "Pax tibi, Marce evangelista meus", ujawnił mu miejsce jego pochówku. Św. Marek został obwołany patronem niezależnej Wenecji (pod zwierzchnictwem Bizancjum był nim św. Teodoryk). Skrzydlaty lew, symbol św. Marka, przytrzymujący otwartą księgę z wyrytymi słowami anioła stał się herbem republiki.
Panteon w Rzymie to okrągła świątynia na Polu Marsowym, ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 na miejscu wcześniejszej z 27 r. p.n.e., zniszczonej w pożarze w 80 r. n.e. Budową kierował Apollodoros, stracony później przez cesarza. Od VII wieku Panteon jest użytkowany jako kościół katolicki Santa Maria ad Martyres – Najświętszej Marii Panny od Męczenników.
Gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Chartres we Francji została konsekrowana w 1260 roku. Obecna gotycka katedra powstała na ruinach katedry romańskiej. Jej fundamenty stanowią grube mury, wpuszczone w ziemię na głębokość 8 metrów, dzięki czemu cała budowla jest bardzo stabilna i ma absolutnie równą podstawę. W katedrze znajduje się 160 kolorowych witraży. Zajmują one łączną powierzchnię ponad 2600 metrów kwadratowych. Wśród nich znaleźć można sławną Błękitną Różę lub Najświętszą Marię Pannę Pięknego Szkła. Kolorowe kawałki szkła łączono ze sobą ołowianymi spojeniami i żelaznymi prętami.
(lu)