18 maja 1756 roku wybuchła wojna siedmioletnia. W konflikcie brały udział najpotężniejsze państwa świata, zaś teatrem działań były trzy kontynenty.
W XVIII wieku doszło do politycznego przesilenia. Szybko rozwijały się agresywne Prusy i Rosja, zaś między Francją i Wielką Brytanią trwała podjazdowa wojna kolonialna, której stawką było panowanie w Ameryce Północnej.
Liczące się państwa zaczęły zawiązywać sojusze: Austria sprzymierzyła się z Francją, zaś Brytyjczycy związali się z Prusakami. Figury były rozstawione na szachownicy, pozostawała tylko kwestia tego, kto wykona pierwszy ruch. Na ten krok zdecydował się król pruski Fryderyk II, który wkroczył ze swoimi wojskami do Saksonii, co wykorzystała Austria.
- Habsburgowie nie chcieli się pogodzić z utratą Śląska - mówił prof. Rafał Habielski w audycji Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Austria".
09:10 wojna sukcesyjna i wojna siedmioletnia ___1023_01_iv_tr_0-0_103143932220c2a8[00].mp3 Udział Austrii w wojnie siedmioletniej w audycji Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej". (PR, 9.03.2001)
Austria wykorzystała agresję Prus i zaatakowała Śląsk.
Cud domu brandenburskiego
Po stronie Austrii opowiedziała się Rosja, co doprowadziło do zwycięstwa Habsburgów pod Kunowicami. To było ciosem dla pruskiej machiny wojennej.
07:19 wiek xviii - lata 1756-1760___1493_00_iv_tr_0-0_1080024022338eca[00].mp3 Wybuch i początkowa faza wojny siedmioletniej - audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika dwóch tysiącleci". (PR, 6.06.2000)
Rosyjski walec parł prosto na Berlin, grożąc istnieniu Prus (sojusznicy postulowali rozbiór agresywnego państwa). Wtedy wydarzyło się coś, co przeszło do historii jako cud domu brandenburskiego: zmarła caryca Elżbieta Piotrowna, a tron zajął zafascynowany Fryderykiem car Piotr III. Następca tronu nakazał odwrót. To ocaliło istnienie państwa pruskiego.
Państwa biorące udział w wojnie siedmioletniej i ich kolonie. Kolor niebieski - Wielka Brytania, Prusy, Portugalia z sojusznikami, Kolor zielony - Francja, Hiszpania, Austria, Rosja, Szwecja z sojusznikami. Autor: Gabagool, źr. Wikmedia Commons/CC 3.0
Konflikt rozgrywał się także poza kontynentem europejskim, do wojny wciągnięte zostały też inne państwa kolonialne: Hiszpania (po stronie Francji) i Portugalia (jako sojusznik Anglii). Jednak najważniejszym teatrem działań okazała się Ameryka Północna. Brytyjczykom udało się wyprzeć Francuzów z Kanady. To właśnie Wielka Brytania była największym beneficjentem konfliktu.
00:35 koniec wojny siedmioletniej.mp3 Koniec wojny siedmioletniej - audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika dwóch tysiącleci". (PR, 7.06.2000)
Nowy układ sił
"Francja traciła swoje kolonie w Indiach, z wyjątkiem pięciu nieufortyfikowanych faktorii handlowych, Kanada przechodziła w ręce angielskie, podobnie jak część Luizjany. Zachodnia Luizjana formalnie stała się podległa Hiszpanii” czytamy w pracy Jerzego Maronia "Historia w datach".
Francja straciła znaczenie jako państwo kolonialne. Brytyjczycy stali się niekwestionowanymi panami mórz i przez ponad 150 lat imperium brytyjskie pełniło rolę światowego hegemona. Każde zwycięstwo ma jednak swoją cenę: kosztami wojny obciążeni zostali mieszkańcy kolonii, co stało się zarzewiem rewolucji amerykańskiej, która doprowadziła do powstania Stanów Zjednoczonych.
Nie minęła dekada, a Rosja, Austria i Prusy zapomniały o niedawnych animozjach i wspólnie zabrały się za rozbiór Rzeczpospolitej.
bm