Odkrycia wyjątkowego artefaktu dokonano ok. 60 km od Brna w pobliżu miejscowości Lány niedaleko Brzecławia na pograniczu czesko-austriacko-słowackim. Wykonana z brązu klamra zawiera wizerunek węża lub smoka, który oplata jej kontur i atakuje żabę. Artefakt datowany jest na VIII wiek.
Archeolodzy z Uniwersytetu Masaryka, którzy dokonali odkrycia, początkowo myśleli, że mają do czynienia z unikatowym znaleziskiem. Okazało się, że na terytorium Europy Środkowej w ostatnich latach znaleziono trzy identyczne artefakty.
"Nieznany pogański kult"
Jedna tego typu klamra została odkryta niedaleko Iffeldorfu w południowych Niemczech (ok. 425 km na zachód od Lány), drugi w okolicach miejscowości Zsámbék na Węgrzech (185 km w kierunku południowo-wschodnim), kolejny w pobliżu czeskiego miasta Nový Bydžov (110 km na północny-zachód).
- Zdałem sobie sprawę, że mamy do czynienia z nieznanym wcześniej pogańskim kultem, który łączył różne regiony Europy Środkowej we wczesnym średniowieczu, przed nadejściem chrześcijaństwa - poinformował w oświadczeniu Jiří Macháček, archeolog z Uniwersytetu Masaryka w Brnie, który jest głównym autorem badania opublikowanego w Journal of Archaeological Science, opisującego wspomniane klamry.
Jiří Macháček stwierdził, że motyw węża lub węża pożerającego swoją ofiarę pojawia się często w mitologii germańskiej, słowiańskiej i awarskiej. Być może "interakcja" między gadem a żabą związana jest z kultem płodności.
- Dziś możemy tylko spekulować na temat jego dokładnego znaczenia, ale we wczesnym średniowieczu łączył na poziomie duchowym różne ludy żyjące w Europie Środkowej - przekazał archeolog.
Według jednego wzoru
Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami odkryte klamry z motywem węża były produkowane na terenie Europy Środkowej w VII i VIII wieku. Dokładna analiza klamr wykazała, że wszystkie cztery przedmioty były pozłacane, a do ich wykonania wykorzystano miedź pochodzącą z masywu Rudawy na terenie dzisiejszej Słowacji.
Zdaniem badaczy artefakty pochodzą z tego samego warsztatu lub zostały wykonane na podstawie jednego modelu, przy użyciu identycznej metody odlewania brązu.
***
Klamr tego typu używali Awarowie - koczownicy, którzy w VI wieku osiedlili się na terenie dzisiejszych Węgier i utworzyli tam państwo zwane Kaganatem. Zdaniem naukowców ludy sąsiadujące z Awarami - w tym Słowianie - chętnie zapożyczały elementy ich ubioru. Z czasem Awarowie wtopili się w miejscową ludność.
Live Science/National Geographic/th