X-FEL powstaje w niemieckim ośrodku badań fizycznych DESY pod Hamburgiem. Jest to laser na swobodnych elektronach, o długości 3,4 km, inaczej nazywany laserem rentgenowskim, ponieważ emituje rentgenowskie promieniowanie X. Dzięki temu największemu na świecie laserowi nowej generacji będzie można niemalże filmować procesy życiowe w naszym organizmie atom po atomie, cząsteczka po cząsteczce.
To nowe narzędzie dla biologii i medycyny będzie wykorzystane także do wytwarzania nowych materiałów oraz do badań naukowych związanych z budową materii. Urządzenie będzie kosztować 1,1 mld euro. Największy wkład finansowy wnoszą Niemcy i Rosjanie. Polska ma dwa procent udziału w budowie, podobne jak Francja, Włochy i Hiszpania. Jesteśmy zatem w dobrym towarzystwie.
X-FEL to gigantyczne urządzenie wymagające ekstremalnych warunków: próżni, bardzo niskich temperatur, bardzo silnych magnesów. W budowie X-FEL uczestniczą trzy polskie instytucje naukowe: Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Świerku, Instytut Fizyki Jądrowej w Krakowie i Politechnika Wrocławska.
Wśród gości audycji: prof. Grzegorz Wrochna – dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku, prof. Massimo Altarelli – dyrektor DESY, prof. Krzysztof Meisner – dyrektor ds. naukowych Centrum, inż. Jerzy Długołęcki – absolwent Politechniki Gdańskiej, który od kilkudziesięciu lat mieszka i pracuje w Niemczech oraz Frank Poppe z DESY.
Audycję przygotowała Dorota Truszczak.
(ag)